Waloryzacja potencjału turystyczno-kulturowego powiatu grodzkiego Szczecin
Autor: Tomasz DudaAbstrakt: Analiza potencjału turystyczno-kulturowego powiatu grodzkiego Szczecin jest częścią szerszego projektu prowadzonego przez „Turystykę Kulturową” mającego na celu badania i porównanie potencjału poszczególnych mikroregionów w Polsce. Została ona przeprowadzona zgodnie z metodą opracowaną przez Armina Mikosa von Rohrscheidt w 2010 r. w oparciu o bonitację punktową z odpowiednio dobranymi kryteriami odnośnie poszczególnych form wycieczek kulturowych i grup walorów. Analiza, podobnie jak wszystkie poprzednie, skupia się na potencjalnych celach turystyki kulturowej, zagospodarowaniu turystycznym oraz dostępności badanego obszaru.
-
Dane dotyczące przebiegu badania
Obszar badań: powiat grodzki Szczecin
Lokalizacja: województwo zachodniopomorskie
Zasięg: mikroregion
Metodologia: metoda oceny potencjału turystyczno-kulturowego mikroregionów zawarta w: Mikos von Rohrscheidt A., 2010, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy (wyd.2), wyd. KulTour.pl, Poznań
Kwerenda: źródłowa i literatury: sierpień-październik 2018
Zapytania waloryzacyjne w obiektach i wizje lokalne: wrzesień-październik 2018
Badania terenowe: listopad-grudzień 2018
Prowadzący badania terenowe: Tomasz Duda
Data wypełnienia formularza: styczeń 2019
-
Formularz waloryzacyjny:
Kategoria I: Potencjalne cele turystyki kulturowej
I.A.: zabytki
I.A.a) obiekty sakralne:
Historyczna katedra (12 punktów)
Bazylika Archikatedralna pw. Św. Jakuba Starszego Apostoła (12)
Historyczna bazylika (za pierwsze dwie, punkty tylko wówczas, jeśli nie są katedrami) (6)
Bazylika św. Jana Chrzciciela (kościół farny) (6)
Historyczny zespół sakralny dużej wielkości Z (pierwsze dwa) (6)
brak
Mniejszy lub częściowo zachowany historyczny zespół sakralny (pierwsze dwa) (3)
brak
Historyczna znacząca świątynia innych religii ZD (za pierwsze dwie) (6)
brak
Sanktuarium historyczne o znaczeniu międzynarodowym (10)
brak
Sanktuarium historyczne o znaczeniu krajowym lub regionalnym (diecezjalnym) (jedno pierwsze) (6)
brak
Sanktuarium o znaczeniu ponadregionalnym bez historycznego kultu (za pierwsze dwa) (7)
brak
Inne sanktuarium tej rangi lub sanktuarium o znaczeniu regionalnym bez historycznego kultu (za pierwsze dwa) (3)
Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na Osiedlu Słonecznym (3)
Sanktuarium Najświętszego Serca Pana Jezusa (3)
Inna historyczna stale dostępna świątynia innych wyznań i religii (4)
Neogotycki, XIX-wieczny kościół ewangelicko-augsburski pw. Św. Trójcy (4)
Inna świątynia innych wyznań i religii Z (2)
Cerkiew prawosławna (konkatedra) pw. Św. Mikołaja w Szczecinie (2)
Aktualna siedziba biskupia (6)
Siedziba Metropolii i Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej (6)
Inny obiekt sakralny o znacznych walorach architektonicznych (pierwsze trzy) (4)
Gotycki kościół pofranciszkański pw. Św. Jana Ewangelisty (4)
Gotycki kościół pw. śś. Piotra i Pawła (4)
Modernistyczny kościół pw. Świętej Rodziny (4)
Gotycki kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Dąbiu (-)
Gotycki kościół pw. Świętej Trójcy – Szczecin-Krzekowo (-)
I.A.b) Zamki i pałace:
Monumentalny zamek lub pałac historyczny, miejsce ważnych wydarzeń ZD (za pierwsze trzy) (12)
Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie – główna siedziba książąt z dynastii Gryfitów i dawnej stolicy Księstwa Pomorskiego (12)
Monumentalny zamek lub pałac historyczny ZD (za pierwsze trzy) (10)
brak
Zamek lub pałac historyczny, miejsce ważnych wydarzeń ZD (za pierwsze trzy) (5)
brak
Zamek lub pałac historyczny ZD (za pierwsze trzy) (3)
Barokowy Pałac pod Globusem przy pl. Orła Białego (3)
Klasycystyczny Pałac Velthusena przy ul. Staromłyńskiej (3)
Pałac Sejmu Stanów Pomorskich przy ul. Staromłyńskiej (3)
Zamek lub pałac stylizowany D (za pierwsze dwa*) (2)
brak
Dwór lub inna rezydencja, miejsce ważnych wydarzeń ZD (za pierwsze trzy**) (6)
brak
Ruina historycznego zamku, pałacu, grodu D (za pierwsze trzy***) (2)
brak
Ruina historycznego zamku, pałacu, grodu, niedostępna (za pierwsze trzy****) (1)
brak
I.A.c) Inne zabytkowe obiekty architektoniczne i techniczne:
Średniowieczny cenny zespół urbanistyczny z rynkiem i ulicami, zachowany w znacznej części (za pierwsze trzy) (12)
brak
Inny cenny zespół urbanistyczny na przynajmniej krajową skalę (10)
Zespół urbanistyczny dawnego Fortu Leopolda – tzw. Wały Chrobrego – nadodrzańskie tarasy reprezentacyjne (10)
Historyczny zespół urbanistyczny z rynkiem, zachowany we fragmentach (pierwsze dwa) (3)
Zespół urbanistyczny z Rynkiem Siennym, kamienicami (odbudowanymi) i gotyckim ratuszem miejskim (3)
Budynek o znacznych walorach architektonicznych, miejsce ważnych wydarzeń ZD (pierwsze trzy) (6)
brak
Budynek o znacznych walorach architektonicznych, miejsce ważnych wydarzeń Z (pierwsze dwa**) (3)
brak
Budynek o znacznych walorach architektonicznych ZD (pierwsze trzy**) (4)
Gotycki ratusz staromiejski – obecnie siedziba Muzeum Narodowego (4)
Barokowa brama fortyfikacyjna – Brama Portowa (4)
Barokowa brama fortyfikacyjna – Brama Królewska (4)
Budynek – miejsce ważnych wydarzeń ZD (pierwsze dwa***) (4)
brak
Budynek o znacznych walorach architektonicznych Z (pierwsze trzy****) (3)
Ratusz Nowego Miasta – neogotycki gmach (3)
Książęcy Pałacyk Myśliwski – Dąbie (3)
Budynek, miejsca ważnych wydarzeń Z (pierwsze dwa*****) (1)
brak
Historyczne fortyfikacje miejskie zachowane w znacznej części ZD (4)
brak
Znaczne fragmenty historycznych fortyfikacji miejskich (2)
brak
Ruiny fortyfikacji miejskich (1)
Fragmenty miejskich murów obronnych Dąbia (1)
Zachowane w znacznej części zespoły zabytkowe związane z dziejami innych niż polska grup etnicznych (za pierwsze dwa zespoły) (7)
brak
Pojedyncze zabytki związane z dziejami innych grup etnicznych ZD (za pierwsze dwa*) (4)
brak
Częściowo zniszczone lub niedostępne obiekty związane z innymi grupami etnicznymi (pierwsze dwa) (1)
brak
Zabytek techniki/obiekt przemysłowy o znaczeniu międzynarodowym ZD (pierwszy) (10)
brak
Zabytek techniki/obiekt przemysłowy o znaczeniu krajowym ZD (pierwsze dwa*) (7)
brak
Zabytek techniki/obiekt przemysłowy o znaczeniu regionalnym ZD (do trzech***) (3)
Zwodzony most kolejowy – Szczecin-Podjuchy (3)
XIX-wieczne żurawie portowe – tzw. dźwigozaury (3)
Modernistyczna stacja wodociągowa – Szczecin-Pilchowo (3)
Historyczna, funkcjonująca stale linia kolejowa lub żeglugowa (tylko za przystanek początkowy lub końcowy danej linii) (6)
brak
Historyczna, funkcjonująca sezonowo lub nieregularnie linia kolejowa lub żeglugowa (lub przystanki pośrednie linii stałej) (za pierwszy przystanek**) (4)
Wodolotowa linia żeglugowa Szczecin-Świnoujście (funkcjonuje nieregularnie) (4)
I.A.d) Obiekty militarne:
Zespół forteczny o bardzo dużym znaczeniu militarnym, zachowany w znacznej części ZD (10)
brak
Zespół forteczny o mniejszym znaczeniu lub zachowany w mniejszej części* ZD (4)
brak
Zespół forteczny o mniejszym znaczeniu dostępny sezonowo lub w mniejszej części** (2)
brak
Pojedyncze zachowane obiekty forteczne ZD (za pierwsze dwa***) (2)
System fortyfikacyjno-obronny „Schron” obejmujący fragmenty dawnej twierdzy – Fortu Prusy (2)
Systemy podziemnych korytarzy pod Wałami Chrobrego – zachowane i dostępne części Fortu Leopold (2)
Pojedyncze obiekty forteczne dostępne częściowo, ruiny fortec (pierwsze dwie****) (1)
System korytarzy podmiejskich – pozostałości fortyfikacji Fortu Szczecin (1)
Ruiny bastionu Fortu Dąbie (1)
Zachowana w dużej części, dostępna linia umocnień, ważna strategicznie (pierwsze dwie) (4)
brak
Zachowana w niewielkiej części, dostępna linia umocnień* (2)
brak
Pojedyncze dostępne fragmenty umocnień (pierwsze dwa)** (1)
Betonowe schrony i bunkry rozrzucone na terenie całego miasta (1)
Dodatkowe punkty za obiekty dziedzictwa kulturowego:
Obiekt Dziedzictwa Kulturowego o znaczeniu międzynarodowym ZD: UNESCO (dodatkowo 30)
brak
Obiekt będący na polskiej liście Pomników Historii ZD (dodatkowo, jeśli nie znajduje się on na liście UNESCO) (15)
brak
Przy braku ogólnej dostępności obiektów z tej grupy punkty są odejmowane, pozostawia się tylko 1/3 punktów przyznanych za dany obiekt, jeśli inaczej nie wskazano
nie dotyczy
Dodatkowe punkty za wszystkie miejsca lub obiekty wpisanych powyżej klas:
Za stałych przewodników miejskich, oprowadzających po obiektach lub przewodników obiektowych w języku polskim (za pierwsze pięć) (2)
Zamek Książąt Pomorskich (2)
Bazylika Archikatedralna pw. św. Jakuba Apostoła (2)
Gmach Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie (2)
Urząd Wojewódzki i system korytarzy podziemnych (2)
Schron pod dworcem PKP (2)
Za minimum dwa języki obce w ofercie przewodników (w pierwszych pięciu obiektach) (1)
Zamek Książąt Pomorskich (j. niemiecki i j. angielski) (1)
Bazylika Archikatedralna pw. św. Jakuba Apostoła (j. niemiecki i j. angielski) (1)
Schron pod dworcem PKP (j.niemiecki i j. angielski) (1)
Za możliwość zamówienia przewodnika obiektowego** (pierwsze pięć) (1)
brak
Za minimum dwa języki obce w ofercie przewodników (w pierwszych pięciu) (1)
brak
Przewodniki elektroniczne po miejscu lub obiekcie (za pierwsze trzy) (1)
Bazylika Archikatedralna św. Jakuba Apostoła (wieża widokowa) (1)
Mikroeventy oferowane podczas każdego zwiedzania grupowego miejsca lub obiektu (pierwsze dwa) (2)
brak
Mikroeventy dostępne na zamówienie grupowe podczas zwiedzania miejsca lub obiektu (za pierwsze dwa) (1)
Prezentacja organów z mini-koncertem – Bazylika Archikatedralna św. Jakuba Apostoła (1)
Wersje obcojęzyczne przewodników elektronicznych (przynajmniej dwie wersje obcojęzyczne, w pierwszych trzech obiektach) (1)
Bazylika Archikatedralna św. Jakuba Apostoła (wieża widokowa) – j. niemiecki i j. angielski (1)
Własny materiał informacyjny w obiekcie, jak publikacje monograficzne, albumy (za pierwsze trzy obiekty) (1)
Zamek Książąt Pomorskich (1)
Bazylika Archikatedralna św. Jakuba Apostoła (1)
Kościół pofranciszkański św. Jana Ewangelisty (1)
Własny materiał informacyjny w językach obcych (przynajmniej dwóch) w pierwszych trzech obiektach (1)
Zamek Książąt Pomorskich (1)
Bazylika Archikatedralna św. Jakuba Apostoła (1)
Za bardzo dobry (2) lub dobry (1) stan konserwacji i estetyki najważniejszych trzech obiektów (element uznaniowy) można doliczyć w sumie od 1 do 2 punktów dla całego regionu
Bazylika Archikatedralna św. Jakuba Apostoła (2)
Wały Chrobrego (2)
I.B. Miejsca historyczne lub znaczące:
I.B.a) Budowle historyczne i monumenty:
Monumenty (pomniki) o znaczeniu międzynarodowym (każdy) (8)
brak
Monumenty (pomniki) o znaczeniu krajowym (do trzech*) (6)
Anioł Wolności – miejsce upamiętniające wydarzenia tzw. Grudnia 1970 r. (6)
Monumenty (pomniki) o znaczeniu regionalnym (do trzech**) (2)
Pomnik Czynu Polaków (2)
Ogniste ptaki – rzeźba Władysława Hasiora (2)
Maszt Maciejewicza – maszt zwodowanego w Szczecinie statku „Kapitan Maciejewicz” (2)
Pomniki lub obiekty małej architektury o znaczeniu lokalnym (do trzech***) (1)
Pomnik – Herkules walczący z Centaurem (1)
Pomnik kondotiera weneckiego Bartolomeo Colleoniego (1)
Ptasia Studnia – rzeźba Kurta Schwerdtfegera (1)
Miejsca historyczne o międzynarodowym znaczeniu (do trzech) (8)
brak
Miejsca historyczne o znaczeniu krajowym (do trzech) (4)
Stocznia Szczecińska – miejsce podpisania porozumień sierpniowych w 1980 r. (4)
Plac Solidarności – miejsce wypadków tzw. Grudnia 1970 r. (4)
Miejsca historyczne o znaczeniu regionalnym (do trzech**) (2)
brak
Miejsca związane z akcją utworów literackich o międzynarodowym znaczeniu (za pierwsze trzy) (3)
brak
Miejsca związane z akcją utworów literackich o krajowym znaczeniu (za pierwsze trzy) (2)
Szczecin – miejsca związane z akcją powieści „Sedinum” Leszka Hermana (2)
Miejsca związane z biografią osób o międzynarodowym znaczeniu (pierwsze trzy) (3)
Miejsce narodzenia Zofii Augusty von Anhalt Zerbst, późniejszej carycy Katarzyny II (3)
Miejsce narodzenia Zofii Doroty von Wurtemberg, późniejszej Marii Fiodorowny, żony cara Pawła I, tzw. matki carów (3)
Miejsce życia i działalności kompozytora, kantora i organisty romantycznego – Carla Loewego (3)
Miejsca związane z biografią osób o krajowym znaczeniu (do trzech) ZD (2)
brak
Miejsca związane z biografią osób o krajowym znaczeniu, niedostępne lub częściowo zachowane (za pierwsze dwa*) (1)
Miejsce urodzenia i życia piosenkarki – Heleny Majdaniec (1)
Miejsce działania znanego zespołu muzycznego lat 60. I 70. XX w. – Filipinki (1)
Miejsca związane z biografią osób o regionalnym znaczeniu (pierwsze dwa) (1)
Miejsce działalności naukowej Paula Robiena – ornitologa o ponadregionalnej sławie (1)
Miejsca związane z biografia osób innej narodowości, ważnych w skali krajowej dla tych narodowości (za pierwsze dwa) (2)
Szczecin – miejsce działalności artystycznej malarza niemieckiego – Augusta Ludwiga Mosta (2)
Szczecin – miejsce urodzenia niemieckiego pisarza Alfreda Döblina (2)
I.B.b) Cmentarze historyczne:
Nekropolia zbiorowa władców Polski (8)
brak
Nekropolia zbiorowa innych znanych w kraju osobistości (do trzech) (5)
Sarkofagi oraz mogiła zbiorowa Książąt Pomorskich z dynastii Gryfitów (władców Księstwa Pomorskiego) – Bazylika Archikatedralna św. Jakuba Apostoła (5)
Nekropolia zbiorowa znanych osobistości w skali regionu (do trzech) (2)
Cmentarz Centralny w Szczecinie (trzeci pod względem wielkości w Europie!) (2)
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali międzynarodowej (6)
brak
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali kraju (do trzech) (2)
brak
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali regionu (do trzech) (1)
Miejsce pochówku Arcybiskupów Szczecińsko-Kamieńskich (1)
Inny cmentarz zabytkowy z ciekawymi obiektami sztuki sepulkralnej*** (do dwóch) ZD (1)
brak
Za każdy cmentarz zabytkowy lub inną nekropolię o znacznie ograniczonej dostępności – odejmuje się połowę przyznanych punktów
nie dotyczy
I.B.c) Budowle współczesne:
Budowle współczesne o bardzo wysokiej wartości architektonicznej D (do dwóch) (5)
Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie – obiekt nagrodzony najważniejszą nagrodą w świecie architektury europejskiej – Miese van der Rohe (5)
Centrum Dialogu Przełomy wraz z Placem Solidarności (5)
Budowle współczesne o bardzo wysokiej wartości architektonicznej (niedostępne) (do dwóch*) (2)
brak
Budowle współczesne o wysokiej wartości architektonicznej (do trzech**) (1)
PAZIM – budynek Polskiej Żeglugi Morskiej i hotelu Radisson (1)
I.C. Pojedyncze dzieła sztuki:
Pojedyncze obiekty sztuki historycznej o znaczeniu międzynarodowym (10)
brak
Pojedyncze obiekty sztuki o znaczeniu krajowym (do trzech) (5)
brak
Pojedyncze obiekty sztuki o znaczeniu regionalnym (do trzech*) (3)
XVI-wieczne freski w kościele św. Jana Ewangelisty (3)
Zamkowy zegar z XVII w. (3)
Obiekty, instalacje lub zespoły sztuki współczesnej o znaczeniu międzynarodowym (9)
brak
Obiekty, instalacje lub zespoły sztuki współczesnej o znaczeniu krajowym (do trzech*) (5)
Ogniste Ptaki – rzeźba Władysława Hasiora (5)
Obiekty, instalacje lub zespoły sztuki współczesnej o znaczeniu regionalnym (do trzech**) (2)
Aleja Żeglarzy nad Odrą (2)
I.D. Muzea i wystawy (w tym skanseny, galerie, muzea techniki):
Muzea o znaczeniu międzynarodowym (10)
brak
Muzea o znaczeniu krajowym (do trzech) (8)
Muzeum Narodowe w Szczecinie (8)
Centrum Dialogu Przełomy (8)
Muzea o znaczeniu regionalnym (do trzech) (5)
Muzeum Techniki i Komunikacji (5)
Muzea o znaczeniu lokalnym (do trzech***) (2)
Muzeum Geologiczne Uniwersytetu Szczecińskiego (2)
Muzea typu skansenowskiego duże o przynajmniej regionalnym zasięgu (10)
brak
Inne muzea typu skansenowskiego (za pierwsze dwa) (6)
brak
Zorganizowane w ostatnim roku wystawy czasowe o zasięgu krajowym (w sumie za pierwsze trzy) (4)
Bon Appetit. Zabytkowe sztućce, ich historia, kształty i przeznaczenie – Zamek Książąt Pomorskich (4)
Sztuka szczęśliwych ludzi. Malarstwo na Bornholmie w XIX i XX w. – Muzeum Narodowe w Szczecinie (4)
Biedermeier – Muzeum Narodowe w Szczecinie (4)
Zorganizowane w ostatnim roku wystawy czasowe o zasięgu regionalnym* (w sumie za pierwsze trzy) (2)
Wystawa „Piękno poza czasem. Kolekcja MN w Kielcach na zamku w Szczecinie” (2)
Organizacja Nocy Muzeów w regionie na dużą skalę (ponad 10 placówek) (4)
Noc Muzeów 2018 (ok. 50 miejsc, m.in. Muzeum Narodowe – 5 placówek, Muzeum Techniki i Komunikacji, Zamek Książąt Pomorskich itp.) (4)
Organizacja Nocy Muzeów w regionie na mniejszą skalę* (3-9 placówek) (2)
nie dotyczy
Lokalne Izby Pamięci, ogólnodostępne prywatne kolekcje pamiątek (do trzech****) (1)
brak
Samodzielne prezentacje multimedialne (pierwsze dwie) (4)
brak
Przy wszystkich uwzględnionych powyżej muzeach i ekspozycjach dodatkowe punkty za:
Ekspozycje i prezentacje multimedialne (do dwóch) (2)
Muzeum Techniki i Komunikacji (2)
Centrum Dialogu Przełomy (2)
Wersje obcojęzyczne ekspozycji i prezentacji multimedialnych (do dwóch) (1)
Centrum Dialogu Przełomy – język niemiecki i angielski (2)
Ekspozycje i prezentacje albo samodzielne placówki muzealne związane tematycznie z innymi grupami narodowymi lub etnicznymi, dziejami innych państw lub narodów (za pierwsze dwie z objaśnieniami w innym języku) (3)
Złoty Wiek Pomorza – Muzeum Tradycji Regionalnych (oddział MN w Szczecinie) (3)
W afrykańskiej wiosce. Sztuka Afryki – między maską a fetyszem. Dzieci magii – afrykańskie lalki i marionetki – MN w Szczecinie (3)
Przewodniki elektroniczne (1)
Złoty Wiek Pomorza – MN w Szczecinie (1)
Centrum Dialogu Przełomy (1)
Muzeum Techniki i Komunikacji (1)
Wersje obcojęzyczne przewodników elektronicznych (do dwóch języków za każdy) (1)
Złoty Wiek Pomorza – MN w Szczecinie (j. niemiecki i j. angielski) (1)
Przewodnicy obiektowi stali (2)
Muzeum Narodowe w Szczecinie (2)
Przewodnicy obiektowi na wcześniejsze zamówienie** (1)
Muzeum Techniki i Komunikacji (1)
Muzeum Geologiczne (1)
Przewodnicy obiektowi na wcześniejsze zamówienie w przynajmniej dwóch językach obcych (w braku stałych), za każdy język do trzech (1)
Muzeum Geologiczne – j. angielski i j. niemiecki (2)
Mikroeventy oferowane podczas każdego zwiedzania grupowego muzeum (pierwsze dwa) (2)
brak
Mikroeventy dostępne na zamówienie grupowe podczas zwiedzania muzeum (za pierwsze dwa) (1)
brak
Własny materiał informacyjny, wydany nie dawniej niż przed pięciu laty (1)
Muzeum Narodowe – informatory dotyczące lekcji muzealnych i wystaw (1)
Muzeum Techniki i Komunikacji – informator dotyczący wystaw (1)
Zamek Książąt Pomorskich – informatory dotyczące poszczególnych wystaw (1)
Wersje obcojęzyczne własnych materiałów informacyjnych (min. dwie wersje) (1)
brak
Sklep muzealny otwarty w godzinach pracy muzeum (1)
Muzeum Narodowe w Szczecinie (1)
Muzeum Techniki i Komunikacji (1)
Przy muzeach o znaczeniu krajowym dodatkowe punkty za:
Opis zbiorów w językach obcych (1)
Muzeum Narodowe w Szczecinie (1)
Pojedyncze eksponaty (kolekcje) o znaczeniu międzynarodowym (do dwóch) (2)
Pomnik Fryderyka II Wielkiego w Muzeum Narodowym w Szczecinie (2)
Przy muzeach regionalnych i lokalnych punkty dodatkowe za:
Stałe godziny otwarcia (1)
Muzeum Techniki i Komunikacji (1)
Pojedyncze eksponaty lub kolekcje o znaczeniu międzynarodowym (do dwóch w sumie) (2)
brak
Pojedyncze eksponaty o znaczeniu krajowym (najwyżej jeden) (1)
Prototypy pojazdów unikatowych w skali kraju (1)
Eksponaty skamieniałości i piasków z plaż świata w Muzeum Geologicznym (1)
Każdą wystawę tematyczną stałą powyżej czterech (do dwóch w sumie) (1)
Polska motoryzacja. Pojazdy w PRL (1)
Własny materiał informacyjny, opracowania mniejsze (broszury, foldery) (1)
Muzeum Techniki i Komunikacji (1)
I.E. Eventy kulturowe
Regularne eventy kultury wysokiej o znaczeniu międzynarodowym (7)
Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej (7)
Regularne eventy kultury wysokiej o znaczeniu krajowym (do dwóch) (6)
Przegląd Teatrów Małych Form „Kontrapunkt” (6)
Regularne eventy kultury wysokiej o znaczeniu regionalnym (do dwóch) (4)
Muzyka na Szlaku Gotyku Ceglanego – Szczecin (4)
Regularne eventy kultury masowej o znaczeniu międzynarodowym (7)
Festiwal Ogni Sztucznych PYROMAGIC (7)
The Tall Ships Races (7)
Regularne eventy kultury masowej o znaczeniu krajowym (do trzech) (6)
Piknik nad Odrą (6)
Dni Morza – Sail Szczecin (6)
Jarmark Jakubowy (6)
Regularne eventy kultury masowej o znaczeniu regionalnym (do trzech) (4)
Dni Skandynawskie (4)
Różany Ogród Sztuki (4)
Urodziny Miasta (4)
Regularne inscenizacje historyczne lub militarne o znaczeniu międzynarodowym (7)
brak
Regularne inscenizacje historyczne lub militarne o znaczeniu krajowym (do dwóch) (6)
brak
Regularne inscenizacje historyczne lub militarne o znaczeniu regionalnym (do dwóch) (4)
Inscenizacje historyczne z okazji Urodzin Miasta (4)
Rzadsze eventy kultury wysokiej lub masowej o znaczeniu międzynarodowym (jeden) (4)
brak
Regularne działanie na terenie regionu grup inscenizacji historycznej (za pierwsze dwie) (5)
brak
Dodatkowy punkt przyznaje się za każdy dzień trwania danego eventu kultury masowej ponad 4 dni (jednak nie więcej niż 3 punkty w sumie)
The Tall Ships Races (5 dni) (1)
I.F. Funkcjonujące zakłady przemysłowe
Z ofertą turystyczną (do dwóch) (2)
Piwnice Starki – piwnice wytwórni alkoholów (2)
Z ofertą kulturową (do dwóch) (2)
brak
Mikroeventy oferowane podczas każdego zwiedzania grupowego zakładu (pierwsze dwa) (2)
brak
Mikroeventy dostępne na zamówienie grupowe podczas zwiedzania zakładu (pierwsze dwa) (1)
brak
Dodatkowo za obsługę w językach obcych (minimum dwa języki obce) (za każdą ofertę) (1)
brak
I.G. Kulturowo znacząca oferta przyrodnicza:
ZOO, akwaria, parki dzikich zwierząt, inne duże obiekty zoologiczne (do trzech) (4)
brak
Park Narodowy z Muzeum Przyrodniczym na terenie regionu (8)
brak
Park Krajobrazowy na terenie regionu (do trzech) (2)
Szczeciński Park Krajobrazowy (2)
Park Krajobrazowy Doliny Dolnej Odry (2)
Rezerwat przyrody na terenie regionu (poza parkami narodowymi i krajobrazowymi) (do trzech) (1)
brak)
Ogród Botaniczny, palmiarnia, arboretum (za pierwsze dwa) (4)
brak
Ogród przy rezydencji, park kultywowany (za pierwsze dwa) (2)
brak
Park miejski duży kultywowany (pow.4 ha) z obiektami sztuki (pierwsze dwa) (2)
brak
Park miejski duży, kultywowany bez obiektów sztuki* (pierwsze dwa) (1)
Park Kasprowicza (1)
Jasne Błonia im. Jana Pawła II (1)
Park miejski mniejszy (pow. 1-4 ha) z obiektami sztuki** (za pierwszy) (1)
Ogród Różany (1)
I.F. Szlaki kulturowe:
Przebiegające przez region lub jego miejscowości materialne lub realne szlaki turystyczne o znaczeniu międzynarodowym (8)
Europejski Szlak Gotyku Ceglanego (Szczecin) (8)
Pomorska Droga Świętego Jakuba (Szczecin) (8)
Przebiegający przez region lub jego miejscowości materialne lub realne szlaki o znaczeniu krajowym (za pierwsze trzy) (6)
brak
Przebiegające przez region lub jego miejscowości materialne lub realne szlaki o znaczeniu regionalnym (za pierwsze dwa) (3)
brak
Materialne lub realne szlaki turystyczne w regionie (własne) (za pierwsze trzy) (3)
brak
Materialne lub realne szlaki lub trasy w poszczególnych miejscowościach regionu (za pierwsze trzy) (3)
Szczecin – Szlak Miejski (3)
Szczecin – wodny szlak turystyczny po porcie (statkiem wycieczkowym) (3)
Wirtualne szlaki turystyczne przebiegające przez teren regionu (za pierwsze trzy) (2)
Szlak Gryfitów (2)
Szlak Dziedzictwa Kulinarnego Pomorza „Smaki Pomorza” (2)
Wirtualne trasy tematyczne w miejscowościach regionu (za pierwsze trzy) (1)
brak
Podziemne trasy turystyczne stale dostępne na terenie regionu (7)
Podziemna Trasa Turystyczna – Schron pod dworcem PKP (7)
Regularna oferta objazdu turystycznego z przewodnikiem (za pierwsze dwie trasy) (3)
brak
Oferta objazdu turystycznego z przewodnikiem na zamówienie (za pierwsze dwie trasy) (1)
Zwiedzanie miasta podczas wycieczki busem (1)
Dodatkowe wersje językowe objazdu z przewodnikiem (za pierwsze dwie) (1)
Zwiedzanie miasta podczas wycieczki busem – j. niemiecki i j. angielski (1)
Kategoria II: Elementy obsługi turystycznej:
II.A. Informacja turystyczna:
Informacja turystyczna na miejscu, regularnie czynna (2)
Centrum Informacji Turystycznej – tzw. Szklany Domek (2)
Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej – Zamek Książąt Pomorskich (-)
Centrum Informacji Turystycznej „Zdroje” (-)
Informacja w językach obcych (za każdy język do trzech) (1)
Centrum Informacji Turystycznej – tzw. Szklany Domek – j. niemiecki, j. angielski (2)
Centrum Informacji Kulturalnej i Turystycznej – Zamek Książąt Pomorskich – j. niemiecki i j. angielski (-)
Centrum Informacji Turystycznej „Zdroje” – j. niemiecki (-)
Przewodnicy miejscy lub terenowi na zamówienie (3)
Szczecin (3)
Przewodnicy miejscy lub terenowi (za każdy język do czterech) (1)
Szczecin – język niemiecki, angielski, rosyjski, hiszpański, szwedzki (4)
Aktualny własny materiał informacyjny wysokiej jakości na temat regionu lub jego miejscowości (ogólnie) (2)
Szczecin – informatory turystyczne, np. związane z miejskim szlakiem turystycznym (2)
Wersje obcojęzyczne materiału informacyjnego wysokiej jakości (każdy język do trzech) (1)
Szczecin – informatory turystyczne, np. związane z miejskim szlakiem turystycznym – j. niemiecki, angielski, rosyjski, hiszpański, francuski (3)
Pozostały aktualny materiał informacyjny* (1)
Liczne publikacje informacyjne i turystyczne dotyczące Szczecina (-)
Publikacje Szczecinera (-)
Wersje obcojęzyczne pozostałego materiału informacyjnego (od dwóch języków) (1)
Publikacje CIT – j. niemiecki, angielski, rosyjski (1)
II.B. Infrastruktura turystyczna
Hotele 5, 4, 3, 2, 1-gwiazdkowe, hostele, schroniska, kwatery zorganizowane (za pierwsze dwa obiekty w każdej kategorii) (2)
Hotel Radisson Blue**** Szczecin (2)
Hotel Park**** Szczecin (2)
Hotel Bończa Szczecin Dąbie*** (2)
Hotel Focus*** Szczecin (2)
Hotel Ibis** (2)
Hotel Campanile** (2)
Hotel Ibis Budget* (2)
Hotel Kapitan* (2)
City Hostel (2)
Hostel Szwejk (2)
Schronisko PTSM „Cuma” (2)
Schronisko PTSM „Marina Dąbie” (2)
Dom Pracy Twórczej „Sztukateria” (2)
Camping Marina PTTK (2)
Istniejąca oferta pakietowa hoteli z usługami turystycznymi (za pierwsze dwie oferty w różnych klasach) (1)
brak
Restauracje z autentyczną kuchnią regionalną (za pierwszy obiekt) (3)
Restauracja Na Kuncu Korytarza, Zamek Książąt Pomorskich – certyfikat dziedzictwa kulinarnego Pomorza Zachodniego (3)
Restauracje z autentyczną krajową kuchnią tradycyjną (za pierwszy inny obiekt) (2)
Restauracja Hotel Park (2)
Inne restauracje (za pierwszy obiekt) (1)
Restauracja Bombaj – autentyczna kuchnia indyjska (1)
Dodatkowe punkty za historyczne wnętrza restauracji (za pierwsze dwa obiekty) (1)
Restauracja „U Wyszaka” – w podziemiach gotyckiego ratusza (1)
Restauracja „Rotunda” w podziemiach fortu dawnej twierdzy Szczecin (1)
Dodatkowe punkty za ofertę kulturową w restauracji (za pierwsze dwa obiekty) (1)
Restauracja Colorado – koncerty wieczorne na żywo (1)
Restauracja „Ładoga” na historycznym statku – koncerty (1)
Dodatkowe punkty za restauracje otwarte po godzinie 22.00 (za pierwszą) (1)
Restauracja Columbus (1)
Dodatkowe punkty za restauracje otwarte po godzinie 24.00 (za pierwszą) (1)
Taverna Porto Grande (w sezonie letnim czynna do 2.00) (1)
Bistra, bary (za pierwszy obiekt) (1)
Bar Turysta – kultowy bar bistro w Szczecinie (1)
Możliwość wynajęcia na miejscu autokaru, minibusa, samochodu (za pierwsze dwie oferty) (2)
Interglobus – firma usługowo-transportowa (2)
RadekTravel- firma usługowo-transportowa (2)
II.C. Infrastruktura komunikacyjna:
Lotnisko z połączeniami międzynarodowymi w odległości mniej niż 50 km od centrum regionu (1 godzina na dotarcie) (4)
Port Lotniczy NZSS „Solidarność” Szczecin-Goleniów – odległość 25 km od Szczecina (4)
Lotnisko z połączeniami krajowymi* w odległości mniejszej niż 50 km od centrum regionu (3)
brak
Duży dworzec kolejowy na miejscu (za pierwszy) (3)
Dworzec kolejowy (Centrum Przesiadkowe) – Szczecin Główny (3)
Inny* dworzec kolejowy na miejscu (za pierwszy) (2)
Dworzec Szczecin Dąbie – przesiadkowa stacja w kierunku Świnoujścia (2)
Dworzec autobusowy na miejscu (za pierwszy) (2)
Dworzec autobusowy Szczecin (2)
Przystanek autobusowy* na miejscu (za pierwszy) (1)
brak
Port pasażerski morski na miejscu (za pierwszy) (3)
brak
Czynna przystań* pasażerska morska lub rzeczna (za pierwszą) (1)
Przystań statków żeglugi rzecznej (1)
Autostrada lub droga szybkiego ruchu w odległości mniej niż 20 km (za pierwsze dwie) (4)
Autostrada A6 (południowa obwodnica Szczecina) (4)
Droga szybkiego ruchu S3 (4)
Droga ekspresowa lub droga główna krajowa w odległości mniej niż 10 km (za pierwsze dwie) (2)
Droga ekspresowa S10 (Szczecin-Płońsk) (2)
Droga krajowa DK6 (Szczecin-Gdańsk) (2)
Inne połączenia* bez utrudnień dla autokarów (za pierwsze dwa) (1)
DK31 (Szczecin-Kostrzyn) (1)
DK13 (Szczecin-Lubieszyn przejście graniczne PL-DE) (1)
Obecność komunikacji miejskiej, gminnej, regionalnej (2)
Szczecin (2)
Kursy nocne komunikacji miejskiej, gminnej, regionalnej (1)
Szczecin (1)
Całodobowa oferta taxi na miejscu (1)
Szczecin (1)
Stała oferta powozów, bryczek i inna retro (za pierwszą ofertę) (3)
Oferta zwiedzania miasta zabytkową bryczką (3)
Oferta powozów, bryczek i inna retro na zamówienie (za pierwszą ofertę*) (1)
brak
II.D. Promocja turystyczna:
Samodzielny udział regionu lub wchodzących w jego skład miejscowości, gmin lub obiektów w światowych prestiżowych targach turystycznych (za każde stoisko w roku do trzech) (3)
Szczecin – stoisko na ITB w Berlinie (2017, 2018) (3)
Samodzielny udział regionu lub innych podmiotów (jak wyżej) w krajowych targach turystycznych* (za każde stoisko do trzech) (2)
Szczecin – udział w Tour Salonie w Poznaniu w 2018 (2)
Wydawanie regularnych publikacji o charakterze promocyjnym (za pierwsze dwa w ostatnim roku) (1)
Zamek Książąt Pomorskich oraz Żegluga Morska (promocja miasta) (1)
Zorganizowanie podróży/wizyty medialnej w ostatnich dwóch latach (2)
Żegluga Morska – wizyta medialna i studyjna dla organizatorów turystyki wodnej (cruisery i wycieczkowce) (2)
Zorganizowanie konferencji naukowej lub popularyzującej związanej z turystyką w ciągu ostatniego roku (1)
Konferencja „Porty Morskie” – kwiecień 2018 (1)
Kategoria III: Pozostała oferta czasu wolnego
III. Instytucje kultury:
Teatr stały (pierwszy obiekt) (3)
Teatr Polski (3)
Teatr Współczesny (-)
Teatr Kana (-)
Filharmonia na miejscu (3)
Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie (3)
Stała oferta koncertów muzycznych* (za pierwszą ofertę) (2)
nie dotyczy
Sezonowa oferta teatralna lub muzyczna** (za pierwsze dwie) (1)
nie dotyczy
Opera na miejscu (2)
Opera na Zamku – Szczecin (2)
Teatr muzyczny (operetka, rewia lub musical) na miejscu (za pierwszą ofertę) (2)
brak
Kino stałe (za pierwszy obiekt) (2)
Kino Helios (2)
Multikino (-)
III.B. Atrakcje krajobrazowe
Góry ze znakowanymi szlakami turystycznymi na terenie regionu (2)
Wzgórza Bukowe na terenie Szczecińskiego Parku Krajobrazowego (2)
Jeziora zdatne do kąpieli, dostępne ze szlakami pieszymi/rowerowymi (pierwszy akwen) (2)
Jezioro Dąbie (2)
Jezioro Głębokie (-)
Brzeg morski na terenie regionu (3)
brak
Pomniki przyrody (za pierwsze dwa) (1)
Aleja platanowa – Jasne Błonia (1)
Dęby Krzywoustego (1)
Wieże widokowe stale dostępne (za pierwsze dwie) (1)
Wieża katedry św. Jakuba Apostoła (1)
Cafe24 – taras widokowy na ostatnim piętrze centrum PAZIM (1)
Możliwość zamówienia lotu turystycznego nad regionem lub miejscowością (za pierwszą) (3)
Loty nad Szczecinem – organizowane latem z lotniska sportowego w Dąbiu (3)
III.C. Oferta sportowa, edukacyjna i rekreacyjna:
Baseny kryte ogólnodostępne (za pierwszy obiekt) (2)
Szczecin Floating Arena (2)
Baseny otwarte ogólnodostępne (za pierwszy obiekt przy braku basenu krytego) (1)
nie dotyczy
Plaże morskie ogólnodostępne, plaże jeziorne rzeczne (za pierwszy obiekt) (2)
Plaża nad jeziorem Dąbie (2)
Stała oferta kursów językowych ogólnodostępnych (za pierwszą ofertę) (2)
Centrum Języków Obcych IDIOMA – Szczecin (2)
Szkoła Języków Obcych Empik (-)
CJO Translatica Szczecin (-)
Sezonowa* oferta kursów językowych ogólnodostępnych (za pierwszą ofertę) (1)
nie dotyczy
Stałe centra sportowe z ofertą ogólnodostępną (za pierwszy obiekt) (2)
Centrum Mistrzostwa Sportowego w Szczecinie (2)
Sezonowe* centra sportowe z ofertą ogólnodostępną (za pierwszy obiekt) (1)
nie dotyczy
Stadiony sportowe (za pierwszy obiekt) (1)
Stadion MKS Pogoń Szczecin (1)
Stadion lekkoatletyczny (-)
Szkoły i szkolenia sportowe ogólnodostępne (jeździeckie, lotnicze, inne) (pierwsze dwa) (1)
Akademicki Ośrodek Jeździecki – Szczecin Osów (1)
Ośrodek Jeździecki Tornado (1)
Lodowiska ogólnodostępne stałe (za pierwszy obiekt) (2)
Lodogryf (2)
Lodowiska sezonowe* (za pierwszy obiekt) (1)
nie dotyczy
Kategoria IV: Inne czynniki wspierające turystykę kulturową
IV.A. Instytucje w regionie:
Obecność uniwersytetu w regionie (za pierwszy) (4)
Uniwersytet Szczeciński (4)
Obecność innej uczelni wyższej w regionie (za pierwsze dwie) (2)
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny (2)
Pomorski Uniwersytet Medyczny (2)
Obecność siedziby władz państwowych (5)
brak
Obecność siedziby władz wojewódzkich (2)
Siedziba Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego i Urzędu Marszałkowskiego WZP (2)
IV.B. Oferta turystyki zdrowotnej w regionie
Oficjalne kurorty (za pierwsze trzy miejscowości) (4)
brak
Sanatoria i ogólnodostępne ośrodki rehabilitacji (punkty za pierwsze dwa obiekty) (2)
Szpital Kliniczny PUM w Szczecinie (2)
IV.C. Oferta turystyki biznesowej w regionie
Regularne organizowanie imprez targowych o przynajmniej krajowym zasięgu (2)
Międzynarodowe Targi Szczecińskie – Targi Nieruchomości (2)
Obecność krajowych central wielkich firm w regionie (za pierwsze trzy) (2)
Unity Line (2)
Columbus Cafe (2)
Całoroczne centra konferencyjne (za pierwszy obiekt) (3)
Centrum Konferencyjne – Hotel Silver Szczecin (3)
IV.D. Oferta shoppingu w regionie
Galeria zakupów o znaczeniu regionalnym (za pierwszy obiekt) (4) za jeden następny (2)
Galeria Kaskada (4)
Galeria Galaxy (2)
Autoryzowany punkt sprzedaży specyficznych produktów regionalnych z patentem europejskim (za pierwszy obiekt) (2)
brak
Autoryzowany punkt sprzedaży specyficznych produktów regionalnych znanych na skalę krajową (za pierwszy obiekt) (1)
brak
Deptak handlowy (za pierwszy) (2)
Deptak Bogusława (2)
IV.E. Zagraniczne Partnerstwa Miast i Regionów
Istnienie zagranicznych związków partnerskich regionu lub jego miejscowości (pierwsze cztery) (1)
Związek Miast Hanzeatyckich (1)
Związek partnerskich miast: Szczecin – Rostock (Niemcy) (1)
Związek partnerskich miast: Szczecin – Brema (Niemcy) (1)
Związek partnerskich miast: Szczecin – Malmö (Szwecja) (1)
Związek partnerskich miast: Szczecin – Esbjerg (Dania) (-)
Związek partnerskich miast: Szczecin – Kingston upon Hull (Wielka Brytania) (-)
Podsumowanie:
kategoria I: 405
kategoria II: 103
kategoria III: 34
kategoria IV: 33
Łącznie: 574
Tabela 1. Zestawienie punktacji dla powiatu stargardzkiego w zakresie turystyki kulturowej
| Kategoria | Podkategoria | Liczba uzyskanych punktów | Maksymalna liczba punktów |
| I. Potencjalne cele turystyki kulturowej | I.A. Zabytki | 146 | 473 |
| I.A. a) Obiekty sakralne | 48 | 122 | |
| I.A. b) Zamki i pałace | 21 | 108 | |
| I.A. c) Inne zabytkowe obiekty architektoniczne i techniczne | 45 | 140 | |
| I.A. d) Obiekty militarne | 7 | 18 | |
| Dodatkowe punkty w kategorii I.A. | 25 | ||
| I.B. Miejsca historyczne lub znaczące | 60 | 168 | |
| I.B. a) Budowle historyczne i monumenty | 41 | 102 | |
| I.B. b) Cmentarze historyczne | 8 | 56 | |
| I.B. c) Budowle współczesne | 10 | 10 | |
| I.C. Pojedyncze dzieła sztuki | 13 | 72 | |
| I.D. Muzea i wystawy | 76 | 205 | |
| I.E. Eventy kulturowe | 66 | 150 | |
| I.F. Zakłady przemysłowe z ofertą turystyczną | 2 | 16 | |
| I.G. Kulturowo znacząca oferta przyrodnicza | 7 | 53 | |
| I.H. Szlaki kulturowe | 35 | 106 | |
| RAZEM za kategorię I | 404 | 1243 | |
| II. Elementy obsługi turystycznej | II.A. Informacja turystyczna | 17 | 17 |
| II.B. Infrastruktura turystyczna | 45 | 51 | |
| II.C. Infrastruktura komunikacyjna | 32 | 32 | |
| II.D. Promocja turystyczna | 9 | 20 | |
| RAZEM za kategorię II | 103 | 120 | |
| III. Pozostała oferta czasu wolnego | III.A. Instytucje kultury | 10 | 12 |
| III.B. Atrakcje krajobrazowe | 11 | 14 | |
| III.C. Oferta sportowa, rekreacyjna i edukacyjna | 13 | 13 | |
| RAZEM za kategorię III | 34 | 39 | |
| IV. Inne czynniki wspierające turystykę kulturową | IV.A. Instytucje w regionie | 10 | 15 |
| IV.B. Oferta turystyki zdrowotnej | 2 | 16 | |
| IV.C. Oferta turystyki biznesowej | 9 | 11 | |
| IV.D. Oferta shoppingu | 8 | 11 | |
| IV.E. Zagraniczne Partnerstwa Miast i Regionów | 4 | 4 | |
| RAZEM za kategorię IV | 33 | 57 | |
| SUMA (WSZYSTKIE KATEGORIE) | 574 | 1453 | |
Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy potencjału metodą bonitacji punktowej
Przeprowadzona waloryzacja potencjału turystyczno-kulturowego powiatu grodzkiego Szczecin (miasta na prawach powiatu, stolicy województwa zachodniopomorskiego) wykazała, że analizowany mikroregion uzyskał 404 punkty, w najważniejszej dla oceny kategorii (I. Potencjalne cele turystyki kulturowej). Zgodnie z przyjętym podziałem zaproponowanym przez Mikosa von Rohrscheidta [2010, s. 447-472]. Pozwala to zakwalifikować waloryzowany powiat do obszarów o dużym potencjale turystyczno-kulturowym (przedział punktowy 250-450). Należy również zauważyć, że pozostaje on w górnych granicach tego przedziału, co świadczy o pewnej dynamice zmian, która odpowiednio stymulowana może przełożyć się na zwiększenie potencjału regionu. Wskazują na to również coraz liczniejsze badania i analizy ruchu turystycznego i atrakcyjności Szczecina [m.in. Duda 2017, s. 145-162; Meyer 2011, s. 245-259]. Pomimo tego, miasto nadal nie wykorzystuje całości swojego potencjału i bardzo powoli buduje swoją własną markę i kształtuje oryginalną tożsamość przestrzeni turystycznej. Trudno porównać analizowany mikroregion do innych, podobnych obszarów na terenie województwa zachodniopomorskiego. Szczecin jest bowiem dopiero czwartym regionem z terenu województwa, który poddano waloryzacji z punktu widzenia potencjału turystyczno-kulturowego. Dotychczasowe analizy dotyczyły jedynie powiatów koszalińskiego (wraz z Koszalinem jako miastem na prawach powiatu) oraz kołobrzeskiego i stargardzkiego, i wskazały na ich duży (Koszalin wraz powiatem – 272 pkt. w 2014 r.) i średni (powiat kołobrzeski – 181 pkt. w 2014 i stargardzki – 199 pkt. w 2018 r.) potencjał z punktu widzenia turystyki kulturowej. Na ich tle analizowany powiat wypadł najlepiej, czemu trudno się dziwić ze względu na stołeczny charakter miasta w stosunku do regionu (Pomorza Zachodniego) i jego centrum edukacyjne oraz administracyjno-kulturowe.
Szczecin jako miasto na prawach powiatu jest jednym z trzech tzw. powiatów grodzkich w województwie zachodniopomorskim (obok Koszalina i Świnoujścia). W przeciwieństwie do większości tego typu jednostek administracyjnych nie jest przy tym otoczone powiatem ziemskim, lecz graniczy z kilkoma sąsiadującymi od każdej strony powiatami – gryfińskim (od południa, stargardzkim i goleniowski (od zachodu) oraz polickim (od północy i wschodu). Miasto położone jest w północno-zachodniej Polsce, około 10 km od granicy z Niemcami i nieco ponad 80 km od wybrzeża Morza Bałtyckiego. Szczecin jest trzecim pod względem powierzchni miastem w Polsce (300,5 km2), w granicach którego niemal połowę obszaru stanowią tereny zielone i wodne. Z tego powodu, w latach 2009-2010 opracowana została nowa strategia rozwoju miasta w oparciu o unikatową markę „Szczecin – Pływające Ogrody 2050” (Szczecin – Floating Garden 2050). Zaprezentowano m.in. wizję funkcjonowania przestrzeni turystycznej w otoczeniu unikatowych walorów przyrodniczych – rozlewisk doliny dolnej Odry oraz jeziora Dąbie (czwartego pod względem powierzchni w kraju), w całości położonego w granicach administracyjnych Szczecina.
Położenie miasta, ciekawe założenia planistyczne, doskonałe skomunikowanie nie tylko z resztą kraju, ale również z Niemcami i Skandynawią oraz bogata, unikatowa wręcz historia, sprawiają, że Szczecin posiada duży (choć jeszcze w pełni niedoceniany) potencjał rozwoju różnych form turystyki. Przez wieki krajobraz kulturowy regionu kształtowany był przez różne narodowości – od pierwszych Słowian nadbałtyckich, poprzez Brandenburczyków, Duńczyków, Szwedów, Francuzów aż do Prusów, Niemców i ostatecznie Polaków. Przez ponad 500 lat był jednym z najważniejszych (jeśli nie najważniejszym – stolicą) ośrodków Księstwa Pomorskiego rządzonego przez książąt z dynastii Gryfitów – najdłużej nieprzerwanie panującej dynastii władców w Europie! Każda z narodowości pozostawiła ślad w tkance miejskiej Szczecina, który w większym lub mniejszym stopniu widoczny jest do czasów współczesnych. Dodatkowo, Szczecin od czasów średniowiecza stanowił jeden z ważniejszych ośrodków portowych i stoczniowych, jak również przez niemal 150 lat pełnił funkcje ufortyfikowanej twierdzy (szwedzkiej, a potem pruskiej), co nie pozostało bez znaczenia dla kształtowania się krajobrazu kulturowego miasta. Obecnie, to właśnie na bazie m.in. tych elementów powinny być kreowane markowe produkty turystyki kulturowej. Doskonale współgra to ze słynnymi już stereotypami funkcjonującymi w mentalności mieszkańców Polski a mówiącymi, że Szczecin to: „poniemieckie miasto leżące nad morzem”. Wielkie Miasto Szczecin funkcjonowało niemal do końca II wojny światowej. Podczas nalotów dywanowych od wiosny 1943 r. zniszczeniu uległo 70% zabudowy miejskiej i niemal 85% terenów portowych i przemysłowych. Ostatecznie Szczecin przeszedł pod zarząd polskich władz jako stolica województwa szczecińskiego, a od 1999 r. stał się stolicą województwa zachodniopomorskiego. Bazując zatem na zachowanych nielicznych, choć znaczących dla regionu, elementach dziedzictwa, powoli budowana jest tożsamość regionu. Warto zauważyć, że po wojnie doszło tu do jednej z największych w Europie, niemal całkowitej wymiany ludności. Na miejsce niemieckich mieszkańców miasta przyszła ludność ze wschodnich kresów oraz centralnej Polski, którym było niezwykle trudno zaakceptować miejsce jako własne. Pomimo kolejnych pokoleń ludzi, którzy urodzili się już na Pomorzu, w Szczecinie i jego okolicach, nadal nie udało się zbudować silnego poczucia więzi z krajobrazem kulturowym regionu. Miasto ciągle szuka swojej tożsamości i kulturowych podstaw do kształtowania przestrzeni. Widoczne są jednak postępujące zmiany, które kreują nowy wizerunek miasta bazujący na różnorodności i odrębności w stosunku do pozostałej części Polski.
