|
Agnieszka Bartczak
Waloryzacja sporządzona na podstawie: Mikos v. Rohrscheidt A., Turystyka Kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, Gniezno 2008, s. 413 - 467
Kategoria I:
Potencjalne cele turystyki kulturowej
I.A: Zabytki:
I.A. a) Obiekty sakralne:
Inny obiekt sakralny o znacznych walorach architektonicznych (za pierwsze trzy)
(4)
Kolegiata farna Najświętszej
Marii Panny Wniebowziętej, Środa Wlkp. - 4
Romański Kościół św. Mikołaja,
Giecz - 4
Drewniany kościół św. Wawrzyńca,
Mączniki - 4
I.A. b) Zamki i pałace:
Zamek lub pałac historyczny (za pierwsze trzy) (3)
Dwór Szlachecki w Koszutach - 3
Dwór lub inna rezydencja, miejsce ważnych wydarzeń (za pierwsze trzy) (6)
Neoklasycystyczny Pałac w Winnej
Górze - 6
Ruina historycznego zamku/grodu/pałacu (za pierwsze trzy) (2)
Gród w Gieczu - 2
I.A. c) Inne zabytkowe obiekty architektoniczne i techniczne:
Historyczny zespół urbanistyczny z rynkiem, zachowany we fragmentach (pierwsze
dwa) (3)
Stary Rynek Środa Wielkopolska -
3
Budynek o znacznych walorach architektonicznych Z (pierwsze trzy) (3)
Zabytkowe kamienice z XVIII w.
Zwane domkami senatorskimi - 3
Zabytek techniki/obiekt przemysłowy o znaczeniu regionalnym (do trzech) (3)
parowóz Px 48, wagony osobowe z
lat 50-tych, Środa Wlkp. - 3
wieża ciśnień, Środa Wlkp. - 3
most kamienny z 1907 r.
Szlachcin - 3
Historyczna funkcjonująca sezonowo lub nieregularnie linia kolejowa lub
żeglugowa (lub przystanki pośrednie linii stałej) (za pierwszy przystanek (4)
kolej wąskotorowa, Środa Wlkp. – Zaniemyśl - 4
I.A. d) Obiekty militarne
Pojedyncze dostępne fragmenty umocnień (pierwsze dwa) (1)
wał obronny drewniano – ziemny,
Giecz - 1
Dodatkowe punkty za obiekty dziedzictwa kulturowego:
brak obiektów w tej kategorii
Dodatkowe punkty za wszystkie obiekty wpisanych powyżej klas:
Za stałych przewodników obiektowych w j. polskim (za pierwsze pięć) (2)
Rezerwat Archeologiczny, Gród
Piastowski w Gieczu - 2
Muzeum Ziemi Średzkiej w
Koszutach - 2
Własny materiał informacyjny w obiekcie,
jak publikacje monograficzne, albumy (za pierwsze trzy obiekty) (1)
Kolegiata, Środa Wlkp. - 1
Za bardzo dobry stan konserwacji i estetyki najważniejszych trzech obiektów
(element uznaniowy) można doliczyć w sumie od 1 do 2 punktów dla całego
regionu)
Dwór Szlachecki w Koszutach
Pałac neoklasycystyczny w
Winnej Górze
Kolegiata w Środzie Wlkp. - 2
I.B. Miejsca historyczne lub znaczące:
I.B. a) Budowle historyczne i monumenty:
Monumenty (pomniki) o znaczeniu regionalnym (do trzech) (2)
Pomnik gen. Dąbrowskiego, Środa
Wlkp., ul. Dąbrowskiego - 2
Pomniki lub obiekty małej architektury o znaczeniu lokalnym (do trzech) (1)
Pomnik 700 – lecia Środa Wlkp.
Stary rynek. - 1
Pomnik upamiętniający żołnierzy
Armii Poznań, Środa Wlkp, Plac Armii „Poznań” - 1
Pomnik
i tablice upamiętniające pomordowanych na łąkach kijewskich, Kijewo - 1
Miejsca historyczne o znaczeniu krajowym (do trzech) (4)
Giecz – Grodziszczko (początki
państwa Polskiego) - 4
Miejsca historyczne o znaczeniu regionalnym, (do trzech) (2)
Środa Wlkp. – miasto sejmików
szlacheckich - 2
Miejsca związane z biografią osób o regionalnym znaczeniu (pierwsze dwa) (1)
Edward Raczyński, Winna Góra
- 1
Gen. J.H. Dąbrowski, Środa Wlkp
- 1
I.B. b) Cmentarze historyczne
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali kraju (do trzech) (2)
sarkofag i popiersie gen. J.H.
