Główna :  Dla autorów :  Archiwum :  Publikacje :  turystykakulturowa.ORG

Data wydania maj 2015, redaktor prowadzący numeru: Piotr Kociszewski

Numer 5/2015 (maj 2015)

Bartosz Antoniewicz, Armin Mikos v. Rohrscheidt

W świetle przeprowadzonego badania potencjału turystyczno-kulturowego mikroregionu jarocińskiego, najistotniejsze są jego zasoby odpowiadające zainteresowaniom następujących form turystyki kulturowej: w pierwszym rzędzie turystyki eventowej, tworzącej faktyczna markę turystyczną powiatu, dalej turystyki muzealnej i turystyki kulturowo-przyrodniczej (których walory częściowo mogłyby być wykorzystane w propozycjach dla turystów eventowych), a w mniejszym stopniu także turystyki miejskiej, turystyki tematycznej i turystyki religijnej. Pojedyncze walory są istotne z punktu widzenia turystyki etnicznej i industrialnej. Aktualny poziom wykorzystania zasobów oraz możliwości tworzenia na ich podstawie propozycji turystyki omówione zostały poniżej z przyporządkowaniem do poszczególnych form turystyki.

Turystyka eventowa
Bez wątpienia największym magnesem tej formy turystyki w powiecie jarocińskim jest Jarocin Festiwal -impreza bezpośrednio nawiązująca do bogatej historii festiwali rockowych. Po długiej przerwie od roku 2005 ponownie jest on organizowany w mieście swoich narodzin, które podczas trzech dni lipcowego weekendu gości uznanych i wybitnych artystów nie tylko krajowej sceny muzycznej. W ostatnich latach organizatorzy festiwalu zapraszają do Jarocina także uznanych artystów zagranicznych. Te działania skutkują stopniowym wzrostem zainteresowania imprezą wśród młodszych fanów muzyki. I tak obok zdeklarowanych entuzjastów rocka, którzy uczestniczą w festiwalu przez całe trzy dni, pojawiają się w Jarocinie osoby przyjeżdżające z powodu jednego koncertu wybranego artysty. Siła przyciągania jarocińskiego festiwalu, żywiąca się zarówno jego historią i kultową rangą w kręgach miłośników rocka, jak i opisanymi wyżej zabiegami sprawia, że to właśnie ta impreza od momentu swojej reaktywacji stała się markowym produktem turystycznym Jarocina. To cykliczne wydarzenie ma także niebagatelny wpływ na kształtowanie tożsamości lokalnej mieszkańców miasta i okolicy, w całej Polsce bezbłędnie kojarzonych z dziejami rocka. Z roku na rok odnotowuje się rosnącą popularność festiwalu, co związane jest także z przemyślaną i konsekwentnie stosowaną strategią promocyjną. Nie bez znaczenia w tym kontekście jest również powrót do formuły Jarocińskich Rytmów Młodych, gdzie szansę zaprezentować się mają młodzi artyści z całego kraju. Wszystko to razem sprawia, że turystyka eventowa w mikroregionie pełni centralną rolę w generowaniu popytu turystycznego. Wymienione determinanty kształtujące poziom artystyczny i zróżnicowanie programu festiwalu z każdą kolejną edycją powodują wzrost zainteresowania imprezą osób w różnym wieku. Z kolei otwarcie Spichlerza Polskiego Rocka jako stałej ekspozycji tematycznej pozwala na rozszerzenie oferty dla turystów zainteresowanych tym kierunkiem muzycznym poza okres trwania eventu. Nowoczesna (multimedialna i dynamiczna w odbiorze) i unikalna w skali kraju wystawa jest do tego dobrą podstawą jako walor przyciągający. Od zarządzających nią zależy sposób wykorzystania zasobów i poszczególnych ofert dla przyciągania turystów. Propozycje tego dotyczące zostały zawarte w postulatach rozwijania turystyki kulturowej.
Inne eventy kulturowe, odbywające się cyklicznie w miejscowościach mikroregionu jak Święto Pomidora w Kotlinie iFestiwal Wielki Teatr w Małym Mieście w samym Jarocinie są niedostatecznie promowane (informacja ogranicza się do mieszkańców miasta i powiatu) i słabiej zagospodarowane z punktu widzenia turysty (np. brak propozycji spędzenia czasu poza programem imprezy i powiązanych z czasem jej trwania ofert noclegowych). W rezultacie nie pełnią one w żadnym wymiarze roli magnesu turystycznego. Nową szansę stanowi Akademia Gitary: Festiwal, którego część programu od niedawna odbywa się w Jarocinie. Stanowi to szansę powiązania tematyki tego instrumentu z wszechobecną w Jarocinie historią rocka: odnośne propozycje sformułowano w części zawierającej postulaty rozwoju. Na dziś dzień wszystkie wydarzenia i eventy kulturowe odbywające się w powiecie jarocińskim w porównaniu z lipcowym festiwalem rockowym mają znaczenie marginalne i tylko nieznacznie wpływają na ruch turystyczny w mikroregionie.
Dominacja dwóch festiwali muzycznych w samym Jarocinie powoduje, że hasło promocyjne "Jarocin - to miasto brzmi" jest nie tylko trafne, ale może zostać wykorzystane także jako skrótowy komunikat dla turystów kulturowych. Niezależnie od (krótkiego) czasu trwania samych jarocińskich eventów muzycznych, ich tematyka może być stale obecna dzięki ekspozycji w Spichlerzu Polskiego Rocka. Dlatego możliwe jest powiązanie ich potencjału tematycznego z treścią organizowanych w Śmiełowie eventów literackich (szczególnie po odnowieniu ich formuły) za pomocą wspólnego produktu turystycznego uruchamianego nie tylko na czas samych imprez, ale funkcjonującego przez cały sezon, o czym poniżej. To może sprawić, że przyciągające turystów oddziaływanie zarówno imprez Jarocińskich, jak i Śmiełowskich, a raczej ich "tematów" i treści rozszerzy się czasowo i odegra role kola zamachowego nie tylko turystyki eventowej, ale także tematycznej i aktywnej.

Turystyka kulturowo - przyrodnicza
Ta forma turystyki kulturowej w powiecie jarocińskim posiada dość dobrze rozwiniętą bazę. Najatrakcyjniejszym miejscem i niekwestionowanym atutem z punktu widzenia turystyki kulturowo - przyrodniczej jest położenie na obszarze mikroregionu powstałego w roku 1994 Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego, który posiada bardzo urozmaiconą rzeźbę terenu będącą wynikiem działalności lodowca. Godnym uwagi walorem przyrodniczym jest tzw. Wał Żerkowski - pagór morenowy z dwoma wzniesieniami Łysej Góry (161 m. n.p.m.) oraz Góry Żerkowskiej (155 m. n.p.m.). Idealnie wybranym miejscem dla podziwiania malowniczego krajobrazu okolicy jest punkt widokowy w Brzóskowie, znajdujący się przy trasie z Żerkowa do Śmiełowa.
Z kolei Mickiewiczowski Park Kulturowy wokół Żerkowa i Śmiełowa chroni historycznie ukształtowany krajobraz kulturowy, wiążąc go tematycznie z pobytem w tym miejscu Adama Mickiewicza i jego literackimi inspiracjami. Oprócz urokliwych widoków ukształtowanych przez historię naturalną jego dominantą jest kompleks pałacowo-parkowy rodu Gorzeńskich w Śmiełowie, zaprojektowany przez Stanisława Zawadzkiego z uwzględnieniem lokalnych warunków przyrodniczych i dlatego znakomicie wpisujący się w tutejszy krajobraz. Jeśli jego zarządcy wykorzystają instrumenty organizacji turystyki kulturowej, walory parku mogłyby stać się podstawą i punktem wyjścia dla tworzenia produktu turystycznego wiążącego przyrodę, architekturę, motywy biograficzne i literackie oraz aktywność fizyczną w szeregu propozycji dla turystów kulturowych.
W powiecie występują zróżnicowane typy lasów, które sąsiadują z rozlicznymi pastwiskami i łąkami, w szczególności w pobliżu licznych parków dworskich występują też pomnikowe aleje drzew. To dzięki temu w regionie znajduję się wiele pomników przyrody.
W gminie Żerków panują znakomite warunki do uprawiania turystyki aktywnej. W roku 2013 miały tutaj miejsce Mistrzostwa Polski w kolarstwie górskim (MTB). Nizinny krajobraz, urozmaicony przy okazji wieloma malowniczymi wzniesieniami, leśnymi uroczyskami ("uroczysko Śmiełów", "uroczysko Szczonów") tzw. "Szwajcarii Żerkowskiej", podziwiać można przy okazji wycieczek rowerowych, pieszych czy spływów kajakowych, dzięki którym zauważyć można również występujące w regionie bogactwo fauny i flory. Ze względu na wysokie walory kulturowo - przyrodnicze Żerkowsko - Czeszewskiego Parku Krajobrazowego na całym jego obszarze wytyczono kilka szlaków turystycznych oraz utworzono rezerwaty przyrody ("Czeszewo", "Dwunastak", "Lutynia", oraz jeden rezerwat faunistyczny "Dębno nad Wartą"). Jednakże nie znajdują się one na terenie powiatu jarocińskiego będącego w tym wypadku przedmiotem analizy.

Turystyka miejska
Jest to rodzaj podróży turystycznych w których wyłączną lub jedną z głównych destynacji jest miasto lub szereg miast. Dzisiejsza turystyka miejska koncentruje się na kilu typach walorów: zabytkach, ekspozycjach muzealnych, ciekawych budowlach, wydarzeniach kulturalnych lub sportowych i shoppingu. W mikroregionie jarocińskim potencjalnym celem tego rodzaju aktywności może być jedynie samo miasto powiatowe, naturalnie w zakresie bardzo ograniczonym posiadanymi zasobami. Jarocin posiada wprawdzie średniowieczną metrykę i zachowany średniowieczny układ rynku z przyległymi ulicami, jednak pochodzenie jego istniejących walorów, w tym zabytków jest już znacznie późniejsze. Przykładowo miejski kościół św. Marcina, wzmiankowany w dokumentach źródłowych już w roku 1257, w swojej aktualnej postaci pochodzi z początku XVII wieku, a jego aktualny wystrój jest w przeważającej mierze barokowy. Także ratusz jarociński nie jest pierwotną budowlą pełniącą tę funkcję - gmach z podcieniami stojący dziś pośrodku rynku będący siedzibą władz miasta i muzeum regionalnego zbudowano w stylu klasycystycznym w latach 1799 - 1804. Do pozostałych zabytków architektonicznych, potencjalnie atrakcyjnych dla turysty odwiedzającego Jarocin należy Skarbczyk ulokowany w parku miejskim. Budynek ten niegdyś stanowił siedzibę właścicieli miasta , a dziś mieści się w nim jedna z filii Muzeum Regionalnego. Miejscem popołudniowego spaceru miejskiego może być malowniczy park o powierzchni ponad 30 hektarów, którego plany konsultował w 1845 roku Peter Josef Lenne, autor projektu słynnego Parku Sans-Souci w Poczdamie.Na terenie parku znajduje się Pałac Radolińskich wzniesiony w latach 1847/1853. Pałac do 1945 roku był siedzibą książąt von Radolin, ostatnich właścicieli Jarocina. Z obiektów współczesnych, które znajdują się w parku wymienić można Amfiteatr, który w latach 80-dziesiątych gościł uczestników Festiwalu Muzyków Rockowych. Obecnie kompleks amfiteatru wymaga przeprowadzenia kompleksowej i gruntownej modernizacji. Miasto ma wprawdzie do zaoferowania pewne elementy oferty shoppingu, jednak zdecydowanie mniej atrakcyjnego niż w dużych ośrodkach, przez co nie przyciągnie on turystów, a co najwyżej zaspokoi niektóre ich potrzeby i na krótki okres zagospodaruje ich czas wolny. Istniejąca w Jarocinie galeria handlowa nie przypomina ani swoim rozmiarem, ani ofertą wielkomiejskich centrów handlowych.
Elementami potencjalnie wspierającymi turystykę miejską w mikroregionie mogą być placówki muzealne, będące wszystkie filiami jednej instytucji. Na pierwsze miejsce wśród nich wysuwa się Spichlerz Polskiego Rocka, zarówno ze względu na nowoczesną formę ekspozycji, jak i unikalne w skali kraju tematykę i zbiory. Także jeden z organizowanych w mieście eventów kulturowych, Jarocin Festiwal przyczynia się do wzrostu liczby turystów, którzy przy okazji zwiedzają miasto: podczas trwania festiwalu ilość turystów w mieście zwiększa się wielokrotnie. Podobną rolę ma szansę odegrać Akademia Gitary: Festiwal, o ile jego organizatorzy i samorząd zadbają o stałą lokalizację części jego programu w Jarocinie. Ponieważ ważnym czynnikiem wpływającym na satysfakcję turysty miejskiego są wrażenia estetyczne, działania lokalnych władz powinny uwzględniać kwestie związane z estetyką przestrzeni i zewnętrznym wizerunkiem miasta. Wiąże się to głównie z obszarami rewitalizacji kulturowej i społecznej, w pierwszym z przypadków chodzi głownie o podejmowanie remontów gmachów o szczególnym charakterze i potencjale a także przemyślane, atrakcyjne zagospodarowanie i ożywienie poszczególnych przestrzeni. Odbywać się to może za pomocą metod popularnego już street art’u, poprawy stanu pewnych zaniedbanych fragmentów zabudowy i jednoczesnej ich przeznaczenia oraz adaptacji do funkcji skupiających działania kulturalne lub rekreacyjne (małe warsztaty oryginalnego rzemiosła, jak "snutek Golińskich", lub pracownie artystyczne, fotograficzne i inne z własnymi wystawami i możliwością nabywania artefaktów, siedziby stowarzyszeń i ruchów animacji życia kulturalnego, kawiarnie np. z tematyczną ofertą muzyczną i tak dalej). W przypadkach niektórych wybranych zwartych bloków przestrzeni miejskiej należy rozważyć zastosowanie modelowych programów rewitalizacji uwzględniających założenia infrastrukturalne.

Turystyka muzealna
W granicach powiatu jarocińskiego działają wprawdzie tylko trzy placówki muzealne, jednak dwie z nich posiadają unikalny charakter (profil) lub rodzaj ekspozycji. Największa i aktualnie najaktywniejsza z nich to Muzeum Regionalne w Jarocinie z dwoma filiami na terenie miasta. Jego główną siedzibą jest dziś ratusz miejski, gdzie można zobaczyć wystawę stałą "Z przeszłości Ziemi Jarocińskiej", która przekrojowo obrazuje kalendarium najważniejszych wydarzeń w historii miasta i mikroregionu jak również tradycje, obyczaje ludowe i kulturę materialną. Muzeum organizuje też liczne wystawy czasowe dotyczące w szczególności tematyki regionalnej (i tak w roku 2014 muzeum czynnych było 14 wystaw czasowych). Ścisła współpraca Muzeum z Biblioteką Publiczną Miasta i Gminy w Jarocinie (instytucje te również wspólnie organizują Noc Muzeów na terenie gminy Jarocin), owocuje na wielu polach między innymi poprzez prowadzenie działalności oświatowej, informacyjnej a także badawczo - wydawniczej. Silnym atutem Muzeum Regionalnego w Jarocinie jest zlokalizowana w zabytkowym spichlerzu (otwartym 17 lipca 2014) nowoczesna ekspozycja ukazująca dzieje polskiego rocka, w tym jego twórców i - jakżeby inaczej - brzmienie, ale także odbiorców, jak również społeczne konteksty i polityczne konotacje muzyki w przełomowy dla kraju latach 80-tych minionego stulecia. Projekt ten realizowano od roku 2010 przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dzięki czemu w efekcie powstała interaktywna ekspozycja stała, w pełni poświęcona historii polskiej muzyki rockowej i bogatym dziejom jarocińskich festiwali. Duża część wystawy zaaranżowana została z użyciem multimediów, dzięki którym muzyka jest na niej wszechobecna, a często towarzyszy jej dynamiczny obraz. Zaadaptowany na muzeum budynek dawnego spichlerza jest też dobrym przykładem zagospodarowania i rewitalizacji tego typu obiektów. Dzięki odpowiednio wydzielonej powierzchni komercyjnej Spichlerz stał się szybko miejscem spotkań, w którym organizowane są konferencje, koncerty, spotkania z artystami oraz inne eventy o charakterze kulturalnym. Baza lokalowa z jej infrastrukturą obsługową (jakkolwiek wykazuje braki (por część postulatywna Raportu) jest dobrym punktem wyjścia dla rozbudowywania oferty o dodatkowe elementy i tworzenia serii propozycji tematycznego pobytu w mieście dla turystów kulturowych. Wartość tej wystawy dla potencjału turystyczno-kulturowego mikroregionu jest trudna do przecenienia. Dzięki swej popularnej tematyce, silnemu powiązaniu z miejscowym eventem i multimedialnej formie jest ona w stanie nawet samodzielnie przyciągać turystów nawet z bardzo daleka. Dlatego jej dalsze urozmaicanie kolejnymi propozycjami atrakcji dla turystów i włączenie w produkt turystyczny miasta oddziała nie tylko na gości zainteresowanych muzeami czy tych miejskich, ale także na zwolenników innych form turystyki, w tym tej eventowej, artystycznej i kreatywnej. Działania związane z nią (których propozycje opisano powyżej w grupie postulatów rozwoju turystyki kulturowej) muszą być traktowane priorytetowo. Bez wątpienia ważną datą w historii muzeum był 17 lipca 2014, a więc data otwarcia Spichlerza Polskiego Rocka.
Drugą placówką muzealną dysponującą sporym potencjałem jest Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie funkcjonujące jako Oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu. Zlokalizowane w historycznym pałacu Gorzeńskich, upamiętnia ono pobyt poety na tym terenie. W sali malarstwa romantycznego śmiełowskiego muzeum eksponowane są przykłady malarstwa europejskiego, głównie autorów polskich, niemieckich i belgijskich, wśród których na uwagę zasługuje "Pejzaż okolic Albano" F.A. Elsassera. W dobrze skomponowanym tle (wystroju wnętrz) nawiązującym do epoki życia Mickiewicza centralnymi elementami ekspozycji są pamiątki bezpośrednio związane z jego osobą: przedmioty osobiste, pierwodruki jego utworów, autografy wieszcza, jego list do przyjaciela Stefana Garczyńskiego. Muzeum gromadzi także przedmioty rzemiosła artystycznego pochodzące z XIX wieku. Do pałacu przylega zadbany i rozległy park, w którym zobaczyć można okazałe dęby, pomnik autora "Pana Tadeusza" a także imitacja "Ogródka Zosi", nawiązująca do pobytu Mickiewicza w roku 1831 i jego ówczesnych wielkopolskich inspiracji, z których wiele odbiło się w wersach narodowej epopei "Pan Tadeusz". Atrakcyjność muzeum ogranicza jednak forma prezentacji eksponatów, w której dominują klasyczne sposoby wizualizacji i brak elementów dynamicznych , w tym interaktywnych. Z punktu widzenia turystów kulturowych ofertę muzeum poprawia kilka imprez tematycznych, m.in. kameralne literackie "Spotkania w Śmiełowie", plenerowe Zajazdy w Śmiełowie i terenowe Rajdy Mickiewiczowskie. Obudowanie ich usługami turystycznymi i znacznie lepsza promocja mogłyby przynieść placówce (i mikroregionowi) wzrost ruchu turystycznego, pochodzącego z dalekich zakątków kraju. Na razie jednak brak jest zrozumienia zarządzających tą placówką zarówno dla potrzeb dzisiejszych turystów, jak i dla konieczności profesjonalnej promocji skierowanej do turystów. O tym pierwszym świadczy wspomniany sposób organizacji ekspozycji, o tym drugim - na przykład strona internetowa muzeum, nie aktualizowana od roku 2007.
Ostatnią (prywatną) placówką o charakterze muzealnym jest Muzeum Wojen Napoleońskich w Witaszycach. Jest ona unikatowa w Polsce, jako że jej ekspozycja jest poświęcona wyłącznie epoce napoleońskiej. Zobaczyć tam można kolekcję ponad 10 tys. figurek żołnierzy, broń, umundurowanie, kolekcję monet oraz różnorodne dokumenty pochodzące z epoki. Wśród eksponatów wyróżnia się maska pośmiertna Napoleona oraz jego włos. Szanse muzeum w odniesieniu do turystyki wiążą się z ewentualnym powstaniem biograficznego Szlaku Napoleona w Polsce, o który jak dotychczas nie ma jednak komu zabiegać.
Poza trzema muzeami w fazie organizacji jest skansen kolejowy w Jarocinie (noszący nazwę: Muzeum Parowozownia), powołany i stale tworzony przez grupę pasjonatów działającą w ramach Towarzystwa Kolei Wielkopolskiej z siedzibą w tym mieście. W miarę wzrostu ilości eksponatów, ściąganych do Parowozowni i pracowicie rekonstruowanych, skansen ma szansę zaistnieć na mapie zabytków i ekspozycji techniki i tym samym przyciągnąć do miasta kolejną, stale rosnącą grupę turystów, zainteresowanych tą dziedziną dziedzictwa kulturowego.

Turystyka religijna i pielgrzymkowa
Turyści zainteresowani turystyką religijną w jej aspekcie poznawczym, w tym sztuką i architekturą sakralną, znajdą w powiecie jarocińskim kilka ciekawych, jakkolwiek mało znanych walorów - od kościołów w stylu gotyckim, po barokowe i klasycystyczne. Na szczególną uwagę zasługują jednak licznie występujące w mikroregionie zabytkowe kościołki architektury drewnianej dużej klasy. Wszystkie zachowane kościoły odznaczają się przede wszystkim precyzyjnie wykonaną konstrukcją oraz bogatym zabytkowym wnętrzem. Przy wielu z nich usytuowane są też małe przykościelne cmentarze. Jednym z bardziej okazałych tego typu obiektów jest kościół św. Andrzeja Apostoła w Golinie, który jest także lokalnym sanktuarium (Matki Bożej Pocieszenia) z cennym obrazem przedstawiającym Madonnę z Dzieciątkiem Jezus na lewym ramieniu. Obraz, namalowany na płótnie i naklejony na deskę wykonany został przez nieznanego artystę i pochodzi z II połowy XVII wieku. Początków kultu Matki Bożej Pocieszenia w Golinie nie da się ściślej ustalić. Oficjalnie potwierdzony został w dokumentach wizytacji biskupiej z roku 1726. O popularności golińskiego sanktuarium w długim czasie świadczą liczne wota dziękczynne znajdujące się w kościele, a przy życiu podtrzymują go cyklicznie organizowane pielgrzymki wiernych z okolicznych miejscowości. Kościół ma bogato zdobione wnętrze, jego ołtarz główny pochodzi z początku XVIII w.
Wśród innych zabytkowych kościołów z drewnianą konstrukcją na terytorium powiatu, turystę mogą zaciekawić: kościół pw. Najświętszej Marii Panny w Lgowie (z XVII wieku, z późniejszą kaplicą grobową rodu Gorzeńskich), kościół pw. Świętej Trójcy w Noskowie z roku 1749, kościół pw. Najświętszego Imienia Jezus w Panience wzniesiony z 1787 roku, kościół pw. św. Barbary w Magnuszewicach pochodzący z przełomu lat 1751-1754 z bogatym wystrojem barokowym i kościół pw. św. Zofii w Sławoszewie z 1717 roku. Każda z tych budowli posiada ciekawe rozwiązania konstrukcyjne. Na ziemi jarocińskiej występują także warte wizyty świątynie murowane, z cennymi elementami wyposażenia, wśród nich kościoły parafialne w Radlinie, Mieszkowie, Żerkowie, Brzóstkowie, Kotlinie, Siedleminie czy w samym Jarocinie (kościół pw. św. Marcina i poewangelicki kościół pw. św. Jerzego). Poza funkcjonowaniem sanktuarium w Golinie, przejawiającym się głównie w okresie dorocznych odpustów na dzień dzisiejszy brak jakiejkolwiek formy organizacji ruchu turystycznego po świątyniach powiatu czy aktywności kulturalnej mogącej przyciągać turystów.

Turystyka tematyczna
Tematy tej formy turystyki są bardzo szeroko zróżnicowane, ponieważ posiadają w sobie elementy podróży hobbystycznych, biograficznych, historycznych oraz wielu innych, korzystających z podobnych schematów, które tworzone są ad hoc bazując na interesujących w danym okresie tematach. Jedna z grup typowych dla niej atrakcji, która są zabytkowe budowle rezydencjonalne jest wprawdzie licznie reprezentowana i równomiernie zlokalizowana na obszarze powiatu, jednak nie posiadają one rangi mogącej samodzielnie przyciągnąć turystów. Dlatego ta forma turystyki kulturowej mogła by stać się ciekawym uzupełnieniem dla jej wiodących form na terenie powiatu (turystyki eventowej, muzealnej, kulturowo-przyrodniczej), zagospodarowując czas i określając cele krótkich wycieczek turystów szczególnie tych uprawiających formy aktywne, jak wycieczki rowerowe czy nawet rajdy piesze.
W tym kontekście w kręgu zainteresowania, poza miastem powiatowym na pierwszym miejscu znajdzie się klasycystyczny pałac w Śmiełowie, w którym w roku 1831 gościł Adam Mickiewicz, który słuchał tu lokalnych opowieści (między innymi o Jankielu i kawiarce) oraz zaangażował się w krótkotrwały romans i długoletnią przyjaźń z Konstancją Łubieńska, co pozwala połączyć wartości architektoniczne, ekspozycję muzealną i interesujące wątki biograficzne związane z postacią tego znanego Polaka. W dalszej kolejności należy wspomnieć pałac w Tarcach należący niegdyś do rodziny Ostrorogów - Gorzeńskich, neorenesansowy pałac w Zakrzewie z końca XIX wieku (obecnie swoją siedzibę ma w nim Dom Pomocy Społecznej), pałac w Rusku. Z pewnością zalicza się do tej grupy pałac w Witaszycach (z XVIII wieku), będący dodatkowo siedzibą prywatnego Muzeum Napoleońskiego i tematycznej kolekcji, nieco szumnie nazwanej "Muzeum Star Wars" nawiązującej do filmowej serii "Gwiezdne Wojny" George`a Lucasa. Obecność tych ekspozycji może (przy odpowiedniej dobrze ukierunkowanej promocji) przyciągać właśnie turystów zainteresowanych obszarami ściśle rozgraniczonej tematyki: osoby Napoleona Bonapartego i jego epoki, militariów XIX-wiecznych oraz wspomnianej kultowej serii filmów i związanych z nią popkulturowych aktywności, jak kolekcjonowanie gadżetów, zloty miłośników sagi, tematyczne obozy letnie itd.
W samym Jarocinie znajdują się z kolei Pałac Radolińskich (dziś siedziba biblioteki) oraz wspomniany już Skarbczyk - obecnie jedna z filii Muzeum Regionalnego). Obie budowle ulokowane są stosunkowo niedaleko siebie w ścisłym centrum miasta. Przy większości obiektów rezydencjonalnych znajdują się okazałe parki lub ogrody dodatkowo podkreślające ich reprezentatywny charakter, a dziś umożliwiające atrakcyjną rekreację. Obiekty te zachowane są w dobrym stanie technicznym. Jest to między innymi skutkiem nabycia wielu z nich przez prywatnych właścicieli, którzy w rozsądny sposób zaadaptowali ich przestrzeń dla celów komercyjnych lokując w nich m.in. hotele, restauracje czy pomieszczenia służące użyteczności publicznej.
Inną grupą zasobów dla turystyki tematycznej, której zagospodarowanie warto rozważyć ze względu na istniejący potencjał biograficzny oraz miejsc mogłaby być tematyka Powstania Wielkopolskiego.

Zasoby potencjalnie atrakcyjne dla pozostałych form turystyki kulturowej
Kilka walorów ciekawych z punktu widzenia turysty kulturowego występuje na omawianym terenie pojedynczo, co w zasadzie uniemożliwia ich wykorzystanie dla samodzielnych propozycji, ale nie przeszkadza we włączeniu ich w większe szlaki kulturowe. Należy do nich Jarociński skansen kolejowy, prowadzony, a właściwie nieustannie tworzony przez tutejsze Towarzystwo Kolei Wielkopolskiej, już teraz posiadający rzadkie zabytki, jak egzemplarz parowozu Ol49-1 z oryginalnymi odchylaczami dymu. Mógłby on stać się albo jednym z ważniejszych miejsc na monotematycznym Szlaku Techniki Kolejowej, gdyby taki powstał (nawet z dojazdem kolejowym pociągiem retro), albo w ramach trasy regionalnego Szlaku Przemysłu i Techniki (łączącego różnorodne zabytki techniczne i przemysłowe tego rodzaju w okolicach Jarocina z tymi wokół Kalisza (Opatówek) czy Ostrowa Wielkopolskiego.
Z kolei potencjalnymi atrakcjami dla turystyki etnicznej są obiekty powiązane z dawną liczną obecnością na terenie powiatu Żydów i Niemców, którzy w przeszłości stanowili nie tylko stanowili spory odsetek mieszkańców regionu, ale odcisnęli też swe piętno na historii Jarocina i okolic. W tym kontekście warte zagospodarowania i zwiedzania są dla Żydów: dawne cmentarze żydowskie, synagogi w Jarocinie i Jaraczewie, czy dwór w Zakrzewie, dla Niemców: kościół poewangelicki w Jarocinie oraz niektóre zabytkowe rezydencje (Witaszyce lub Zakrzew) czy miejscowości związane ze znanymi rodami niemieckimi, jak Wysogotówek (rodzina von Witzleben).

Postulaty dotyczące rozwoju turystyki kulturowej w mikroregionie.
Na podstawie stwierdzonych w powyższej analizie walorów i atutów badanego mikroregionu, uwzględniając odkryte mankamenty oferty i infrastruktury oraz biorąc pod uwagę potrzeby i oczekiwania współczesnych turystów, artykułowane w fachowej literaturze, można sformułować i zestawić wiązkę postulatów dotyczących zmian w działaniu poszczególnych podmiotów, rozbudowy infrastruktury turystycznej oraz propozycji działań w kierunku tworzenia nowych produktów i usług turystycznych. Wszystkie one bazują na wykorzystaniu istniejących już zasobów oraz na eksploatacji nośnych tematów potencjalnie atrakcyjnych dla różnych grup turystów kulturowych.

Muzea i wystawy. Spełnienie postulatów rozwoju oferty muzeów w Jarocinie i Śmiełowie i obudowanie jej propozycjami pobytu oraz aktywności dla turystów może przyczynić się do wzrostu ich rozpoznawalności i zdecydowanego poprawienia nie tylko frekwencji w tych placówkach (niewysokiej, jak w niemal wszystkich polskich muzeach położonych poza wielkimi miastami). Ponieważ muzea te posiadają unikatowe zasoby i wykwalifikowaną kadrę, przy zastosowaniu takich zabiegów mogą zamienić swój prowincjonalny charakter i odbiór na prestiż miejsc wyjątkowych i pełnych życia, ogniskujących aktywności kulturowe w obszarze swojej tematyki..
Jarociński Spichlerz Polskiego Rocka, najmłodsza ekspozycja w mieście, ma szanse stać się nie tylko uzupełnieniem zwiedzania miasta dla tych, którzy już tu przyjechali ani ewentualnym elementem udziału w festiwalu, trwającym tylko kilka dni. Oprócz funkcji kluczowej atrakcji kilku pakietów turystycznych i jednego z biegunów powiatowej osi turystyki kulturowej (o czym poniżej), może on stać się także ważnym punktem na urlopowych drogach miłośników muzyki, w szczególności dawnych gości festiwalu, pewnego rodzaju nostalgicznym ożywieniem ich młodości i ówczesnych pasji oraz przeżyć. Żeby tak było, jego ekspozycja musi być dopracowana, a w jeszcze większym stopniu - uzupełniona o pewne elementy, wprowadzające taką atmosferę.
W skądinąd znakomitej treściowo ekspozycji, mającej szanse stać się głównym poza festiwalem magnesem turystycznym miasta, istnieje potrzeba szeregu korekt i uzupełnień. Przykładowo, technika prezentacji filmowych nie działa całkiem poprawnie, ponieważ na etapie ich włączania ma miejsce interferencja przekazu dźwiękowego, przeznaczonego do innych filmów. Brak też miejsc siedzących dla zwiedzających w niektórych pomieszczeniach z dłuższymi prezentacjami filmowymi - w takiej czy innej formie powinny się tam znaleźć. Niektóre eksponaty nie są podpisane ani oznaczone w inny sposób (na przykład pełny strój sceniczny jednego z wykonawców), niektóre inne ważne elementy posiadają tylko papierową formę w postaci wystawionych dokumentów, a zdecydowanie bardziej sugestywna i skuteczniejsza w przekazie byłaby ich interpretacja głosowa - dotyczy to m.in. komentarza do roli rocka jako nośnika idei i treści opozycyjnych wobec władzy komunistycznej. Podobnie niektóre elementy kolekcji wymagają choćby dyskretnego opisu (jak obrazy grup rockowych na "ścianie telewizorów" - nie każdy przecież rozpoznaje je na pierwszy rzut oka) czy interpretacji (jak zbiór pieczątek organizatorów festiwalu - objaśnienia, do czego wówczas służyły). Ponieważ wśród gości wystawy należy się spodziewać dawnych uczestników konkretnych edycji festiwalu, punkt obsługi mógłby wprowadzić ofertę sprzedaży płyt lub zbiorów plików mp4 z kompletnymi kolekcjami nagrań utworów prezentowanych na poszczególnych festiwalach, rok po roku, które zapewne znalazłyby nabywców, którym dałyby okazję do autobiograficznych wspomnień. Taki sam zabieg można zastosować w sferze wydawnictw papierowych, przygotowując albumy ze zdjęciami z każdego festiwalu (dla pozyskania prywatnych zdjęć można nawet rozpisać ogólnopolski konkurs w mediach społecznościowych, który byłby dodatkową formą promocji Spichlerza i festiwalu).
Ponieważ Spichlerz posiada punkt gastronomiczny, mógłby on wprowadzić dla zwiedzających sprzedawane dodatkowo z biletem wstępu zestawy nawiązujące do żywienia większości młodych gości festiwalowych (przykładowo - bułka z żółtym serem itd.) a nawet butelka piwa z któregoś z pobliskich browarów - być może byłaby to jedyna wystawa typu muzealnego w kraju, na której wolno spożywać limitowany alkohol, słuchając muzyki bądź co bądź kojarzącej się z luźnym stylem zachowania. Jeden z kiosków multimedialnych wystawy mógłby być też ucharakteryzowany na "namiot festiwalowy", w którym zwiedzający mógłby usiąść a nawet położyć się słuchając wybranego spośród przynajmniej kilkunastu znanych i mniej znanych utworów. Taki zabieg przypomniałby uczestnikom dawnych edycji festiwalu jego prawdziwą atmosferę, a młodszym ukazał ja także w sferze przestrzennej. Kluczową kwestią dla możliwości obsługi grup zorganizowanych, na przykład przejeżdżających przez Jarocin, jest wyznaczenie i oznaczenie miejsca parkowania dla większych autokarów w bezpośrednim sąsiedztwie Spichlerza i zapewnienie wygodnego dojazdu do niego oraz manewrowania dla kierowcy.
