Wojciech J.
Cynarski, Wydział Wychowania Fizycznego, Uniwersytet Rzeszowski
O turystyce kulturowej w Maastricht i Heerlen
Być może współpraca naukowa polskich teoretyków turystyki z
zachodnimi środowiskami naukowymi nie jest jeszcze dość dobrze
rozwinięta, a dorobek polskich autorów (notabene godny uwagi i w
miarę możliwości popularyzowany [vide: Cynarski, Obodyński
K. 2004; Cynarski, Obodyński M. 2009]) dość dobrze znany w
owych środowiskach. Także badania międzynarodowe, jak
prowadzone w ramach Komisji Turystyki Stowaryszenia Idokan Polska
[Sieber, Cynarski 2010], nie są zbyt częstą praktyką. Tym
bardziej warto pokazać przykład dobrej współpracy w tym
zakresie, czemu służy poniższy tekst - będący komunikatem o
konferencji i jej swego rodzaju recenzją.
Z nieukrywaną satysfakcją autor powrócił z Holandii, jako
uczestnik holenderskiego, międzynarodowego zresztą, programu
badawczego i keynote speaker podczas odbytej w Heerlen
konferencji. Notabene część dyskusji i swego rodzaju warsztatów,
poza formalnym programem konferencji, odbywała się w siedzibie
Uniwersytetu Zuyd - w Maastricht. Otóż 29. listopada 2012 w
holenderskiej miejscowości Heerlen (ośrodek dydaktyczny Zuyd
University) odbyła się "Zuyd Conference: Anthropology as a source of inspiration
for tourism research", czyli Konferencja południowej części
Niderlandów poświęcona antropologicznej perspektywie badań w
turystyce. Organizatorem tej ważnej dla nauk o turystyce imprezy
był ośrodek badawczy pn. Research Centre for Tourism and Culture
wskazanego Uniwersytetu, a osobowo - prof. dr hab. Wil Munsters,
wybitny specjalista w zakresie turystyki kulturowej.
Do Maastricht autor dotarł via Rzeszów - Warszawa - Düsseldorf,
jadąc autem, lecąc LOT-em i pokonując taksówką odcinek między
Düsseldorfem a Maastricht. Organizatorzy zapewnili hotel, będący
jednocześnie swego rodzaju laboratorium lub kliniką praktycznej
nauki zawodu dla kształconych tam studentów w zakresie
turystyki, hotelarstwa i gastronomii. Już wieczorem 28. XI w małym,
siedmioosobowym gronie autor miał okazję zdegustować potrawy
serwowane przez studencką kuchnię. I - co ciekawe - było to
wszystko zarówno smaczne i zdrowe, jak też podane w sposób miły
dla oczu, z zachowaniem zasad japońskiej estetyki zen zwanej shibui
[por.: Cynarski, Obodyński 2006].
Dzień 29. listopada zaplanowano niezwykle pracowicie - od rana do
późnych godzin popołudniowych trwały obrady w ośrodku
dydaktycznym w nieodległej od Maastricht miejscowości Heerlen. O
godzinie 900
sprawca całego wydarzenia Wil Munsters otworzył Konferencję.
Niżej podpisany przedstawił pierwszy, wprowadzający do dalszych
obrad referat plenarny pt. Systemic-anthropological
approach for research in tourism (Systemowo-antropologiczne ujęcie dla
badań w turystyce) [fot. 1]. Była to własna, autorska
propozycja przyjęcia za perspektywę teoretyczną humanistycznej
systemowej teorii turystyki i antropologii psychofizycznego postępu
[Cynarski 2000, 2010, 2012] oraz uwzględnienia w antropologii
turystyki koncepcji "podróży nierozrywkowej" i
"podróży samorealizacyjnej". Drugim invited speakerem
był prof. Noel Salazar z Uniwersytetu Leuven (Belgia), a referat
dotyczył antropologii turystycznych wyobrażeń (Towards a critical anthropology of tourist imaginaries).
Ta pierwsza sesja poświęcona była zagadnieniom teoretycznym i
metodologicznym.
Po krótkiej przerwie Wil Munsters porpowadził drugą sesję, z
wystąpieniami Xerardo Pereiro (Universidade de Tras-os-Montes e
Alto Douro, Polo de Chaves, Portugalia) i Saskii Cousin (Universite
Paris 1 Pantheon-Sorbonne). Refleksje w tej sesji dotyczyły
wybranych zagadnień turystyki kulturowej z Ameryki Łacińskiej
interpretowanych z perspektywy antropologii kulturowej.
W trzeciej sesji, poświęconej trójkątowi kompleksu:
antropologia, turystyka i muzea, wystąpiły panie Kitty
Jansen-Rompen i Maaike de Jong, reprezentujące holenderskie
Muzeum Narodowe i Stenden University (Leeuwarden). Dyskusja po
referatach dotyczyła m.in. teoretycznych różnic antropologii,
etnografii i etnologii, oraz aktualnej i przyszłej funkcji obiektów
muzealnych.
W sesji IV Karel Werdler (Inholland University of Applied Sciences)
przedstawił liczne przykłady dość popularnej w ponowoczesnym
świecie thanaturystyki (thanatourism), polegającej na
odwiedzaniu miejsc kojarzonych ze śmiercią. Następnie W.
Munsters w referacie The anthropologization of cultural tourism
studies ujął swego rodzaju podsumowanie całości refleksji. Autor ten
nawiązał do koncepcji teoretycznej Cynarskiego, cytował i
przytoczył m.in. jego definicję "turystyki sztuk
walki", zaliczając ten rodzaj turystyki kulturowej do
kategorii creative tourism.
Oprócz tego podsumowania, w piątej części konferencji
zaproszono wszystkich referentów do dyskusji panelowej. Zadano im
po pięć pytań sformułowanych przez moderatora całości obrad
- Munstersa. Padły też z sali pytania, merytoryczne uwagi i
komentarze. Celem było wypracowanie jakiegoś ujęcia syntetyzującego
lub przynajmniej kompromisu w drodze polemiki i konstruktywnego
sporu. Tym razem pytania były bardziej ogólne i dotyczyły całości
dyskutowanych podczas konferencji problemów. Ponadto wyniknęła
łatwa do przewidzenia niezgodność perspektyw teoretycznych i języków
pojęciowych.
Podczas ceremonii zakończenia obrad nastąpiło uroczyste wręczenie
Medalu XX-lecia Stowarzyszenia Idokan Polska gospodarzowi imprezy
- prof. Munstersowi. Autor miałem zaszczyt wręczać ów Medal i
odpowiedni certyfikat w imieniu szacownej Kapituły Odznaczeń
Honorowych i Zarządu Stowarzyszenia (towarzystwa naukowego i
edukacyjnego) człowiekowi, który od lat współpracuje w redakcją
pisma "Ido - Ruch dla Kultury / Movement for Culture" i
Komisją Turystyki SIP. Gospodarz Konferencji przyjął Medal z
wielką radością [fot. 2 i 3].
Refleksja końcowa
Opisane wyżej ustalenie programu konferencji było ciekawe, w
sensie naukowym i poznawczo płodne. Może właśnie takie
sympozjum w gronie specjalistów (około 30 osób) ma większy
sens, niż impreza masowa z dość przypadkowymi uczestnikami?
Przypomnijmy, że reprezentowane były takie ośrodki naukowe i
kulturowe z pięciu krajów, jak Sorbona i Leuven, Maastricht
(Uniwersytet Zuyd) i Uniwersytet Rzeszowski.
Wprawdzie nie było (ani w programie głównym, ani kulturalnym
Konferencji), oprócz degustacji kulinariów, praktycznej części
polegającej na zwiedzaniu czegokolwiek, ten swego rodzaju brak
organizatorzy zrekompensowali pięknie wydanym albumem Holland Highlights [Scholten,
Verschoor et al. 2010], który otrzymali wszyscy referenci
[fot. 4]. Głównym jednak plonem tej konferencji ma być
monografia zbiorowa, która zostanie wydana prawdopodobnie w połowie
przyszłego roku. Na razie wydano tylko materiały konferencyjne z
abstraktami zgłoszonych referatów [Munsters 2012].
Konferencja była dobrze zorganizowana a dobór referentów
gwarantował wysoki poziom naukowy. Prof. Wilowi Munstersowi, pani
Cecile Luijten (sekretarz konferencji) i studentom z hotelu
uniwersyteckiego należą się słowa uznania.
Bibliografia
- Cynarski W.J. (2000), W kierunku nowej, humanistycznej nauki o człowieku. Antropologia psychofizycznego
postępu, "Ido - Ruch dla Kultury / Movement for Culture", t. 1, s. 99-103.
- Cynarski W.J. (2010), Spotkania, konflikty, dialogi. Analiza wybranych obszarów kultury fizycznej
i turystyki kulturowej, II wyd. zm., UR, Rzeszów.
- Cynarski W.J. (2012), Non-entertaining excursion in the perspective of the systemic-holistic
anthropology of tourism [in:] I. Jirasek, J. Kosiewicz, D.N. Roberson [eds.], Sport and Physical
Education in the Mirror of the Social Sciences. 3rd Conference of the ISSSS, Palacky University,
Fac Phys Culture, Olomouc, Czech Rep. http://apps.webofknowledge.com,
pp. 124-130.
- Cynarski W.J., Obodyński K. (2004), Tourism in Humanistic Perspective - Scientific Conference,
"Tourism Today. The Journal of the College of Tourism and Hotel Management", no. 4, pp. 170-173.
- Cynarski W.J., Obodyński K. (2006), Smakowanie turystyczne jako forma kulturowej percepcji
[w:] J. Kosiewicz, K. Obodyński [red.], Turystyka i rekreacja. Wymiary teoretyczne i praktyczne,
UR, Rzeszów, s. 418-422.
- Cynarski W.J., Obodyński M. (2009), Cultural tourism in the light of Polish humanist theory of
tourism, "European Journal of Tourism Research", vol. 2, no. 1, pp. 138-141.
- Munsters W. [ed.] (2012), Anthropology as a source of inspiration for tourism research. Zuyd
Conference hosted by the Research Centre for Tourism and Culture, 29th Nov 2012 Heerlen-The
Netherlands. Conference Book.
- Scholten H., Verschoor J. et al. (2010), Holland Highlights, Atrium, Alpen aan den
Rijn.
- Sieber L., Cynarski W.J. (2010), Walory turystyczne Bawarii w świetle systemowej koncepcji antropologiczno-turystycznej
/ Tourist qualities of Bavaria (Bayern) in the light of systemic and anthropologic conception of tourism,
"Ido - Ruch dla Kultury / Movement for Culture", t. 10, nr 1, s. 128-132.
|