wrzesień, 2022

Lipce Reymontowskie – prawdziwe miejsce z duszą

Autor: Tadeusz Jędrysiak i Halina Makała

Lipce Reymontowskie (do 1983 Lipce) są niewielką wsią położoną w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim. Leży ona pomiędzy Łodzią i Żyrardowem, niedaleko Skierniewic. W latach 1888-1891 mieszkał tu polski pisarz i prozaik – Władysław Stanisław Reymont. Pracował na rogatce kolejowej, tu też powstało sporo jego utworów. W Lipcach pisarz  umiejscowił akcję powieści Chłopi, za którą otrzymał w 1924 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Powieść ta zawiera niezwykle żywy obraz życia chłopstwa pod koniec XIX wieku z jego prostotą, obrzędami, świętami, codziennymi zwyczajami, pracą na roli – uwarunkowanych rytmem przyrody i czterech pór roku.

       Powieść Chłopi rozsławiła wieś Lipce w kraju i na świecie. Przyczyniła się do rozbudzenia wśród jej mieszkańców dumy ze swoich tradycji kulturowych. Pamięć o Władysławie Reymoncie jest w Lipcach stale żywa. Jego imię włączono do nazwy wsi, nosi je też zespół regionalny, szkoła oraz główna ulica. Utworzono też muzeum nazwane imieniem pisarza.

       W pierwszym rozdziale trzeciego tomu (Wiosna) powieści Chłopi Stanisław Reymont opisał wieś Lipce widziane oczami starej Agaty, która powracała do rodzinnej wioski z żebrów  u obcych. Wraca do swoich Lipiec, aby tu umrzeć, w swojej wsi, na swojej ziemi. Cytat z tego rozdziału został umieszczony w gablocie Muzeum Regionalnego im. Władysława Stanisława Rejmonta w Lipcach Reymontowskich:

Lipce jawiły się przed nią jakby na dłoni, leżały nieco w dole nad ogromnym stawem modrzącym się kiej lustro spod białawej a leciuchnej przysłony, obsiadły wodę kręgiem niskich, szerokich chałup, co jak kumy w sobie wielce podufałe, przysiadły w sadach […].

      Siedzibą Muzeum Regionalnego im. Władysława Stanisława Reymonta są pomieszczenia manufaktury włókienniczej rodziny Winklów pochodzące z przełomu lat 80. i 90. XIX wieku. Zakład był czynny do 1974 roku. Muzeum powstałe w 1982 roku, gromadzi i eksponuje zbiory związane z kulturą i historią Lipiec oraz sąsiednich miejscowości. Placówka jest swoistym skansenem z pamiątkami związanymi z postacią Władysława Reymonta. Odtworzono w nim wnętrza chałup chłopskich z ich wyposażeniem. Zgromadzono tu m.in. tkaniny, hafty, stroje, a także narzędzia rolnicze. W muzeum można oglądać stałe wystawy„Tradycje lipieckie”, „Chłopi Reymonta w glinianej rzeźbie Ewy Soski”, „Z dziejów manufaktury Winklów w Lipcach 1889-1974”, „Dawne narzędzia rolnicze”, „Listy z podróży” czy „Galeria współczesnej sztuki ludowej”. Wystawa „Listy z podróży” jest poświęcona życiu i twórczości Władysława Stanisława Reymonta, w muzeum znajdują się także pamiątki dotyczące autora oraz wystawa planszowa opisująca jego życie. Ponadto eksponowane są zgromadzone dawne maszyny i narzędzia rolnicze. Na tyłach byłej manufaktury włókienniczej utworzono mini skansen – dwie chałupy, pomieszczenia gospodarcze i kapliczkę z Matką Boską z Lipiec. W takich obejściach zapewne żyli bohaterowie Chłopów. Sam Stanisław Reymont z domem, w którym mieści się muzeum, nigdy nie miał nic wspólnego, mieszkał  bowiem za wsią w domku dróżnika.

Lipce Reymontowskie, to nie tylko Władysław Reymont to także wspaniała prywatna Galeria Staroci i Pamiątek Regionalnych. Dlatego warto odwiedzić to miejsce, które jest prawdziwym miejscem z duszą.

      Twórcą Galerii Staroci i Pamiątek Regionalnych jest Zbigniew Stania, mieszkaniec Lipiec Reymontowskich. Przedmiotem zainteresowań kolekcjonerskich właściciela i twórcy galerii była historia najbliższego regionu. Od końca lat 90. XX wieku gromadził on swoją ogromną, wspaniałą kolekcję artefaktów regionalnych. Jego imponujące zbiory są prezentowane w 9 izbach, m.in. w spichrzu z 1886 r., wozowni i w plenerze. Podczas oprowadzania po swojej Galerii Staroci jej twórca opowiada i pokazuje najcenniejsze perły swojej kolekcji. Ogromna liczba zgromadzonych tu przedmiotów oraz barwne opowieści ich pozyskiwania i własnoręcznego odrestaurowania zachwyciła wszystkich zwiedzających. Wiele tu zgromadzonych przedmiotów,  zostało uratowanych od całkowitego zniszczenia. Można tu obejrzeć dawne sprzęty gospodarskie, wyposażenie chałup, przedmioty obrzędu religijnego i te związane z folklorem. Stanowią one doskonały przykład kultury ludowej, obyczajowości i życia mieszkańców okolicznych wsi.

     W galerii znajdują się także: kolekcja widokówek okolicznych miejscowości prezentujących folklor łowicki, zbiory filatelistyczne, wycinanki pochodzące od twórczyń z całego regionu łowickiego, pająki (wykonane przez żonę właściciela – panią Marię).

     W jednej izbie można obejrzeć około 230 wydań Chłopów w różnych językach świata. Znajduje się tu pierwsze wydanie powieści w języku polskim. Są też opracowania i artykuły w prasie o tym wspaniałym dziele. Ponadto plakaty z filmowej wersji, a także autografy aktorów odtwarzających role w filmie Chłopi z 1973 roku. Sam właściciel Zbigniew Stania był statystą w filmie, a z jego Galerii Staroci wiele artefaktów regionalnych było użytych podczas kręcenia filmu.  

Galeria Staroci i Pamiątek Regionalnych w Lipcach Reymontowskich otrzymała certyfikat Perła w KoronieWojewództwa Łódzkiego w 2010 r., zajmując 3 miejsce w plebiscycie na 10 najciekawszych spośród najnowszych atrakcji turystycznych województwa łódzkiego.

Źródło fotografii: Tadeusz Jędrysiak

Tagi: