czerwiec, 2020

Zasady interpretacji dziedzictwa a potrzeby współczesnej turystyki kulturowej. Czy i jak zasady interpretacji dziedzictwa odpowiadają potrzebom współczesnej turystyki kulturowej?

Autor: Bartosz Małolepszy i Michał Kępski

Tekst stanowi zapis dyskusji naukowej badaczy i praktyków turystyki kulturowej, prowadzonej regularnie na Gnieźnieńskim Forum Ekspertów Turystyki Kulturowej. Tematyka serii dyskusji odnosi się do walorów rozmaitych form turystyki kulturowej, jej organizacji, produktów, profilów i preferencji turystów kulturowych, a także metod badań i perspektyw rozwoju. Uczestnicy Forum reprezentują kilkanaście ośrodków naukowych z terenu całej Polski, a poszczególne kwestie są proponowane przez kolejnych członków grupy, zgodnie z ich oceną aktualności  i wagi problemów.

Pytanie 90: Zasady interpretacji dziedzictwa a potrzeby współczesnej turystyki kulturowej. Czy i jak zasady interpretacji dziedzictwa odpowiadają potrzebom współczesnej turystyki kulturowej?

Freeman Tilden (1883-1980) w swojej słynnej książce Interpreting Our Heritage z 1957 roku podsumował dwuletnią wędrówkę po amerykańskich parkach narodowych i stanowych. To niecodzienne doświadczenie lokalnych atrakcji turystycznych stanowiło punkt wyjścia do refleksji na temat wartości dziedzictwa naturalnego i kulturowego oraz potrzeby jego interpretacji. Autor słynnych sześciu zasad, stworzył podstawy interpretacji i dał początek nowej praktyce opowieści o przeszłości. Jego dzieło to zbiór praktycznych wskazówek i opis specyficznego podejścia do dziedzictwa, które można nazwać holistycznym.
„W moim przekonaniu działaniom interpretacyjnym – w formie pisemnej, ustnej czy z użyciem urządzeń mechanicznych – można nadać właściwy kierunek, jeśli się je oprze na tych sześciu zasadach. Jeśli chodzi o poziom, jaki tu można osiągnąć, na pewno wiele będzie zależało od zastosowanych technik i od osobowości interpretatora. Tymi czynnikami jednak z oczywistych względów nie mogę się w tej książce zajmować. National Park Service dysponuje rozbudowanym podręcznikiem i wieloma wspaniałymi broszurami na temat prowadzenia działań w poszczególnych miejscach. Oto więc owe sześć zasad:
1. Interpretacja będzie jałowa, jeśli nie połączy tego, co prezentuje lub opisuje, z osobowością i doświadczeniem odbiorcy.
2. Samo podanie informacji nie jest interpretacją. Interpretacja to ujawnianie znaczeń ukrytych pod informacją. Choć interpretacja zawsze zawiera element informacji, są to dwie całkiem odrębne kategorie.
3. Interpretacja jest sztuką obejmującą wiele dziedzin. Każdej zaś sztuki do pewnego stopnia można się nauczyć.
4. Głównym celem interpretacji nie jest nauczanie, lecz pobudzanie do myślenia.
5. Interpretacja powinna mieć na celu przekazanie wizji całości, a nie tylko części. Jej adresatem powinien być człowiek w całej swojej złożoności.
6. Interpretacja skierowana do dzieci (mniej więcej do dwunastego roku życia) powinna być nie tyle okrojoną i uproszczoną wersją prezentacji dla osób dorosłych, ile raczej działaniem opartym na całkiem odrębnych przesłankach. Najlepiej jest opracować osobny program dla młodych odbiorców” [Tilden 2019, s. 44].
Odczytując propozycję Freemana Tildena po ponad sześćdziesięciu latach od pierwszej prezentacji zasad interpretacji, rodzi się pytanie o ich aktualny odbiór: w nowej rzeczywistości społecznej, w kontekście europejskim i polskim oraz w stosunku do
rozwijającej się turystyki kulturowej. Pytanie zatem brzmi: czy i jak zasady interpretacji
dziedzictwa odpowiadają potrzebom współczesnej turystyki kulturowej?

Tagi: