-> Artykuły   grudzień, 2019

Planowany rozwój polskich dróg wodnych zagrożeniem dla kulturowych usług rzek

Autor: Krzysztof Kasprzak i Beata Raszka

Doliny rzek z ich ogromną zmiennością przyrodniczo-kulturową stanowią unikatowy typ krajobrazu, wymagający szczególnej ochrony. Wykorzystanie właściwości przyrodniczych i wartości gospodarczych rzek związane jest z zachowaniem świadczonych przez nie usług zaopatrzeniowych, regulacyjnych, wspomagających i kulturowych, co ściśle uzależni one jest od prowadzonej ochrony ekosystemów i krajobrazów rzecznych w warunkach istniejącego i przyszłego zagospodarowania. W warunkach naszego kraju dotyczy to zwłaszcza planowanego zagospodarowania rzek dla potrzeb śródlądowego transportu wodnego. Chociaż Polska posiada dogodny przestrzenny układ dróg wodnych, to jednak wskutek wieloletnich zaniedbań związanych z brakami w zakresie inwestycji oraz utrzymania i złego stanu technicznego istniejącej infrastruktury nie spełniają one w znacznej części wymagań stawianych drogom wodnym o znaczeniu międzynarodowym. Przedstawiane są różne – a w obecnych warunkach przyrodniczych i gospodarczych – wręcz utopijne sposoby zagospodarowania dużych rzek w Polsce jako dróg wodnych. Wszystkie te wizje łamią konstytucyjną zasadę zrównoważonego rozwoju oraz wiele międzynarodowych i krajowych zasad prawnych związanych z ochroną europejskiego dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego. Na rzeki patrzy się jedynie pod kątem zasobów, nie dążąc do – wynikającego jednoznacznie z Ramowej Dyrektywy Wodnej – obowiązku Polski do osiągnięcia dobrego stanu wód. Spełnienie założonych normami międzynarodowymi warunków nawigacyjnych, możliwych do uzyskania wyłącznie w rezultacie ogromnej rozbudowy infrastruktury technicznej, odbędzie się praktycznie kosztem likwidacji rzek.  Ochrona dziedzictwa kulturowego nie jest w ogóle brana pod uwagę. Trudno w takiej sytuacji mówić o usługach ekosystemowych (krajobrazowych) rzek, w tym usługach kulturowych, które praktycznie zostaną całkowicie bezpowrotnie zniszczone, a ich odtworzenie lub kompensacja przyrodnicza są niemożliwe.

Tagi: