czerwiec, 2022

Pytanie 99: Jak dbać o autentyczność dziedzictwa w obiektach odbudowanych po zniszczeniach?

Autor: Paweł Plichta, Armin Mikos von Rohrscheidt, Sergii Iaromenko, Tomasz Róg, Anna Duda, Wojciech Mazur, Marcin Gorączko, Krzysztof Kasprzak i Beata Raszka

Wojny, katastrofy, pożary, zamachy i inne tragiczne zdarzenia oprócz oczywistych dramatycznych skutków dla poszczególnych osób oznaczają też niejednokrotnie katastrofalne efekty dla dziedzictwa kulturowego. Zarówno materialne, jak i niematerialne elementy dziedzictwa konkretnych wspólnot, grup i narodów mogą być unicestwione lub w ograniczony sposób przypadkowo lub intencjonalnie niszczone. Z jednej strony muzea, teatry, sanktuaria, zabytki, miejsca i artefakty, z drugiej zaś tradycje, zwyczaje, pamięć, wiedza i wszystko to, co związane z aktywnością, działaniem, tworzeniem i odtwarzaniem przez konkretne jednostki w perspektywie wojny, z uwagi na skalę konfliktu są nie tylko potencjalnie zagrożone, ale faktycznie i wielokrotnie bezpowrotnie uśmiercane.

Obraz zniszczeń w wyniku działań człowieka i natury, gruzy, ruiny, groby, a także mapa ruchów migracyjnych w obliczu podejmowanych starań aby uporządkować, odbudować, przywrócić i powrócić do stanu sprzed katastrofy kierują myśli nie tylko badaczy ale też innych interesariuszy w stronę fundamentalnych pytań o autentyczność. W kontekście wydarzeń ostatnich tygodni i miesięcy oraz wcześniejszych doświadczeń w skali regionalnych i lokalnych katastrof, wojen i innych destrukcyjnych zdarzeń proponujemy refleksję nad tym problemem w perspektywie turystyki kulturowej.

Czy katastroficzne piętno musi być jedynym lub dominującym elementem tożsamości konkretnych miejsc, całych miast czy regionów? Czy turystyka kulturowa posiada, ewentualnie w jakim zakresie i w jakich okolicznościach, potencjał stygmatyzujący? Z jakimi trudnościami borykają się zarządcy, przewodnicy w przestrzeniach, obiektach całkowicie lub częściowo odbudowanych po zniszczeniach? Jakie praktyki sprzyjają, a jakie uniemożliwiają troskę o autentyczność dziedzictwa w obiektach odbudowanych po zniszczeniach? Podsumowując, jak dbać o autentyczność dziedzictwa w obiektach odbudowanych po zniszczeniach?

Tagi: