październik, 2019

Artystyczna Częstochowa

Autor: Tadeusz Jędrysiak i Izabela Wyszowska

Tadeusz Jędrysiak, Izabela Wyszowska

 Artystyczna Częstochowa

 

Częstochowa – herb miasta

 

Od kilku lat biura turystyczne w Warszawie organizują w weekendy jedno lub dwudniowe wyjazdy dla osób zainteresowanych poznawaniem mniej znanych wątków kulturowych kraju. Te turystyczne imprezy cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem, są bowiem dobrze przygotowane i prowadzone przez przewodników z szerokim doświadczeniem. Niejednokrotnie na wyjazdy należy się zapisywać ze sporym wyprzedzeniem, bo lista chętnych szybko się zapełnia. Jedną z wycieczek zrealizowana była po nazwą „Częstochowa artystyczna” i prezentowała nieco odmienne oblicze tego miasta.

Jak się okazuje Częstochowa kojarząca się nam niemal wyłącznie z klasztorem o. Paulinów na Jasnej Górze, ma do zaoferowania, dociekliwym turystom kulturowym znacznie więcej. Jest nie tylko miastem historycznym, ale również współczesnym centrum artystycznym, gdzie znaleźć można nie tylko zabytki przeszłości ale także aktualne przejawy aktywności twórców, prezentowane na ulicach i placach miejskich.

Po wizycie w Klasztorze Jasnogórskim w Kaplicy Matki Bożej Częstochowskiej warto, rozejrzeć się w jego obrębie, gdzie można napotkać interesujące przykłady współczesnej działalności artystycznej. W historycznym klasztorze wyeksponowana została słynna – „Golgota Jasnogórska” – cykl 18 obrazów jednego z najwybitniejszych polskich malarzy Jerzego DudyGracza (1941-2004).  Dzieła znajdują się nad kaplicą Matki Bożej i Salą Rycerską. Cykl jest darem wotywnym artysty rodem z Częstochowy dla Jasnogórskiego Sanktuarium. Obrazy o wymiarach 185 x 117 cm przedstawiają 14 stacji Drogi Krzyżowej, a także dodatkowo: Zmartwychwstanie Jezusa, spotkanie z niewiernym Tomaszem, rozesłanie Apostołów oraz Wniebowstąpienie. Największe płótno – o wymiarach 185 x 234 cm – to stacja XII; przedstawia Ukrzyżowanie Jezusa na tle 30 polskich świętych. Pomysł namalowania „Golgoty Jasnogórskiej” dojrzewał w świadomości Jerzego Dudy- Gracza prawie 20 lat. Prace  rozpoczął na przełomie 1999 i 2000 r. i trwały przez kilka miesięcy – od sierpnia 2000 r. do marca 2001 r. Golgota Jasnogórska jest bardzo przejmująca i wzbudza szczególne emocje. Zgodnie z kanonem postacią pierwszoplanową wszystkich kompozycji jest Chrystus. Jednak Jerzy Duda-Gracz we właściwy sobie sposób wprowadził do obrazów symbole, które wzmacniają wymowę płócien. W tłumie ludzi, którzy są świadkami cierpienia Jezusa, znajdujemy więc znaczące postaci z historii Polski: Jana Pawła II, kardynała Stefana Wyszyńskiego, ks. Jerzego Popiełuszkę, ale też Małego Powstańca Warszawy.

Poza klasztorem kolejny miejscem wartym uwagi jest Częstochowska Miejska Galeria Sztuki (Aleja Najświętszej Maryi Panny 64), jest to miejsce kontaktu z różnymi formami sztuki: malarstwem, rzeźbą, grafiką, ceramiką, fotografią i inne. Budowanie programu Galerii opiera się na rozpoznawaniu najciekawszych zjawisk i artystów we współczesnej sztuce polskiej. W Miejskiej Galerii Sztuki znajduje się Muzeum Zdzisława Beksińskiego, będące drugim  (po Galerii Beksińskiego mieszczącej się w Muzeum Historycznym w Sanoku), posiadającym największą liczbę prac tego artysty. Zdzisław Beksiński (1929-2005) jest uważany za jednego z najbardziej intrygujących artystów współczesnych. Muzeum w Częstochowie prezentuje kolekcję jego dzieł należącą do paryskich marszandów Anny i Piotra Dmochowskich. Możemy podziwiać unikatowe prace, które nigdy wcześniej nie były prezentowane w Polsce. Ekspozycja prac artysty zajmuje specjalnie zaprojektowaną i wydzieloną przestrzeń.

