Recenzje

Anna Rzepa

Chorwacja. Wakacje na walizkach

          Chorwacja wielu turystom kojarzy się przede wszystkim z wylegiwaniem się na dalmackim wybrzeżu. Przewodnik po Chorwacji wydany przez wydawnictwo National Geographic absolutnie zaprzecza takiemu spojrzeniu na ten piękny kraj i stara się w sposób dogłębny opisać jego ogromne dziedzictwo kulturowe. Wydawnictwo, będące liderem na rynky, ma na swoim koncie wiele różnych serii książek podróżniczych i już od wielu lat co jakiś czas wydaje nowe przewodniki z serii „Wakacje na walizkach”. Może to świadczyć o nieustannym zainteresowaniu czytelników tymi pozycjami, jak również o tym, że są one napisane w sposób skrupulatny i rzetelny.
          Przeglądając przewodnik, w pierwszym momencie mamy wrażenie wręcz przepełnienia informacjami. Oprócz tekstu głównego zauważamy ramki, przypisy, mapy, zdjęcia etc.. Otwierając pierwszą stronę książki widzimy mapę Chorwacji, a następnie dwa piękne zdjęcia przedstawiające strzeliste wieże Rabu nad Adriatykiem i muzykantów na dubrownickim Starym Mieście. Po nich następuje spis treści. Dalej, bardzo ciekawy, krótki rozdział pt. „Podróżowanie z otwartymi oczyma”, w którym przeczytamy m.in.: „Żeby roztropnie poznawać ziemię, trzeba pamiętać, że nasza obecność odciska piętno na odwiedzanych miejscach (…) cenić przyrodnicze i kulturalne dziedzictwo odwiedzanych miejsc i szanować lokalne zwyczaje i tradycje”. 
          Kolejną częścią przewodnika jest kilka słów o autorze i rozdział zatytułowany „Marszruta”, w którym znajdziemy informacje dotyczące najodpowiedniejszego sposobu poruszania się po Chorwacji i zwiedzania jej oraz zobaczymy propozycję dwóch tras biegnących przez główne miasta (Split, Zagrzeb, Zadar czy Dubrownik). Dowiemy się również jakie są przepisy drogowe oraz informacje dotyczących waluty. Zaraz potem ujrzymy klimatyczne zdjęcie nocnego życia na Stradunie w zabytkowym centrum Dubrownika, po czym przechodzimy do pierwszego (z dziesięciu) obszernego rozdziału zatytułowanego: „Historia i kultura”. Jest on podzielony na dziesięć podrozdziałów: „Współczesna Chorwacja”, „Dzieje Chorwacji”, „Chorwacja średniowieczna”, „Sztuka i kultura”, „Przyroda Chorwacji”, „Potrawy i napoje” oraz pozostałe cztery zatytułowane „Na własnej skórze”, w których możemy przeczytać o różnych rzeczach, których możemy sami doświadczyć (udział w lokalnych festiwalach, nauka chorwackiego, obserwowanie przyrody, smak chorwackich win). Każdy podrozdział zaczyna się leadem i posiada śródtytuły, przez co czytanie jest bardzo ułatwione. Zawarte informacje są bardzo szczegółowe, a co ważniejsze, napisane niezwykle ciekawym językiem, przez co książkę czyta się z zainteresowaniem i dość szybko. Tekst przeplata się z różnymi kolorowymi ramkami, w których znajdują się opisy historyczne, zaskakujące ciekawostki oraz porady praktyczne. 
          W następnym rozdziale, zatytułowanym „Zagrzeb”, skupiono się na szczegółowym opisaniu stolicy Chorwacji. Znajdziemy tam podrozdziały pt: „Wprowadzenie i plan”, „Historyczne centrum”, „Przechadzka po Zagrzebiu”, „Opowieść o dwóch miastach”, „Poza historycznym centrum”, „Hotele i restauracje” i znowu cztery podrozdziały „Na własnej skórze”. Otwierając pierwszą stronę tego rozdziału znajdziemy mapkę stolicy oraz informację w zielonej ramce jakie miejsca należy koniecznie zobaczyć. Ciekawym dodatkiem są wyróżnione z tekstu „Rady bywalca”, które brzmią m.in. tak: „O zmroku warto wybrać się śladem zapalacza lamp gazowych przez Górne Miasto. Latarnie zapalane są ręcznie, a ich opiekun czasem zgadza się pozować do fotografii” albo: „Trzeba koniecznie odwiedzić Muzeum Sztuki Współczesnej w Nowym Zagrzebiu. Po zakończeniu zwiedzania można opuścić muzeum w niezwykły sposób – zjechać wielką, krętą rampą”. Bardzo ciekawym zabiegiem jest umieszczenie w rozdziale adresów opisywanych miejsc. Nie są one jednak umieszczane w tekście, lecz można je w łatwy sposób znaleźć na marginesach stron, gdzie jest mowa o danych miejscach. Na pewno jest to pożyteczna informacja praktyczna, która pozwoli nam szybko znaleźć poszukiwany adres miejsca o którym właśnie czytamy. Warto również wspomnieć o przepięknych fotografiach. Są one bardzo profesjonalnie wykonane, dobrze skadrowane, a przede wszystkim ukazujące codzienne życie oraz piękno chorwackich zabytków. Z pewnością nikt nie ominie żadnego zdjęcia z obojętnością – a jest ich całkiem sporo. Zdjęcia te wzbogacają przewodnik i są jedną z najmocniejszych jego stron.
          Kolejne rozdziały są zatytułowane następująco: „Północna Chorwacja”, „Slawonia, Istria, Zatoka Kvarner i wyspy”, „Północna Dalmacja”, „Środkowa Dalmacja”, „Z dala od dalmackiego wybrzeża”, „Południowa Dalmacja”. Tak jak poprzednie, wszystkie dzielą się na podrozdziały. Warto dodać, iż każdy z rozdziałów jest napisany w podobnym układzie, zarówno tekstowym jak i graficznym, dzięki czemu czytelnik przechodząc z jednego rozdziału do drugiego płynnie włącza się w czytany tekst. Na przykładach z wyżej wymienionych rozdziałów przedstawię jakość oraz ilość informacji. I tak w rozdziale „Środkowa Dalmacja” czytamy, że „na tym obszarze leżą najwspanialsze zabytkowe miejscowości, jak np. nadmorska posiadłość rzymskiego imperatora Dioklecjana, zamieszkana od 1700 lat. Są niespotykanie piękne wyspy, doskonałe szlaki piesze, tętniące życiem miasta i miasteczka. A także niezbyt duża, za to bezkonkurencyjna grupa zabytków umieszczonych przez UNESCO na Liście Światowego Dziedzictwa.” To tytułem wstępu. W późniejszych informacjach możemy się dowiedzieć, że Środkową Dalmację miejscami zamieszkiwano już 5000 lat p.n.e. Przez ostatnie kilkaset lat p.n.e była domem Greków i Ilirów, później – już w I w n.e. – stała się twierdzą Rzymian, ze stolica w Solinie. Z kolei o jednym z najważniejszych miast Chorwacji – Trogirze – autor pisze tak: „osada sięga początkami III w p.n.e, a jej założycielami byli greccy koloniści z sycylijskich Syrakuzy. Wówczas nazywała się Tragurion”, natomiast współpracowniczka National Geographic Grace Fielder w „Radach bywalca” pisze: „otoczony murem, leżący na wysepce Trogir serwuje Chorwacką kulturę w pigułce. Oddajemy się zajęciom mieszkańców; gelato i przemierzaniu galimatiasu uliczek, by podziwiać i być podziwianym”. W podrozdziale „Na własnej skórze” dowiemy się z kolei, iż „klapa jest tradycyjną, ujmująco piękną dalmacką pieśnią a cappella wykonywaną zwykle przez niewielkie zespoły śpiewacze, kiedyś wyłącznie męskie, dziś coraz częściej także żeńskie. Klapę latem słyszy się w wielu miejscach na wybrzeżu i wyspach (…) Przebywający w lipcu w okolicy Omisu mają okazję do obejrzenia co najmniej kilku imprez dorocznego Festiwalu Dalmackich Klap, w którym uczestniczą zespoły z całej Chorwacji”. Na podstawie przytoczonych fragmentów ksiązki możemy zauważyć, iż w przewodniku znajdują się zarówno fragmenty związane z historią, z początkami danego regionu czy miasta, jak również bardziej szczegółowe informacje i różne ciekawostki przydatne podczas podróży. 
          Następnym wartościowym aspektem przewodnika jest ponad pięćdziesięciostronicowy rozdział zatytułowany „Rady praktyczne”. Należy zaznaczyć, że mało który przewodnik ma na swoich kartach tak obszerne informacje praktyczne dla turystów. Rady praktyczne dotyczą planowania podróży, formalności wyjazdowych, wiz, przepisów celnych, ubezpieczenia. Cenna jest także wskazówka o literaturze uzupełniającej, w której podano prawie 30 propozycji tytułów. Mało tego, w przewodniku zawarto również ponad 10 tytułów książek fabularnych, których akcja rozgrywa się w Chorwacji. Można również sporo poczytać o transporcie: zawarte są tu wszelkie informacje dotyczące sposobu dojazdu do kraju oraz sposobu poruszania się po nim. Interesujące też rady jak zachować się w określonych sytuacjach (różnice kulturowe) np. przy dawaniu napiwków czy sposobie witania się. Znajdziemy też informacje odnośnie służby zdrowia; co mamy zrobić jeśli przydarzy nam się wypadek lub tez zgubimy portfel. 
          Kolejny, obszerny podrozdział mówi nam o hotelach i restauracjach. Każda informacja o hotelu bądź restauracji składa się z: nazwy, wysokości ceny, adresu, numeru telefonu, strony internetowej i krótkiego opisu np.: „Secesyjna rezydencja z końca XIX w., zlokalizowana na końcu zagrzebskiej Zielonej Podkowy, w hotel zamieniona w 1907 roku. Wytworne pokoje ze sprzętami w stylu tamtej epoki. Uczynny personel” albo „Ładny lokal z naddunajskim tarasem. Dania firmowe przyrządza się z ryb słodkowodnych i grillowanych mięs”. Wiele uwagi poświęcono też zakupom. Autor radzi gdzie kupować czekoladę, książki czy pamiątki i dodaje ciekawostki typu: „mała, znana i ceniona galeria handlująca dziełami czołówki chorwackich twórców”. Oprócz tego równie przydatne informacje o rozrywce i aktywnym wypoczynku. Na końcu przewodnika znajdziemy słowniczek kulinarny i słowniczek zwrotów grzecznościowych które na pewno ułatwią nam podróżowanie po Chorwacji.
          Podsumowując, przewodnik pt.: „Chorwacja. Podróże na walizkach” to lektura zdecydowanie godna polecenia. Trudno w niej znaleźć jakiekolwiek minusy czy negatywne cechy. Książka jest zasobna w wartościowe informacje, zarówno te podstawowe, które każdy turysta powinien wiedzieć, jak i te bardziej szczegółowe, którymi z pewnością nie pogardzi żaden turysta kulturowy. Oprócz tego bogactwo przepięknych zdjęć oraz stron z informacjami praktycznymi czyni tę publikację naprawdę wartą przeczytania. Gorąco polecam.