|
Konrad Ślęzak
Przeprowadzona analiza potencjału turystyczno-kulturowego mikroregionu trzebnickiego wskazuje, ze występujące na jego obszarze zasoby i walory w najwyższym stopniu odpowiadają zainteresowaniom uczestników następujących form turystyki kulturowej: turystyki religijnej i pielgrzymkowej, turystyki tematycznej, przyrodniczo-kulturowej i w mniejszym stopniu: eventowej. Aktualny poziom wykorzystania zasobów oraz możliwości tworzenia na ich podstawie propozycji turystyki omówiono poniżej z przyporządkowaniem do poszczególnych form turystyki.
Turystyka religijna, w tym pielgrzymkowa
Powiat trzebnicki posiada jeden bardzo znaczący obiekt mogący być potencjalnym celem tej formy turystyki. będący jednocześnie najbardziej rozpoznawalnym zespołem zabytkowym regionu. Jest to Bazylika pw. św. Jadwigi i św. Bartłomieja w Trzebnicy wraz z kompleksem dawnego opactwa cysterek. Pierwszy kościół i klasztor ufundował tu książę śląski Henryk Brodaty pod wpływem żony Jadwigi. Bazylika, wybudowana w latach 1208-1219 w stylu romańskim od początku była centrum klasztornego zespołu cysterskiego. Na przestrzeni wieków przebudowywano ją wielokrotnie, ostatecznie otrzymała wygląd stanowiący przykład barokowego przepychu. Jedynie kaplica św. Jadwigi zachowała swój gotycki charakter. Jest to miejsce ściśle związane z fundatorką i główną patronką, na której cześć odbywają się coroczne Obchody Jadwiżańskie. Obiekt jest stale otwarty dla pielgrzymów. Istnieje możliwość oprowadzania przez przewodnika, z którym można odwiedzić miejsca zazwyczaj niedostępne, czyli romańską kryptę Św. Bartłomieja, lapidarium z fragmentami detali kamiennych romańskich i gotyckich, oraz zakrystię, w której można zobaczyć zabytkowe relikwiarze. W mieście utworzono tez dwie ścieżki tematyczne związane ze Świętą. Duża Ścieżka prowadzi turystę po całym mieście z postojami przy 7 kamieniach medytacyjnych. Mała Ścieżka ograniczona jest do Placu Pielgrzymkowego przy Bazylice, wokół którego umiejscowiono 15 kamiennych stacji.
Pozostałe kościoły i inne obiekty religijne w powiecie trzebnickim budowane były w różnych stylach. Tę różnorodność architektoniczną budowli sakralnych można uznać za atrakcję turystyczną regionu.
Do ciekawych kościołów w stylu gotyckim należy między innymi kościół Św. Jakuba w Prusicach z XIV w., przebudowany w XV w. W dobudowanej w 1658 r. kaplicy znajduje się wykonany w XVII w. alabastrowy grobowiec austriackiego feldmarszałka Melchiora Hatzfeldta. Gotyk rep[prezentują również kościół Św. Jana Chrzciciela w Ozorowicach oraz ceglany kościół rzymskokatolicki w Krynicznie, zbudowany pod koniec XV w. W stylu barokowym wybudowano między innymi kościół Św. Jana Chrzciciela w Powidzku z XVIII w. oraz Kościół NMP w Pawłowie Trzebnickim z XVIII w. z dzwonnicą z XIX w. Godne uwagi są również budowle eklektyczne. W tej kategorii umieścić można takie kościoły jak: renesansowo-barokowy kościół Trójcy Świętej z XVI w. w Żmigrodzie, czy gotycko-barokowy kościół Podwyższenia Krzyża Św. z XVI w. w Rościsławicach. Obiektami unikatowymi w skali regionu są kościoły drewniane. W powiecie trzebnickim znajdują się dwie takie budowle: kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Kuźniczysku z XVIII w. oraz kościół Św. Józefa w Złotowie o konstrukcji zrębowej, wzniesiony na podmurówce z kamienia polnego w 1754 r. z modrzewia bez użycia gwoździ.
Obiekty sakralne w powiecie trzebnickim tworzą bodaj największą część potencjału dla rozwoju turystyki kulturowej w regionie. Jednak dominacja Bazyliki w Trzebnicy i funkcjonowanie w tym obiekcie sanktuarium związanego z żywym kultem św. Jadwigi Śląskiem stawiają pozostałe okoliczne kościoły w głębokim cieniu majestatycznej świątyni. Dla rozwijania turystyki religijnej na szerszą skalę należałoby wykorzystać różnorodność stylów i bogactwo historii poszczególnych świątyń w powiecie. Bez wątpienia szlak o takiej tematyce byłby ciekawym uzupełnieniem oferty Trzebnicy jako miejsca recepcji pielgrzymów, a szczególnie turystów kulturowych zainteresowanych architekturą sakralną.
Turystyka tematyczna
Obszar powiatu trzebnickiego zdominowany jest przez infrastrukturę sakralną. Jednak odwiedzając te malownicze tereny nie sposób nie zauważyć licznych rezydencji o typie pałacu. Są one w mniejszym lub większym stopniu zniszczone. Niektóre są jedynie ruinami, lecz znajdują się również okazy odrestaurowane, ogólnie dostępne. Wszystkie te obiekty bez względu na swój stan, spełniają podstawową potrzebę turysty – cieszą oko.