Jak zauważono już w poprzednich opracowaniach oceny potencjału turystyczno-kulturowego, jej wyniki nie pozostają niezmienne [m.in. Mikos v. Rohrscheidt 2010; Gorączko, Twardowski 2018, s. 135; Duda 2018b, s. 115-136] i w dużej mierze zależą od aktywności lokalnych społeczności i liderów w tworzeniu dobrze zorganizowanej przestrzeni turystyki kulturowej swojej „małej ojczyzny”. Powtarzanie badań waloryzacyjnych w tego typu mikroregionach staje się więc koniecznością. Tylko w ten sposób uchwycić można zmiany i trendy, jakie zachodzą w poszczególnych częściach Polski odnośnie postrzegania walorów turystyczno-kulturowych i wykorzystania ich potencjału. W przypadku Szczecina, zmiany te są znacznie bardziej wyraźne, ponieważ wynikają ze współczesnej dynamiki postrzegania miasta zarówno przez przyjezdnych, jak i samych mieszkańców. Podobnie jak na terenie całego Pomorza Zachodniego, w Szczecinie obserwuje się w ostatnich latach znaczne ożywienie i zainteresowanie przeszłością regionu i jego znaczeniem na arenie międzynarodowej. Powstają coraz liczniej organizacje i stowarzyszenia, których celem jest edukacja regionalna i promocja dziedzictwa kulturowego „małej ojczyzny”. Wyraźną poprawę infrastruktury, a co za tym idzie potencjału turystycznego miasta zaobserwowano w Szczecinie w latach 2007-2008, kiedy to po raz pierwszy w historii zorganizowano w mieście finał regat The Tall Ships’ Races. W ciągu pięciu dni trwania imprezy miejsce to odwiedziło ponad 2 mln turystów, dla większości których Szczecin stał się całkowicie nowym punktem docelowym wyjazdu turystycznego. Całkowita odmienność miasta na tle innych ośrodków miejskich w Polsce, inna historia oraz architektura wymagała stworzenie nowoczesnej interpretacji i specjalnej narracji skierowanej do odwiedzających Szczecin turystów. Ożyły pomysły na miasto, powstały tematyczne trasy wycieczkowe, jak również częściowo zagospodarowano na nowo śródmieście, a zwłaszcza nadodrzańskie bulwary. Wielki sukces imprezy przełożył się na zmianę percepcji miejsca, a co zaczyna wyraźnie wpływać na oferty tematycznej turystyki kulturowej w Szczecinie. Dodatkowo, pojawiły się w ostatnich latach znakowane szlaki turystyczne, których odwołanie się do dziedzictwa regionu jest bardzo czytelne. Przykładem jest powstający obecnie Szlak Gryfitów [Duda 2018a, s.95-112] czy też czekający na rewitalizację Europejski Szlak Gotyku Ceglanego. Warto podkreślić istniejący potencjał włączenia Szczecina w struktury innych, istniejących szlaków kulturowych, w tym certyfikowanych przez Radę Europy (Cultural Routes of Council of Europe), jak np. Szlak Europejskich Cmentarzy czy Szlak Hanzy.
W ostatnich latach przestrzeń turystyki kulturowej Szczecina wzbogaciła się w dwa obiekty, które znacząco podniosły atrakcyjność miasta i powoli zyskują miano jego symboli. Są to: nowoczesny i niezwykle intrygujący gmach Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza oraz położony przy tym samym placu futurystyczny budynek Centrum Dialogu „Przełomy”. Szczególnie wyjątkową stała się siedziba szczecińskiej filharmonii, wzniesiona w 2014 r. przez barcelońskie biuro projektowe Estudio Barozzi Veiga, która jako pierwsza w Polsce zdobyła główną Nagrodę im. Miesa van der Rohe, zwaną często architektonicznym Oscarem. Nie tylko podniosła ona znaczenie obiektu jako konstrukcji architektonicznej, ale również jako centrum kultury i muzyki, przyciągającym melomanów i artystów z różnych stron świata. Rozwojowi turystyki sprzyja dodatkowo możliwość zwiedzania obiektu z przewodnikiem. Już w rok po oddaniu budynku d użytkowania, filharmonia stała się trzecim najchętniej odwiedzającym i najbardziej pożądanym obiektem turystycznym w Szczecinie [Duda 2017, s. 158].
Przy okazji waloryzacji należy również wspomnieć o nielicznych, ale dość istotnych problemach, z którymi autor próbował się zmierzyć podczas prac waloryzacyjnych. Ich główną przyczyną były trudności z dopasowaniem i klasyfikacją niektórych zasobów turystycznych regionu w kontekście ściśle określonych punktów arkusza waloryzacyjnego. Z racji odmiennej, pomorskiej historii, nierzadko zupełnie różnej w odniesieniu do kontekstu Polski, trudno było odpowiednio zakwalifikować przy ocenie miejsca związane z działalnością i spoczynkiem władców Księstwa Pomorskiego, książąt z dynastii Gryfitów. Istnieje w arkuszu waloryzacyjnym kategoria (jako jedna z najwyżej ocenianych) „Nekropolie zbiorowe władców Polski” – I.B.b. Trudno o tego typu obiekt na terenie, który do 1945 r. polskim nie był. Jednocześnie, znajdują się tu groby lokalnych władców, którzy dla Pomorza (w kontekście historycznym) znaczą mniej więcej tyle samo. Problem ten pojawia się zresztą w wielu miejscach oceny, w której niemal z definicji najwyżej oceniane kategorie odnoszą się do historii czy kultury Polski. Najcenniejsze i najbardziej atrakcyjne turystycznie miejsce w Szczecinie, podobnie jak i na całym Pomorzu, pochodzą z czasów przedwojennych, czyli związanych z ówczesnymi narodowościami i kulturami. Zdaniem autora problemy te mogły nieco wpłynąć na ostateczny wynik oceny, które w tym przypadku został lekko niedoceniony. Innym przykładem problemu – tym razem braku odpowiedniej kategorii, było umieszczenie w odpowiednim miejscu Cmentarza Centralnego w Szczecinie. Jest to nie tylko największa nekropolia w Polsce i trzecia pod tym względem w Europie (po Hamburgu i Wiedniu), ale również jeden z największych parków dendrologicznych w regionie z unikatowymi nasadzeniami egzotycznych drzew oraz unikatowymi rozwiązaniami krajobrazowymi. To prawdziwa perełka turystyczna miasta, w obrębie której funkcjonują dwa tematyczne szlaki spacerowe (przyrodniczy i historyczny) posiadające cechy ścieżek dydaktycznych. Z racji braku odpowiedniej kategorii, ostatecznie zakwalifikowano obiekt do kategorii „Nekropolia zbiorowa znanych osobistości w skali regionu”, co jednak jest znaczącym obniżeniem rangi miejsca jako przestrzeni turystyki kulturowej. Ostatecznie jednak powyższe problemy nie wpłynęły na ogólny rezultat badania, który pozostał zdaniem autora sprawiedliwy i oddający charakterystykę potencjału regionu.
Biorąc pod uwagę potencjał turystyczny analizowanego mikroregionu, stan rozwoju infrastruktury noclegowej i gastronomicznej na jego obszarze można uznać za wystarczający i jest nadal rozbudowywany (w ciągu ostatnich dwóch lat powstały w Szczecinie cztery nowe hotele i trzy kolejne są w trakcie budowy). Baza noclegowa, podobnie zresztą jak i gastronomiczna, jest zróżnicowana i dostępna prawie we wszystkich formach (poza najwyższą kategorią obiektów pięciogwiazdkowych). Powiat grodzki Szczecin charakteryzuje się bardzo dobrą dostępnością komunikacyjną. To ważna staja końcowa (lub początkowa) wielu znaczących linii kolejowych w kraju, jak również węzeł drogowy. Szczecin posiada autostradową obwodnicę (A6) i bezpośrednie połączenie z niemiecką autostradą A11 prowadzącą do Berlina (150 km od Szczecina). W niedużej odległości 30 km (około 30 min jazdy samochodem) znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy NSZZ Solidarność Szczecin-Goleniów, obsługujący m.in. loty do Irlandii, Anglii i Norwegii (od przyszłego sezonu również do Danii). Dobrą alternatywą są dwa duże lotniska w Berlinie, które dzięki połączeniu autostradowemu są dostępne w ciągu 2-2,5 godz. jazdy samochodem.
Tagi: 2019-01, Szczecin