Recenzje

Podziemne bogactwo Polski.
Przewodnik po Polsce. Podziemne trasy turystyczne. Praca zbiorowa.
Paulina Ratkowska

     W ostatnich latach praktycznie nie ma roku, aby nie ukazał się przynajmniej jeden przewodnik poświęcony polskim trasom podziemnym. Są to zbiory i przeglądy, które kładą nacisk na rożne rodzaje tego typu tras, niektóre z nich zawężają się jedynie do naturalnych tras podziemnych, inne do tych stworzonych przez człowieka, jeszcze inne uwzględniają jedne i drugie. W ostatnich tygodniach na rynku księgarskim pojawiła się nowa pozycja – Przewodnik po Polsce. Podziemne trasy turystyczne wydawnictwa Pilot Daunopol. Przewodnik ten utrzymany jest w formie vademecum.
     Książka wydana została w twardej, kartonowej obwolucie na kredowym papierze, bogato ilustrowana. Jej zawartość podzielono na 7 rozdziałów – 2 techniczne, otwierający i zamykający, oraz 5 poświęconych poszczególnym typom tras podziemnych. Pierwsza część książki zawiera krótki wstęp, w którym autorzy zarysowują potencjał podziemnych tras turystycznych. Kolejny pasus poświęcono ogólnym informacjom praktycznym szczególnie istotnym w momencie planowania wyprawy. Dalej następuje dość szczegółowa mapa Polski, w skali 1:300 000, z legendą. Rozdział drugi traktuje o jaskiniach, które przedstawiono w porządku alfabetycznym. Na opis każdej z nich poświęcono 2-4 stron. Pierwsza zawiera wycinek mapy lokalizującej jaskinię w przestrzeni, krótką notkę odnośnie położenia (ze wskazaniem umiejscowienia na głównej mapie) oraz dojazdu, a także kilku akapitową informację na temat samej jaskini, ze szczególnym zwróceniem uwagi na to, co jest w niej naprawdę ciekawe – historia, formy geologiczne, wydarzenia, osobistości. Na drugiej stronie znajdujemy stopkę z informacją odnośnie organizatora zwiedzania z pełnymi danymi teleadresowymi i internetowymi oraz wszelkie informacje o dostępności obiektu dla turystów (włącznie z tym, kto udostępni latarkę, jaka jest wilgotność wewnątrz oraz czy trasa jest przystosowana dla osób niepełnosprawnych). Informacje te są wzbogacone przez kilka zdjęć z podpisami oraz krótkimi legendami. Pozostałe rozdziały, od 3-6, są zorganizowane w analogiczny sposób. Rozdział trzeci jest prezentuje kopalnie i sztolnie, rozdział czwarty obiekty pomilitarne, rozdział piąty – piwnice i składy, a szósty – pozostałe obiekty podziemne, do których należą wg autorów, podziemne części elektrowni czy krypty z grobami. Rozdział siódmy to indeks miejscowości, a także bibliografia. 
     Autorom można zarzucić brak ogólnych definicji charakteryzujących poszczególne formy tras turystycznych, które pomogłyby laikowi odróżnić jaskinię od groty czy kopalnię od sztolni. Przy tego typu omówieniu mogłyby także pojawić się informacje dotyczące form naciekowych czy osadowych, a także kwestia stałych mieszkańców podziemi oraz ochrony środowiska. Gdyby wzbogacić książkę o ten element jej wartość merytoryczna bezsprzecznie by wzrosła. 
     Z przykrością należy odnotować, niestety dosyć powszechną ostatnio praktykę, a mianowicie brak roku wydania. Informacja ta jest teoretycznie drobnostką, ale w praktyce stawia w wątpliwość wiarygodność pewnych danych, szczególnie tych dotyczących aspektów praktycznych. Niektórzy brak tej informacji próbują wytłumaczyć dążeniem do przynajmniej teoretycznego niedezaktualizowania się danych, ale czas mija i pewne ustalenia się zmieniają, zaś brak roku wydania uniemożliwia nam jakiekolwiek ustosunkowanie się do zawartych w przewodniku informacji, szczególnie tych, które wymagają bieżącej aktualizacji. 
     Książkę czyta się dobrze, jest napisana dostępnym językiem. Informacje są zwięzłe i stanowią jedynie zachętę do wycieczki. Nikt, kto szuka szczegółowych informacji na temat któregokolwiek z obiektów nie poprzestanie na tej lekturze. Jest to dobrze zorganizowane, przejrzyste i bardzo poprawne skonturowane kompendium po którym zainteresowani obszerniejszą wiedzą dopiero zaczną dalsze poszukiwania. W księgarniach oraz na trasach – do czego z pewnością zachęca przewodnik.