Dąbrowskiego, Winna Góra - 2
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali regionu (do trzech) (1)
Grobowiec Edwarda Raczyńskiego,
Zaniemyśl - 1
Inny cmentarz zabytkowy z ciekawymi obiektami sztuki sepulkralnej (do dwóch)
(1)
cmentarz, Koszuty - 1
I.B. c) Budowle współczesne
brak obiektów w tej kategorii
I.C) Pojedyncze dzieła sztuki:
Pojedyncze obiekty sztuki o znaczeniu regionalnym (do trzech) (3)
pamiątki z sejmików
szlacheckich, powstań narodowych i okupacji hitlerowskiej)
„Muzeum Ziemi Średzkiej”,
Koszuty - 3
I.D. Muzea i wystawy (w tym skanseny, galerie, muzea techniki)
Muzea o znaczeniu krajowym (do trzech) (8)
Rezerwat Archeologiczny, Giecz –
Grodziszczko, Gród Piastowski - 8
Muzea o znaczeniu regionalnym (do trzech) (5)
„Muzeum Ziemi Średzkiej”,
Koszuty - 5
Muzeum – Sala Pamięci gen. J.H
Dąbrowskiego, Winna Góra - 5
Lokalne izby pamięci, ogólnodostępne prywatne kolekcje pamiątek (do trzech) (1)
Lokalna izba pamięci
poświęcona kolejce i kolei, budynek dworca, Żaniemyśl - 1
Muzeum Średzkiej Ciuchci,
Środa Wlkp. ul. Niedziałkowskiego - 1
izba pamięci żołnierzi II wojny
światowej im. ppłk Stefana Ignaszaka, Środa Wlkp. - 1
Przy muzeach regionalnych i lokalnych punkty dodatkowe za:
Stałe godziny otwarcia (1)
„Muzeum Ziemi Średzkiej”,
Koszuty - 1
Muzeum - Sala Pamięci gen. J.H.
Dąbrowskiego - 1
Rezerwat Archeologiczny, Giecz -
Grodziszczko - 1
Własny materiał informacyjny, opracowania mniejsze (broszury, foldery) (1)
„Muzeum Ziemi Średzkiej” –
Koszuty - 1
I.E. Eventy kulturowe:
Regularne eventy kultury masowej o znaczeniu regionalnym (do trzech) (4)
Sejmiki Średzkie,
Środa Wlkp. - 4
Ogólnopolski festiwal
instrumentalno – wokalny dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, Środa Wlkp.
- 4
Międzynarodowy festiwal piosenki
dziecięcej „Śpiewak”, Środa Wlkp. - 4
I.F. Funkcjonujące zakłady przemysłowe:
Brak obiektów w tej kategorii
I.G. Kulturowo znacząca oferta przyrodnicza:
Rezerwat przyrody na terenie
regionu (Poza Parkami Narodowymi i Krajobrazowymi) do trzech) (1)
Bagna Średzkie - 1
Rezerwat faunistyczny „Dębno
nad Wartą - 1
Ogród przy rezydencji, park kultywowany (za pierwsze dwa obiekty) (2)
Ogród przy dworze
szlacheckim, Koszuty - 2
Ogród przy pałacu, Winna Góra -
2
I.H. Szlaki kulturowe:
Przebiegające przez regon lub jego
miejscowości materialne szlaki kulturowe o znaczeniu krajowym (pierwsze trzy)
(6)
Szlak Piastowski, Giecz
Grodziszczko - 6
Szlak Romański. Giecz - 6
Wirtualne szlaki turystyczne,
przebiegające przez teren regionu (za pierwsze trzy) (2)
szlak Adama Mickiewicza - 2
szlak mazurka Dąbrowskiego - 2
szlak kościołów drewnianych w
Wielkopolsce – 2
Suma - 131
Kategoria II: Elementy obsługi turystycznej:
II.A. Informacja turystyczna:
Aktualny własny materiał informacyjny wysokiej jakości na temat regionu lub
jego miejscowości (ogólnie) (2)
Duża różnorodność materiału
informacyjnego - 2
Pozostały aktualny materiał informacyjny: (1)
ulotki, broszury, plakaty,
informatory, przewodniki - 1
II.B. Infrastruktura turystyczna:
Hotele 5,4,3,2,1-gwiazdkowe, hostele, schroniska, kwatery zorganizowane – (za
pierwsze dwa obiekty każdej kategorii) (2)
Hotel 5* - brak
Hotel 4* - brak
Hotel 3*
Hotel “Szablewski”, ul.
Brodowska 38c, Środa Wlkp. - 2
Hotel „Cezar”, Koszuty 7 - 2
Hotel 2*
Hotel „Almarco”, ul
Niedziałkowskiego 17, Środa Wlkp. - 2
Hotel Wielkopolanka, Środa wlkp.
Pętkowo 3 - 2
Hotel 1*
Hotel “Dworek”, ul. Poznańska
14, Brodowo - 2
Schronisko:
„Internat Zespołu Szkół
Rolniczych”, ul. Kosynierów 2, Środa Wlkp. - 2
„Szkole Schronisko Młodzieżowe”,
ul. Poznańska 28, Zaniemyśl - 2
Motel:
„Podróżnik”, Koszuty - 2
„Tos”, ul. Brodowska 40,
Środa Wlkp.- 2
Kwatery zorganizowane:
Pensjonat „Pod orzechami”, ul.
Raczyńskiego 29, Środa Wlkp. - 2
„Polhaus” Ośrodek wczasowo –
rehabilitacyjny, „Wyspa Edwarda Raczyńskiego”, ul. Raczyńskiego, Zaniemyśl
- 2
Gospodarstwa agroturystyczne:
Folwark Konny „Hermanów”,
Gospoda pod rozbrykanym kucem, Hermanów -2
„Jawita - Oaza”, Czarne
Piątkowo - 2
Inne restauracje (za pierwszy obiekt) (1)
Restauracja „Szablewski”, ul. Brodowska 38c, Środa Wlkp. - 1
Dodatkowe punkty za historyczne wnętrza restauracji (za pierwsze dwa obiekty)
(1)
Restauracja „Dworek”, ul.
Poznańska 14, Brodowo - 1
Dodatkowe punkty za restauracje otwarte po godzinie 22 (za pierwszą) (1)
Restauracja „Pod Balkonem”, ul.
Niedziałkowskiego 2, Środa Wlkp. - 1
Bistra, bary (za pierwszy obiekt)
(1)
Bar „Max”, ul. Paderewskiego
16, Środa Wlkp. - 1
Możliwość wynajęcia na miejscu autokaru, minibusa, samochodu (za pierwsze dwie
oferty) (2)
Solaris Bus and Coach S.A. ul. Kościuszki 1, Środa Wlkp. tel. (061) 811 89
51 - 2
Usługi Transportu Osobowego Anna
Kowal, ul. Działyńskich 4, Środa Wlkp. tel. (061) 285 04 03 - 2
II.C. Infrastruktura komunikacyjna:
Lotnisko z połączeniami międzynarodowymi w odległości mniej niż 50 km od centrum regionu (1 godzina na dotarcie) (4)
Lotnisko „Ławica”, Poznań - 4
Inny* dworzec kolejowy na miejscu (za pierwszy) (2)
PKP Dworzec Kolejowy, Środa
Wlkp. - 2
Dworzec autobusowy na miejscu (za pierwszy) (2)
Dworzec autobusowy, Środa Wlkp.
- 2
Droga ekspresowa lub droga główna krajowa w odległości mniej niż 10 km (za pierwsze dwie) (2)
Droga krajowa nr 11, Koszalin – Szczecinek – Piła – Poznań –
Jarocin – Ostrów Wlkp. – Kluczbork – Lubliniec - Bytom - 2
Inne połączenie* bez utrudnień dla autokarów (za pierwsze dwa) (1)
Droga wojewódzka nr 432 – Środa
Wlkp. – Września. - 1
II.D. Promocja turystyczna:
Samodzielny udział regionu lub innych podmiotów (jak wyżej) w krajowych targach
turystycznych* (za każde stoisko do trzech) (2)
Tour Salon”,
Poznań - 2
Suma: 50
Kategoria III: Pozostała oferta czasu wolnego:
III.A. Instytucje Kultury
Sezonowa oferta teatralna lub muzyczna (za pierwsze dwie) (1)
Jesienny Konkurs Teatrów Młodzieżowych „Melpomena” - 1
Kino stałe (za pierwszy obiekt) (2)
Kino „Baszta”, ul. Dąbrowskiego
19, Środa Wlkp. - 2
III.B. Atrakcje krajobrazowe:
Jeziora (zdatne do kąpieli, dostępne) ze szlakami pieszymi/rowerowymi (pierwszy
akwen) (2)
Jezioro „Raczyńskie” ze szlakiem
rowerowym wokół jeziora - 2
Pomniki przyrody (za pierwsze dwa) (1)
dąb „Dziaduś”, Zaniemyśl - 1
głaz narzutowy, Jeziory Wielkie
- 1
III.C. Oferta sportowa, edukacyjna i rekreacyjna:
Baseny kryte ogólnodostępne (za pierwszy obiekt) (2)
Pływalnia Miejska, ul. Paderewskiego 27, Środa Wlkp. - 2
Plaże morskie ogólnodostępne, plaże jeziorne, rzeczne (za pierwszy obiekt) (2)
plaża na jeziorze „Raczyńskim”, Zaniemyśl - 2
Stała oferta kursów językowych ogólnodostępnych (za pierwszą ofertę) (2)
English
Language Training Centre, ul. Poselska 30, Środa Wlkp. tel. (061) 285 46
93 - 2
Stałe centra sportowe z ofertą ogólnodostępną
(za pierwszy obiekt) (2)
Ośrodek Sportu i Rekreacji, ul. Sportowa 12, Środa Wlkp. - 2
Stadiony sportowe (za pierwszy obiekt) (1)
Stadion „700-lecia”.ul. Sportowa 12, Środa Wlkp. - 1
Szkoły i szkolenia sportowe ogólnodostępne (jeździeckie, lotnicze, inne)
(pierwsze dwa) (1)
szkolenia karate – „So Shokotan
Dragon”, ul. Spotowa 9 Środa Wlkp. - 1
szkolenia jeździeckie –
„Stadnina Koni Ford”, Młodzikowo – 1
Suma: 18
Kategoria IV: Inne czynniki wspierające turystykę kulturową:
IV. A. Instytucje w regionie:
Brak
IV.B. Oferta turystyki
zdrowotnej w regionie:
Sanatoria i ogólnodostępne ośrodki rehabilitacji (punkty za pierwsze dwa
obiekty) (2)
„Wyspa Edwarda Raczyńskiego”,
„Polhaus ośrodek wczasowo – rehabilitacyjny”, Zaniemyśl - 2
IV.C. Oferta turystyki biznesowej w regionie:
Brak
IV.D. Oferta shoppingu w regionie:
Brak
IV.E. Zagraniczne Partnerstwa Miast i Regionów:
Istnienie zagranicznych związków partnerskich regionu lub jego miejscowości
(pierwsze cztery) (1)
Czechy – Prostejov - 1
Niemcy – Hoyerswerda - 1
Francja – Kanton la Capelle - 1
KATEGORIA I – 131
KATEGORIA II – 50
KATEGORIA III – 18
KATEGORIA IV – 5
RAZEM - 204
WNIOSKI
Przeprowadzona procedura
waloryzacyjna wykazała, że region średzki posiada średni potencjał turystyczno
– kulturowy (130 punktów w kategorii pierwszej). Ograniczony potencjał wynika
przede wszystkim z faktu, iż Środa jest jedynym ośrodkiem miejskim na obszarze
całego powiatu, natomiast pozostałe miejscowości mikroregionu posiadają
niewielką ilość zachowanych i dostępnych obiektów zabytkowych, które stanowią
podstawę do rozwijania turystyki dziedzictwa kulturowego. Na terenie
mikroregionu brak znaczniejszych obiektów mogących Stanowic walory dla
pozostałych form współczesnej turystyki kulturowej. Ponadto kilka obiektów
zabytkowych wartych zwiedzenia pełni rozmaite funkcje publiczne i nie są
dostępne dla zwiedzających, jak np. eklektyczny dwór z 1880 r. w Słupi
Wielkiej, który obecnie jest siedzibą Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin
Uprawnych czy eklektyczny Pałac Potulickich, w którym aktualnie mieści się
Zespół Szkół Ekonomicznych. Budowle te usytuowane są w malowniczej okolicy i
odznaczają się ciekawą architekturą, jednak aktualne zagospodarowanie wnętrz
praktycznie uniemożliwia ich zwiedzanie, co znacznie ogranicza ich
atrakcyjność.