Do najciekawszych zabytków w tej kategorii należą: barokowy kompleks pałacowy z XVIII w., siedziba Wyższego Seminarium Duchownego Salwatorianów w Bagnie, renesansowy dwór w Strzeszowie z XVI w., przebudowany w XVII w. na barokowy pałac, ruiny klasycystycznego pałacu z XVIII w. w Ozorowicach, klasycystyczny murowany pałac z portykiem z XIX w. w Machnicach, neobarokowy pałac w Rzędziszowicach, zbudowany w latach 1880-1890, piętrowy, kryty 4-spadowym, łamanym dachem z lukarnami, klasycystyczny pałac z XIX w. w Suchej Wielkiej, przebudowany w 1870 r., otoczony pozostałościami parku, ruiny zamku z XIV w. w Żmigrodzie z zachowaną obronną wieżą mieszkalną z 1560 r. oraz ruiny barokowego pałacu Hatzfeldów z XVIII w., w którym w 1813 roku podczas spotkania króla Prus, Fryderyka Wilhelma III, z carem Rosji Aleksandrem I podpisano protokół trachenberski (żmigrodzki), którego celem było ostateczne pokonanie Napoleona Bonaparte. Powiat oferuje zatem potencjalnemu turyście walory znacznej liczby pałaców i innych rezydencji, które stanowią dowód minionej świetności i zamożności właścicieli tych terenów. Dzięki staraniom władz lokalnych oraz dużym nakładom finansowym są one stopniowo przywracane do dawnego blasku i stanowią jedną z wielu atrakcji, które przyciągają turystów nie tylko z kraju, ale również z zagranicy.
Ważnym elementem turystyki tematycznej jest także Szlak Cysterski (pętla śląska), który przebiega przez powiat i którego stacją (formalnym obiektem) jest trzebnicki zespół sakralny, siedziba dawnego opactwa żeńskiej gałęzi zakonu.
Turystyka kulturowo-przyrodnicza z elementami rekreacyjnymi.
Powiat trzebnicki można określić jasko obszar wyróżniający się pod względem przyrodniczym. W większości powierzchnia regionu jest wykorzystywana rolniczo, przy czym 25% terenu pokryte jest lasami W północno-wschodniej części powiatu wchodzą one w skład dużego obszaru chronionego: Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”. Park chroni tereny leśne i wodne w zlewni rzeki Baryczy. Znajduje się w nim w nim rozpoznawalny w skali ponadregionalnej kompleks Stawów Milickich i Żmigrodzkich, liczne ostoje ptaków i rozległe lasy. Żyje tu ok. 200 gatunków ptaków wodnych, nadwodnych i drapieżców, w tym ok. 160 gatunków lęgowych. W nieodległym Radziądzu istnieje rezerwat, który obejmuje las dębowy z bukiem. Został on wpisany na listy Natura 2000 - Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (Dolina Baryczy) oraz Natura 2000 - Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Ostoja nad Baryczą”. W Trzebnicy również spotkać funkcjonuje inna forma ochrony przyrody w postaci rezerwatu „Las Bukowy”. Do głównych jego atrakcji rezerwatu należą Kościółek Leśny oraz grota Matki Boskiej z Lourdes. Drugi rezerwat o nazwie „Las Bukowy” funkcjonuje w gminie Zawonia, w miejscowości Skarszyn. Kolejny rezerwat ("Jodłowice") utworzony na terenie gminy Oborniki Śląskie ma na celu zachowanie fragmentu lasu mieszanego z udziałem jodły, rosnącej na granicy północnego zasięgu jej występowania. Na terenie gminy Wisznia Mała ze względu na bogactwo ekosystemów utworzono Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórza Trzebnickie. Poznawanie regionu połączone z obcowaniem z naturą umożliwiają wytyczone szlaki turystyczne. Dostępne są trasy piesze, rowerowe, konne oraz wodne. Do szlaków pieszych, rowerowych i pieszo-rowerowych zaliczane są: “Duża Ścieżka św. Jadwigi Śląskiej” „Wzgórzami Kocich Gór”, „Żmigród - Krzyżanowice”, „Pętla rowerowa Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy”, „Korona Kocich Gór”, „Wzgórza i wąwozy w zaczarowanej krainie” oraz „Trzebnicka Pętla Rowerowa”. Inna proponowaną formą rekreacji jest rejs wodnym szlakiem „Omegami w górę Odry”, który zaczyna się i kończy w Porcie Uraz. Na miejscu można wypożyczyć kajaki i odbyć dwudziestokilometrową podróż po Odrze, aż do ujścia rzeki Widawy i z powrotem, podziwiając nadrzeczny krajobraz. Lepsze wykorzystanie obszarów chronionej przyrody dla turystyki przyrodniczo-kulturowej jest możliwe przy podjęciu zabiegów służących dydaktyzacja w ramach wytyczonych i oznaczonych ścieżek i szlaków.
Turystyka eventowa
Atrakcjami przyciągającymi w ograniczonej skali odwiedzających (rzadziej: turystów) mogą być corocznie organizowane Dni Trzebnicy. W ramach tego wydarzenia pod koniec września odbywa się Trzebnickie Święto Sadów. Na straganach oferowane są owoce z lokalnych sadów oraz produkty regionalnego pochodzenia (miód, cydr trzebnicki). Okazja ta wykorzystywana jest również do organizowania koncertów charytatywnych.
Ponadto region oferuje inne formy aktywnego spędzania czasu, mogące być uzupełnieniem oferty dla turysty kulturowego, w zależności od jego indywidualnych preferencji. Liczne są tu kąpieliska i ośrodki sportowo-rekreacyjne (aquapark Trzebnica, Wilczyn, Pęgowo, Oborniki Śląskie, Wisznia Mała nad rzeczką Ława, Zawonia), stawy-łowiska (Wilczyn, Pierwoszów, okolice Czeszowa i Trzęsawic), funkcjonuje również tor motocrossowy (Wilczyn) i ośrodki jeździeckie (Golędzinów, Bagno, Morzecin Wielki i Osolin).
|