Interesującym punktem na trasie zwiedzania jest także Dom PoezjiMuzeum Haliny Poświatowskiej (ul. Jasnogórska 23). Helena Poświatowska (1935-1967) zaliczana do  najwybitniejszych polskich poetek XX stulecia, głównym tematem swych wierszy uczyniła przemijanie i miłość. W jej twórczości przeplatają się motywy kruchości życia, miłości i śmierci, poetka prezentuje portrety kobiet pragnących uczucia i świadomych odchodzenia. Poświatowska zadebiutowała w wieku 21 lat. W tym samym roku została wdową po szczęśliwym, choć krótkim małżeństwie.  Przez całe dojrzałe życie borykała się z nieuleczalną chorobą. Uratowała ją operacja serca, przeprowadzona w Ameryce dzięki hojności tamtejszej Polonii. Nie na długo, zmarła bowiem w wieku zaledwie 32 lat. Dom Poezji mieści się w budynku zamieszkiwanym w okresie powojennym przez poetkę wraz z rodziną. Istotę jej poezji oddaje charakter ekspozycji, w której uwydatnione zostały ulubione barwy Poświatowskiej, wrażliwość na wszelkie impulsy płynące ze świata przyrody i ze świata sztuki, płynność i ulotność wrażeń, kult życia w jego najróżniejszych przejawach, refleksja nad przemijaniem. Dominują duże zdjęcia poetki oraz jej wiersze. Znalazły się tam przede wszystkim eksponaty, które ilustrują trudną drogę życiową młodej literatki.

Przy ul. Oławskiej 2 znajduje się Muzeum Wyobraźni. Jest to niezwykłe miejsce, galeria i pracownia światowej sławy artysty, częstochowianina Tomasza Sętowskiego (ur. 1961 r.). Artysta tworzy obrazy, gwasze, rysunki, grafiki i rzeźby, jego prace trafiły do wielu krajowych i zagranicznych kolekcji. Wystrój Muzeum Wyobraźni ma wprowadzać zwiedzającego w świat wyobrażeń artysty, w którym panują wizje niezwykłych postaci i przedmiotów, fantastycznych światów. Prace Sętowskiego znajdują się w wielu kolekcjach polskich i zagranicznych.

W przestrzeni publicznej polskich miast co rusz pojawiają się wielkoformatowe dzieła sztuki zwane muralami[1]. Poszukując interesujących przykładów warto zajrzeć również do Częstochowy. Zaskakuje zwiedzających gigantyczne dzieło „Strażnik czasu”,  powstałe w 2018 r. na południowej ścianie kamienicy przy ul. Wolności 19, sąsiadującej z dworcem PKP oraz Placem Rady Europy. Mural powstał za sprawą zegarmistrza Stefana Rybickiego (pomysłodawcy i właściciela kamienicy) i znanego artysty Tomasza Sętowskiego (autora projektu, i wykonawcy). W dzieło o 100 m długości, 12 m wysokości i powierzchni 1200 m2 wkomponowany został zegar, który dzięki ruchomym wskazówkom wskazuje godzinę.

Kolejnym interesującym muralem jest „Wieża Babel” – autorstwa Tomasza Sętowskiego (przy ul. Dąbrowskiego, tu z obok pl. Biegańskiego i II Alei NMP). Jest namalowany na ścianie górującego nad placem ośmiopiętrowego budynku i uchodzi za jeden z najpiękniejszych i najbardziej znanych polskich murali, zachwycających szczegółami i mitologicznymi inspiracjami. Władze Częstochowy uczyniły „Wieżę Babel” jedną z wizytówek promujących miasto.

Następny mural „Our Rust” (przy skrzyżowaniu ul. Nowowiejskiego i Waszyngtona) – opowiada o przemijaniu materii, a zarazem – o upadku częstochowskiego przemysłu.

Spacerując dalej ulicami miasta natkniemy się na ławeczki słynnych postaci związanych z Częstochową: Ławeczka Haliny Poświatowskiej (1935-1967),  Ławeczka Marka Perepeczki (1942-2005), Ławeczka Władysława Biegańskiego (1857-1917)  – Aleja NMP. Marek Perepeczko, urodzony w Częstochowie, był znanym aktorem filmowym i teatralnym, w latach 1997-2003 był aktorem i zarazem dyrektorem Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. Władysław Biegański z kolei był lekarzem, filozofem i społecznikiem. Był znakomitym internistą i autorem najlepszych podręczników lekarskich, ale także, a może przede wszystkim zasłynął jako filozof, logik i etyk, którego artykuły i książki służą i przyciągają czytelników do dziś.

W Częstochowie zobaczymy ponadto  „Balansujące rzeźby”  – Jerzego Kędziory (ur. 1947), artysty, który wytyczył nowy kierunek w rzeźbie, wykorzystujący prawa fizyki i eksperymentu do tego, by na pozór ciężkie i stateczne formy stały się, wydawały się ulotnymi i lekkimi. Jego rzeźby balansują na linach. Do ich wykonania artysta najczęściej stosuje kolorowy zimny metal: brąz, aluminium. Sama konstrukcja zbudowana jest z włókna szklanego lub węglowego.

Źródło fotografii: Tadeusz Jędrysiak

[1] Mural – słowo oznacza rodzaj dekoracyjnego, często monumentalnego, malarstwa ściennego. Słowo pochodzi z języka hiszpańskiego. Kolebka współczesnego muralu, który oprócz wartości artystycznych niósł treści reklamowe oraz poglądy na kwestie społeczne i polityczne był Meksyk, skąd moda ta rozprzestrzeniła się na Amerykę Południową i Stany zjednoczone.

« z 2 »

Tagi: