|
Karol Witkowski
(opracowanie)
Dzień I. Myślenice
1. Rynek
Poznawanie Ziemi Myślenickiej warto rozpocząć od spaceru po jej stolicy. Już
od średniowiecza życie w Myślenicach ogniskuje się wokół rynku. Rynek na
obecnym miejscu został wytyczony w XV wieku. Najstarszy budynek, który
przetrwał do czasów współczesnych jest jednak znacznie młodszy. Kamienica
pod numerem 27 powstała pod koniec XVIII wieku. Swoją nazwę - "Pod Matką
Boską", zawdzięcza wmontowanemu w XIX wieku w elewację budynku
wizerunkowi Matki Boskiej Myślenickiej. Wewnątrz obiektu obejrzeć można
zachowane rokokowe stiuki i sklepienie zwierciadlane. W budynku znajduje się
biblioteka publiczna.
Innym obiektem przykuwającym wzrok jest budynek Urzędu Miasta, z końca XIX
wieku, zaprojektowany przez Jana Sasa-Zubrzyckiego. Spacerując po centralnym
placu miasta warto zatrzymać się przy rzeźbie św. Floriana i fontannie, o
wdzięcznej nazwie - Tereska, pochodzącej z 1893 roku. Drogi wychodzące z
rynku jeszcze w XX wieku były głównymi arteriami miasta, w kierunku Krakowa,
Zakopanego i Bochni.
2. Dom Grecki
W pobliżu rynku, przy ul. Sobieskiego, znajduje się gmach dawnego zajazdu.
"Dom Grecki" powstał w XVIII wieku przy trakcie z Krakowa. Budynek
przykryty jest łamanym dachem polskim, front zdobi ryzalit. Wnętrze "Domu
Greckiego" kryje zbiory Muzeum Regionalnego. Obok eksponatów warto
przyjrzeć się belkowanym i krzyżowym stropom. W wędzarni znajduje się
ciekawy komin w kształcie butelki, który zbierać miał dym z całego
pomieszczenia. Muzeum posiada ekspozycję archeologiczną, etnograficzną, wnętrz
mieszczańskich oraz poświęconą II wojnie światowej. W pobliżu "Domu
Greckiego" warto zatrzymać się przy budynku szkoły podstawowej. Gmach
wystawił w II poł. XIX wieku August Montleart.
3. Kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Z pierwotnego gotyckiego gmachu kościoła ostała się tylko nawa i
prezbiterium. Świątynię wybudowano w 1465 roku, po czym wielokrotnie ją
przebudowywano. Kamienna wieża pochodzi z XVI wieku, neogotycki hełm wykonano
w 1900 roku. Główny ołtarz pochodzi z XIX wieku. W kościele znajdują się
dwie boczne kaplice. Starszą - Matki Boskiej Myślenickiej, wystawił Stanisław
Koniecpolski w XVII wieku, jako wotum za uzdrowienie syna. Kaplica wybudowana
została z kamienia, nakryta jest kopułą. Główny ołtarz kaplicy mieści
cudowny obraz Matki Boskiej Myślenickiej. Na zewnętrz kaplicy znajduje się
wykuta stopa z napisem Chwyćmy
się śladów Maryjej. Druga, młodsza kaplica, poświęcona Panu Jezusowi
została wybudowana w XVIII wieku. W pobliżu kościoła znajdują się nagrobki
- pozostałość po XVIII-wiecznych pochówkach.
Proponowane miejsce obiadu: Restauracja Cydron, Myślenice, Rynek 20
4. Kościół pw. św. Jakuba na Stradomiu
Kościół cmentarny pochodzi z XV wieku. Gotycka świątynia jest jednonawowa,
zamknięta trójbocznym prezbiterium. Przy ścianach zewnętrznych znajdują się
przypory. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na zachowane gotyckie elementy wykończeniowe
- maswerk zdobiący okno w prezbiterium oraz ostrołukowy portal wejściowy. W ołtarzu
głównym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W kościele
znajduje się również XVII-wieczny barokowy krzyż i fresk "Głowa
Chrystusa".
W pobliżu kościoła warto zobaczyć kaplicę "Na studzience".
Znajdujące się tam źródło uznawane jest za cudowne. Obiekt wybudowano w
miejscu gdzie przed wiekami odprawiano pogańskie nabożeństwa.
Przy drodze wiodącej z Rynku na Stradom wzrok przykuwa neogotycki budynek
remizy strażackiej. Obiekt znajdujący się nad potokiem Bysinka wybudowano w
1911 roku według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego.
5. Zarabie
We wschodniej części miasta znajduje się, nieco oddalona od centrum,
dzielnica Zarabie. Ta część Myślenic znajdująca się, w przeciwieństwie do
centrum, na prawym brzegu Raby rozkwitła na początku XX wieku. Miejsce to
uprzednio było omijane przez myśleniczan z powodu częstych zmian położenia
koryta Raby. W dwudziestoleciu międzywojennym na tym terenie zaczęto budować
stylowe wille, które stały się początkiem znanego wówczas letniska. Jednymi
z zachowanych i wartych zobaczenia domów są "Irena" i
"Gozdawa". Współczesne Zarabie oferuje mieszkańcom i turystom wiele
miejsc przeznaczonych do rekreacji. Znajduje się tam zarówno basen, jak i
rzeczne kąpieliska. Szereg otwartych obiektów sportowych uzupełnia bulodrom,
którym opiekuje się Myślenicki Klub Petanque, który jest pierwszą tego typu
organizacją sportową w Polsce. O sportowej wyjątkowości Zarabia świadczy również
funkcjonująca tam baza treningowa ekstraligowego klubu piłkarskiego Wisły
Kraków. Spacerując po Zarabiu można przyjrzeć się treningom znanych piłkarzy.
Bezpośrednio z myślenickiego Zarabia można wyruszyć czerwonym szlakiem
pieszym w Beskid Myślenicki, gdzie tuż nad miastem znajdują się ruiny średniowiecznej
baszty. Pozostałości stołpu objęte są ochroną w ramach rezerwatu leśnego
"Zamczysko nad Rabą".
Proponowane miejsce noclegu: Hotel Black&White, Myślenice-Zarabie, ul. Leśna 1
Dzień II. Okolice Myślenic
1. Dobczyce
Niewątpliwie jedną z ciekawszych turystycznych destynacji na Ziemi Myślenickiej
są Dobczyce. Najważniejszym turystycznym obiektem miasta jest zamek pochodzący
z przełomu XIII i XIV wieku. Obecnie budowla jest częściowo odbudowana, a
niektóre jej fragmenty utrzymywane są jako trwała ruina. Warownia powstała
na stromo wznoszącym się nad dolinę Raby wzniesieniu w celu ochrony szlaku
kupieckiego biegnącego jej dnem. Na zamku gościli królowie, a Kazimierz
Jagiellończyk w jego murach kształcił swoich synów. Nauczycielem królewiczów,
m.in. Kazimierza - późniejszego świętego, był Jan Długosz. Do rozkwitu, w
XVI/XVII wieku, zamek doprowadziła rodzina Lubomirskich. Budowlę rozebrano pod
koniec XVIII wieku za sprawą jej ówczesnego właściciela - Walentego Dobrzyńskiego.
Szlachcic po przypadkowym odnalezieniu skarbu w jednej ze ścian zamku, kazał
rozebrać jego znaczną część. Dopiero w 1960 roku zaczęto odrestaurowywać
warownię. Obecnie zamkowe mury mieszczą muzeum regionalne. W ramach ekspozycji
obejrzeć można zbiory geologiczne i historyczne, a nade wszystko wnętrza i
mury dobczyckiego zamku.
Obok zamku znajduje się skansen budownictwa ludowego. Na jego terenie
zgromadzono szereg obiektów prezentujących zabudowania Krakowiaków
Zachodnich. W skansenie podziwiać można m.in. karczmę "Na zbóju",
kuźnię, wozownię, kurnik i... dom pogrzebowy. Muzeum na "świeżym
powietrz" znajduje się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
Spacerując z wzgórza zamkowego do współczesnego centrum Dobczyc zobaczyć można
zabudowania starego miasta. W pobliżu dominują mury miejskie z bramą, z XVI
wieku. Pozostałością starego miasta jest też kościół pw. św. Jana
Chrzciciela wybudowany w stylu józefińskim pod koniec XIX wieku. Obok kościoła
znajduje się dzwonnica.
Zamek wznosi się malowniczo nad wodami Zbiornika Dobczyckiego, uruchomionego w
1986 roku. Rezerwuar ten zaopatruje, poprzez ujęcie i wielokilometrowy wodociąg,
miasto Kraków w wodę pitną. Ze względu na ochronę jakości wody turystyka i
rekreacja na zbiorniku nie jest możliwa. Sztuczne jezioro podziwiać można z
korony zapory.
W centrum Dobczyc znajduje się kilka XIX-wiecznych domów oraz ciekawy budynek
straży pożarnej. Wyjeżdżając z miasta na południe warto zwrócić uwagę
na drewnianą lachowską zabudowę wzdłuż ulicy Marwin oraz na nazwę samej
ulicy. Ulicą tą wyprowadzano z miasta na szubieniczne wzgórze skazańców, którzy
tam "marli za winy".
Proponowane miejsce obiadu: Restauracja Podzamcze, Dobczyce, ul. Wąska 1
2. Kościół w Dziekanowicach pw. św.św. Marii Magdaleny i Mikołaja
Z przełomu XII/XIII wieku pochodzi jeden z najstarszych zabytków powiatu myślenickiego
- kościół w Dziekanowicach. Kamienną świątynię wybudowano w stylu romańskim.
W swym układzie pozostała niezmieniona do czasów współczesnych. Kwadratowe
prezbiterium oddzielone jest od nawy łukiem tęczowym z oryginalnym gzymsem. Na
murach odnaleźć można wiele znaków kamieniarzy budujących kościół. W ścianie
prezbiterium znajduje się typowe dla romańskich budowli okno o prześwicie
rozszerzającym się na zewnątrz. Wewnątrz świątyni znajdują się
polichromie przedstawiające anioły i sceny z Nowego Testamentu.
3. Wiśniowa
W Wiśniowej, podobnie jak w nieodległych Raciechowicach, zobaczyć można
zabytkowy kościół, który znajduje się na Małopolskim Szlaku Architektury
Drewnianej. Świątynię pw. św. Marcina wybudowano w I poł. XVIII wieku.
Budowla posiada konstrukcję zrębową. Strop nawy podparty jest słupami.
Prezbiterium oddziela od reszty kościoła trójłukowa tęcza.
Przy drodze na południe, w centrum wsi, znajduje się bardzo oryginalny zabytek
- drewniana bożnica. Budynek powstał na początku XX wieku, obecnie nie jest
wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem.
W Wiśniowej znajdują się dwa cmentarze z I wojny światowej, projektu Gustawa
Ludwiga. Na obiekcie numer 374 spoczywa 10 żołnierzy, a na 373 - 39. Na obydwu
cmentarzach pochowani są zarówno żołnierze armii austrowęgierskiej, jak i
rosyjskiej. Miejsca pochówku znajdują się na polu bitwy, która rozegrała się
w pierwszych dniach grudnia 1914 roku.
4. Trupielec
W pobliże wzniesienia Trupielec (wysokość - 476 m n.p.m.) dojechać można od
miejscowości Zasań. Na miejscu obejrzeć można linie rosyjskich okopów, z których
ostrzeliwano podchodzących od strony Krowiej Góry Austriaków, w grudniu 1914
roku.
W pobliżu okopów znajduje się zespół kurhanów, którym wzniesienie zawdzięcza
swoją nazwę. Cmentarzysko pochodzi z VII-IX wieku n.e. Największy kopiec ma
średnicę 8 metrów. Obiekty odkryto w 1934 roku. Podczas badań
archeologicznych w latach 60. XX wieku stwierdzono, że prochy niektórych zmarłych
złożono w glinianych naczyniach wraz z pożywieniem. Ślady prac
archeologicznych są widoczne przy kilku kurhanach, w postaci wykopów przecinających
je w osi.
Zwiedzanie okopów i kurhanów można urozmaicić spacerem w niewysokim Paśmie
Glichowca, gdzie szlaki poprowadzono wzdłuż wygodnych leśnych dróg. Planując
pobyt na Ziemi Myślenickiej warto znaleźć czas na choćby krótką wędrówkę
wyższymi grzbietami Beskidu Myślenickiego. W górach tych turystów przyciąga
m.in. schronisko górskie na Kudłaczach, czy Obserwatorium Astronomiczne na
Lubomirze.
|
