Powiat choszczeński jako destynacja turystyki kulturowej
Autor: Marcin Kacprzak i Tomasz DudaJak wykazała analiza potencjału turystyczno-kulturowego, potwierdzona dodatkowo obserwacjami prowadzonymi przez autorów w terenie, dość przeciętny wynik atrakcyjności analizowanego obszaru nie jest do końca adekwatny w stosunku do rzeczywistych możliwości. Marginalne położenie regionu w kontekście województwa zachodniopomorskiego nie przekłada się bowiem na odniesienie do szerszej perspektywy, np. regionu historyczno-kulturowego dawnej Nowej Marchii i jej pogranicza z Wielkopolską. Z tego punktu widzenia analizowany obszar znajduje się w centralnej, uprzywilejowanej pozycji, co w połączeniu z istniejącymi zasobami i bogatą historią, może stać się przyczynkiem do unikatowej narracji i interpretacji regionu w kontekście rozwoju turystyki kulturowej. Dochodzą do tego wyjątkowe w skali tej części kraju walory przyrodniczo-kulturowe, unikalny krajobraz kulturowy, jaki przez wieki wykształcił się na obszarze Puszczy Drawskiej, której najcenniejsze fragmenty obejmuje dziś Drawieński Park Narodowy.
Analiza potencjału turystyczno-kulturowego powiatu choszczeńskiego i interpretacja jej wyników pozwoliły na wskazanie kilku form turystyki kulturowej, które wydają się mieć w regionie najlepsze warunki rozwojowe i mogą w przyszłości stać się celem podróży turysty kulturowego.
Turystyka kulturowo-przyrodnicza
Region powiatu choszczeńskiego charakteryzuje ogromny potencjał kulturowo-przyrodniczy, dość mocno niedoceniany zarówno przez turystów, organizatorów turystyki, jak i dużą część samych mieszkańców regionu. Formy tego typu turystyki, respektującej zasady zrównoważonego rozwoju i tworzenie dla jej zaspokojenia koncepcji zagospodarowania przyczynić się mogą do zmiany postaw mieszkańców, a także zwiększenia atrakcyjności i wyjątkowości miejsca jako przestrzeni turystycznej.
Najlepiej przystosowanym obszarem do tego typu aktywności jest teren Drawieńskiego Parku Narodowego oraz otaczających go rozległych terenów Puszczy Drawskiej (swoim obszarem znacznie wykraczającej poza teren analizowanego powiatu). Ofertę turystyki kulturowo-przyrodniczej tych terenów wypełnia głównie inicjatywa, która pojawiła się wśród pracowników i edukatorów DPN – Ekomuzeum rzeki Drawy. Silnie akcentowana są tam związki zachodzące pomiędzy środowiskiem przyrodniczym a krajobrazem kulturowym, w tym działalnością dawnych mieszkańców Puszczy Drawskiej (gospodarka leśna, rzeczna, spławianie drewna, leśne huty szkła, tartaki, młyny wodne, serowarnie itp.) [Januszewski 2010, s.9-10]. Krajobraz kulturowy omawianych terenów obejmuje również interesując zasoby geologiczne, związane z okresem ostatniego zlodowacenia. Pozostawione przez masy lądolodu liczne głazy narzutowe, żwir i materiał skalny wykorzystywany był przez wieki do budownictwa i tworzenia dróg komunikacyjnych. Dobrze przygotowana oferta geoturystyki z elementami kulturowymi (geoturystyki kulturowej?) przy odpowiedniej interpretacji ma szansę stać się swoistym „hitem” turystycznym Puszczy Drawskiej, przyciągającym nie tylko miłośników natury, ale również zainteresowanych historycznymi uwarunkowaniami rozwoju osadnictwa na tych terenach.
Specyficznym elementem dziedzictwa regionu jest współzależność przyrodniczo-kulturowa, widoczna choćby w materiale budulcowym większości obiektów zabytkowych. Licznie zachowały się okazałe budowle wzniesione z kamienia polnego (m.in. Recz, Choszczno, Barnimie, Dominikowo, Korytowo itp.) lub powstałe z drewnianych konstrukcji szkieletowych wypełnianych gliną (m.in. Drawno, Brzeziny). Obiekty te stanowią o bogatej i interesującej historii regionu oraz zamieszkujących go dawnych mieszkańców.
