|
Marta Kamel
„Simcha” znaczy radość
Festiwal Kultury Żydowskiej SIMCHA
7-13 czerwca, Wrocław
(...) Już nie ma tych miasteczek, gdzie szewc był poetą, zegarmistrz filozofem, fryzjer trubadurem. Nie ma już tych miasteczek, gdzie biblijne pieśni wiatr łączył z polską piosenką i słowiańskim żalem, gdzie starzy Żydzi w sadach pod cieniem czereśni opłakiwali święte mury Jeruzalem. Nie ma już tych miasteczek, przeminęły cieniem i cieniem kłaść się będzie między nasze słowa, nim się zbliżą bratersko i złączą od nowa dwa narody tym samym karmione cierpieniem
[A. Słonimski, Elegia miasteczek żydowskich]. Antoni Słonimski, polski poeta pochodzący z rodziny żydowskiej, wyraża w tym wierszu tęsknotę nie tylko za żydowskimi miasteczkami, które kiedyś tętniły życiem, a teraz świecą pustkami, ale także za żydowskim życiem, otoczeniem. Poeta podkreśla także fakt, iż naród Polski i Żydowski łączy wieloletnie cierpienie i trudna historia. Dzisiaj pomiędzy Polakiem a Żydem jest głęboka przepaść, i jak podkreśla Słomiński, minie jeszcze wiele pokoleń, „nim zbliżą się bratersko i złączą od nowa”. Niewątpliwie małym krokiem w tym kierunku są wydarzenia poświęcone poznawaniu historii i kultury żydowskiej oraz próby nawiązywania dialogu. Jednym z takich wydarzeń jest Festiwal Kultury Żydowskiej SIMCHA.
Festiwal Kultury Żydowskiej SIMCHA (początkowo pod nazwą Spotkania z Kulturą Żydowską) odbywa się corocznie od 1999 roku we Wrocławiu. Pomysłodawcami Festiwalu była Karolina Szykier-Koszucka, Jerzy Kichler oraz Stanisław Rybarczyk. Pierwszy koncert odbył się w Synagodze pod Białym Bocianem i okazał się wielkim sukcesem. Ogromne zainteresowanie Spotkaniami przełożyło się na wsparcie sponsorów, umożliwiające rozwój przedsięwzięcia. W 2002 roku do organizowania jedynej we Wrocławiu imprezy prezentującej kulturę żydowską powołana została Fundacja PRO ARTE. Na scenie festiwalowej zagościły gwiazdy światowej sceny żydowskiej. Spotkania z Kulturą Żydowską zostały przekształcone w Festiwal Kultury Żydowskiej SIMCHA. Z roku na rok Festiwal wzbogaca się o nowe imprezy oraz coraz większą liczbę koncertów i wykładów. Większość festiwalowych wydarzeń ma miejsce w Synagodze pod Biały Bocianem. Festiwal pragnie wzmacniać obraz Wrocławia jako miasta dbającego o tolerancję dla inności oraz zachęcającego do aktywnego udziału w przedsięwzięciach ukierunkowanych na kulturę i sztukę żydowską wykonywaną na bardzo wysokim poziomie artystycznym.
Celem Festiwalu jest popularyzacja kultury żydowskiej – wydarzenie ma ułatwiać rozwój, autoprezentację, komunikację oraz ma wzmacniać poczucie tożsamości kulturowej mniejszości. Organizatorzy starają się popularyzować naukową wiedzę o mniejszości żydowskiej – ze szczególnym naciskiem na to, aby wiedza dostarczana uczestnikom Festiwalu rozszerzała horyzonty myślowe i łamała fałszywe stereotypy.
Tegorocznym tematem SIMCHY będzie diaspora – czyli rozproszona po świecie społeczność żydowska. Jak mówi Stanisław Rybarczyk, dyrektor artystyczny Festiwalu – pragniemy zabrać naszych gości w podróż poprzez najdalsze miejsca obecności Żydów na świecie, a co za tym idzie, również żydowskiej kultury. Chcemy pokazać jej różnorodność, wiele barw i odcieni. Na przeszło tydzień zanurzymy się w świecie czarnych Żydów, koszernego gospel, tajemnic żydowskich macew, głębi modlitwy tradycyjnych Żydów, w świecie niezwykłej różnorodności, a zarazem jedności.
Siedem festiwalowych dni wypełnionych będzie różnego rodzaju działaniami twórczymi prezentującymi bogactwo kultury żydowskiej. Odbędą się wykłady poświęcone kulturze, religii i tradycjom żydowskim, spotkania z wybitnymi osobistościami, spektakle teatralne, projekcje filmów, warsztaty tańców żydowskich oraz gotowania koszernego, lekcje języka hebrajskiego oraz jidysz, koncerty muzyki klezmerskiej z różnych stron świata, a także kolacja szabatowa i jarmark – podczas którego wystawcy prezentują potrawy kuchni żydowskiej.
Rzeczniczka festiwalu Ewa Marcinek podkreśla jednak, że to właśnie muzyka, od pierwszej edycji Festiwalu, jest jednym z najistotniejszych elementów jego programu. Niestety wszystkie koncerty są biletowane (koszt biletów mieści się w granicach 20-70 zł), można także zakupić karnet na wszystkie koncerty w cenie 180 zł.
Podczas Festiwalu będzie można zobaczyć także trzy wystawy: kolekcję XIX-wiecznych drzeworytów „Żyd Niemalowany w grafice” w Muzeum Etnograficznym, zbiór fotografii Yale’a Stroma „Ostatni klezmerzy Europy Wschodniej” w Galerii Jadalnia, a także wystawę przygotowaną przez Ambasadę Izraela „Żydzi Polscy w Izraelu” na Placu Solnym. Stałym punktem Festiwalu jest również spacer po miejscach związanych z żydowską historią Wrocławia. W tym roku ma być to spacer pokazujący żydowską przeszłość wrocławskiej ulicy Włodkowica. Natomiast na najmłodszych będą czekały zabawy teatralne z językiem jidysz, warsztaty plastyczne i taneczne, a także spektakl „Mendel Rosenbush” przygotowany przez Fundację Bente Kahan.
Wykłady, wystawy, pokazy filmów, warsztaty językowe, żydowskie tańce, dyskusje, spotkania, wspólne gotowanie, posiłek, to wszystko po to, by móc zagłębić się w żydowską tradycję i lepiej ją poznać. Taka wiedza zdobyta przez własne doświadczenia, pozbawiona jest stereotypów (a łamanie fałszywych stereotypów jest celem Festiwalu). Festiwal Kultury Żydowskiej SIMCHA buduje świadomość tego, co znaczy kultura żydowska. Dlatego szczególnie polecam ten Festiwal osobom, których wiedza na temat mniejszości żydowskiej jest niewielka, a które to osoby budują tę wiedzę na stereotypach.
Szczegółowe informacje dotyczące programu można znaleźć na oficjalnej stronie Festiwalu –
http://www.simcha.art.pl.
|