Turystyka kulturowa na
terenie mikroregionu średzkiego znajdzie kilka ciekawych destynacji, jednak
cele te nie są powiązane ze sobą tematycznie, co w znacznym stopniu utrudnia
określenie potencjalnych dominujących aspektów i tematów oferty turystycznej.
I tak jeden punkt na obszarze
mikroregionu może być atrakcyjnym celem turystyki historycznej, w tym także
edukacyjnej. Takim obiektem, mogącym stanowić magnes turystyki kulturowej może
być Giecz, który stanowił jeden z najważniejszych ośrodków grodowych państwa
piastowskiego. Obecnie na terenie gieckiego Grodziszczka znajduje się Rezerwat
Archeologiczny, w którym mieści się muzeum. Na szczególną uwagę zasługują dwa
obiekty pałacowe. Pierwszy to dawny szlachecki dwór w Koszutach, który
aktualnie stanowi siedzibę Muzeum Ziemi Średzkiej, oraz Pałac w Winnej Górze,
będący izbą pamięci - muzeum gen. Jana H. Dąbrowskiego, czyli potencjalnym
celem turystyki biograficznej, historii narodowej, oraz dla zainteresowanych
turystyką militarną. Niewątpliwym atutem obu tych obiektów są ich stałe godziny
otwarcia. Z punktu widzenia kulturowej turystyki zabytków sakralnych obiektem
znaczącym jest z kolei kościół kolegiacki Najświętszej Marii Panny
Wniebowziętej z lat 1423 – 28. w Środzie Wlkp., a także oraz kilka ciekawych,
choć mało znanych obiektów pochodzących z różnych okresów. Wśród nich jest
grupa kościołów drewnianych, leżących na szlaku kościołów drewnianych w
Wielkopolsce. Z kolei atrakcyjnym celem dla wielbicieli turystyki obiektów
przemysłowych, gdyż na terenie powiatu sezonowo funkcjonuje Powiatowa Kolej
Wąskotorowa. Do dyspozycji turystów jest zabytkowy parowóz Px 48 oraz kilka
wagonów z lat 50-tych.
Baza noclegowa
powiatu jest dość dobrze rozwinięta, choć na terenie całego mikroregionu brak
hoteli najwyższych klas (4 i 5-cio gwiazdkowych). W zakresie infrastruktury komunikacyjnej ważnym atutem jest przecinająca powiat średzki droga krajowa nr
11, łącząca Poznań z Katowicami - połączenie to w znacznym stopniu ułatwia
przemieszczanie się po mikroregionie a także stanowi szansę na pozyskanie
turystów tranzytowych.
Istotnym mankamentem
mikroregionu w odniesieniu do turystyki jest brak placówki informacji
turystycznej oraz osób lub komórek koordynujących turystykę kulturową. Na terenie
powiatu brak także wyspecjalizowanych punktów sprzedaży materiałów
turystycznych oraz przewodników. Badanie pozwoliło stwierdzić także zupełny
brak oferty kuchni tradycyjnej i regionalnej.
W celu podniesienia
atrakcyjności turystycznej regionu średzkiego należałoby rozpocząć aktywną
promocję regionu, przede wszystkim zaś miejscowości, które położone są na
szlakach turystyczno – kulturowych. Pierwszym obiektem takiej promocji może być
Giecz, przez który przebiegają dwa szlaki kulturowe: Piastowski i Romański,
kolejnym lezące przy głównej osi komunikacyjnej rezydencje w Koszutach i
Winnej Górze. Zalecane byłoby rozwijanie inicjatyw w zakresie lepszego
promowania sezonowych i lokalnych eventów kulturowych a także stworzenie
nowych, opartych na tematyce związanej z tematyką początków państwa Polskiego.
Eventy kulturowe takie jak inscenizacje „Sejmików Średzkich” lub prezentujące
„życie w piastowskim grodzie” mogłyby być nie tylko wydarzeniem regularnym (np.
dorocznym), ale być dostępne także na zamówienie grup turystów, co stanowiłoby
szanse na podniesienie zysków z turystyki. Ciekawa, regionalna i tradycyjna
oferta gastronomiczna mogłaby stanowić okazję ukazania unikalności i odrębności
mikroregionu. Ważnym elementem strategii turystycznej, która zatrzymałaby
turystów na dłużej byłoby stworzenie pakietu turystycznego, który oprócz
udziału w eventach oferowałby turystom kulturową wycieczkę po regionie.
|