Stan zachowania oraz słaba dostępność wielu zabytkowych budowli w regionie powiatu choszczeńskiego, uniemożliwiają poprowadzenie w tym miejscu bezpiecznych i dobrze zorganizowanych szlaków tematycznych, niemniej jednak przy odrobinie wysiłku region może stworzyć interesująca ofertę turystyki przyrodniczo-kulturowej bazującej na tych unikatowych zasobach. Jest to tym bardziej możliwe, że istnieje tu już dość dobrze zorganizowana baza turystyczna (zwłaszcza na terenie Puszczy Drawskiej), która stanowi podstawę do rozwoju różnorodnych form aktywności turystycznej.
Turystyka historyczna
Przygraniczny (w kontekście historycznym) charakter analizowanego regionu, jego specyfika i rozwój w zróżnicowanych warunkach wpływów społeczno-kulturowych, wykształciły odrębny, dość wyróżniający się krajobraz kulturowy, nazywany często krajobrazem puszczańskim (nawiązującym do obszaru Puszczy Drawskiej). Zachowane obiekty historyczne oraz znaczące dla regionalnej tradycji miejsca przedstawiają tu niezwykle cenną wartość historyczną i architektoniczną.
Szczególnie wyróżniającym się w regionie okresem historycznym, który pozostawił po sobie liczne pamiątki w postaci obiektów, założeń architektonicznych a także licznych historii i opowieści, był czas funkcjonowania zakonów rycerskich oraz wielkich założeń klasztornych cystersów. Analizowany powiat położony jest na trasie Europejskiego Szlaku Opactw Cysterskich, a w Bierzwniku, gdzie zachowało się największe założenie pocysterskie w regionie, organizowane są doroczne inscenizacje historyczne i jarmark produktów regionalnych. Narracja związana z dawnymi mnichami prowadzona może być również w Reczu i Pełczycach (dawne założenia klasztorne cysterek) czy w Choszcznie i Korytowe (miejscach związanych z joannitami).
Potencjał powiatu choszczeńskiego i jego znaczenie w historii Pomorza Zachodniego oraz Nowej Marchii powinny stanowić podstawę budowania przestrzeni turystyki historycznej oraz markowych produktów bazujących na elementach tradycji i kultury pogranicza pomorsko-brandenburskiego. Na tę dawną historię nakładają się również elementy ważnych wydarzeń historii współczesnej, zwłaszcza w kontekście II wojny światowej.
Turystyka kulinarna i gastronomiczna
Powiat choszczeński jest jednym z kilkunastu mikroregionów Pomorza Zachodniego, w którym istnieją zarejestrowane produkty kulinarne, wpisane na ministerialną listę produktów tradycyjnych oraz posiadających certyfikat dziedzictwa kulinarnego (Culinary Heritage). Wokół nich, jak również innych regionalnych potraw, organizowane są festyny oraz jarmarki, które powoli wpisują się już w tradycję i krajobraz kulturowy regionu. Przykładem może być coroczne Święto Jabłka, które organizuje Drawieński Park Narodowy, a które promuje oryginalność i autentyzm kuchni regionalnej bazującej na odmianach jabłek, hodowanych na terenie Puszczy Drawskiej niekiedy już od kilku wieków. W czasie tego eventu odbywają się także konkursy, których celem jest jeszcze większa aktywizacja lokalnych mieszkańców do poszerzania oryginalnej oferty kulinarnej regionu.
Przy okazji potencjału turystyki kulinarnej powiatu choszczeńskiego warto wspomnieć o odradzającej się tradycji uprawy winorośli i produkcji wina. Została ona zapoczątkowana jeszcze przez cystersów w XII wieku, a na skutek licznych wojen i zmian kulturowych, tradycja ta została na długie wieki porzucona. Potencjał tego typu działalności jest w regionie jednak bardzo duży, tym bardziej, że „za miedzą”, na terenie powiatu strzelecko-drezdeneckiego (województwo lubuskie) istnieją już dobrze zorganizowane obiekty włączone w struktury Lubuskiego Szlaku Wina i Miodu. Miody natomiast są już zarejestrowaną marką kulinarną powiatu choszczeńskiego.
Tagi: 2020-06, powiat choszczeński