Ze względu na strukturę podporządkowania placówki trudniej byłoby wpłynąć na przeprowadzenie zabiegów proturystycznych w drugim ważnym muzeum na terenie powiatu - w Śmiełowie. Jednak warto je choćby zarysować w nadziei, że choćby kolejna generacja poznańskiego Muzeum Narodowego da się do niuch przekonać. Byłyby wśród nich m.in. wprowadzenie multimedialnego kiosku do tutejszej wystawy biograficznej, a w nim dobrze dobranych urywków tak licznych filmów dokumentalnych o Adamie Mickiewiczu, przystosowanie jednej z sal do projekcji filmów (fabularnych i sfilmowanych spektakli teatralnych nakręconych na podstawie dzieł Mickiewicza i może także innych romantyków) oraz wprowadzenie oferty ich emisji na zamówienie grup turystycznych. Inną propozycją są spotkania literackie w nowej konwencji, obejmujące między innymi wpływ utworów Mickiewicza i w ogóle znanych poetów na teksty muzyki współczesnej oraz wykonywanie ich awangardowych nieraz interpretacji - ten element mógłby być elementem większego produktu, o którym poniżej, można by go wtedy czasowo skoordynować z festiwalami w Jarocinie i w ten sposób uczynić opcją przedłużenia pobytu dla co bardziej zainteresowanych poezją ich uczestników. Same spotkania literackie organizowane w Śmiełowie regularnie można by dla chętnych rozbudować do gotowych tematycznych produktów turystycznych zmierzających do zatrzymania ich uczestników na miejscu np. na cały weekend. Polegałoby to (oprócz wprowadzenia możliwości noclegu i wyżywienia) na "obudowaniu" samych spotkań programem uzupełniającym. Taki program obejmowałby aktywny wypoczynek w postaci tematycznych objazdów rowerowych z przewodnikiem po najbliższej okolicy w poszukiwaniu elementów krajobrazu mogących kiedyś inspirować wieszcza do jego utworów. W takim kompletnym programie mogłyby się znaleźć czytania literackie w wyznaczonych miejscach trasy (w których można zresztą ustawić tablice dydaktyczne z odpowiednimi cytatami i motywami wizualnymi) a także inscenizacje możliwych wydarzeń z udziałem Mickiewicza, w tym dysput politycznych w samym pałacu, spotkań z ludźmi w okolicy, przekazujących mu miejscowe opowieści i tradycje, a nawet wątku romansowego, przybliżającego i "odbrązawiającego" postać pisarza. Organizację takiego produktu mogą przejąć podmioty zewnętrzne w stosunku do muzeum, które skoncentrowałoby się na dbaniu i poprawność biograficzną narracji, wizualizacji oraz o poziom artystyczny inscenizacji. Mogłoby wówczas taki produkt wprowadzić do własnej stałej oferty, ale jego wykonanie zlecać na zewnątrz. To wymaga jednak elastyczności podejścia do współpracy z podmiotami komercyjnymi, z której akurat największa poznańska instytucja muzealna nie słynie.
Przedsięwzięciem ciekawym i mającym pewien potencjał rozwojowy jest także powstający skansen kolejowy "Parowozownia Jarocin". Jeśli jego twórcy (także dzięki celowym dotacjom lub wspieranym przez samorząd akcjom społecznym) poszerzą swoją kolekcję i zbudują dla niej odpowiednie warunki ekspozycyjne, mogliby pokusić się o stworzenie we współpracy z operatorami kolei pakietu tematycznego, obejmującego przyjazd i powrót do Jarocina pociągiem, mikroevent w skansenie (np. pokaz funkcjonowania urządzeń kolejowych, pokaz filmów o tematyce kolejowej w jednym z wagonów czy inny), zwiedzanie miasta i innych jego atrakcji z noclegiem lub inne dostępne z czasem atrakcje.

Eventy. Atrakcyjność turystyczno-kulturowa powiatu może być sukcesywnie podnoszona przede wszystkim przez dalszą dbałość o podnoszenie rangi znanego festiwalu rockowego i otoczenie go eventami uzupełniającymi, przez co stałby się wydarzeniem jeszcze lepiej rozpoznawalnym i przyciągałby większe grupy turystów. Obok zabiegów o jak najatrakcyjniejszy program artystyczny ważna jest promocja festiwalu. Powinna ona być profesjonalnie koordynowana i prowadzona na wszystkich możliwych polach i z wykorzystaniem różnorodnych kanałów (targi turystyczne, newslettery, publikacje, plakaty itd.) , , obecna we wszystkich dużych polskich miastach i na serwisach społecznościowych. Strona internetowa festiwalu, rozbudowana do poziomu samodzielnego portalu powinna być oczkiem w głowie odpowiedzialnych za promocje w mieście i powiecie, w razie potrzeby wspieranym także dotacjami celowymi na rzecz wdrażania kolejnych nowoczesnych elementów prezentacji oraz skutecznego pozycjonowania. Zdecydowanie dobrym działaniem w tym kierunku jest także obudowanie festiwalu okolicznościowymi pakietami turystycznymi, o czym szerzej napisano poniżej.
Władze samorządowe powinny także dbać o utrzymanie w Jarocinie części programu Akademia Gitary: Festiwalu Międzynarodowego Festiwalu Polskiej Akademii Gitary (ważnym atutem jest związek tematyczny z drugim tutejszym eventem) i tworzyć dodatkowe imprezy towarzyszące, które mocniej zwiążą go z tym miejscem. Mogłyby to być na przykład warsztaty ukazujące wykorzystanie gitary w muzyce współczesnej, w tym rockowej. Dałyby one okazję do spotkania zwolenników rocka z klasyczną wersją, brzmieniem i repertuarem podstawowego dlań instrumentu a z drugiej strony - skonfrontowałyby miłośników gitary klasycznej z jej elektryczna wersja i jej możliwościami oraz rolą w kulturze muzycznej. Kilkudniowe warsztaty grania w jednej i drugiej wersji dla młodych adeptów muzyki mogłyby przynieść w efekcie wydłużenie pobytu turystycznego pewnej liczby gości z korzyścią dla nich, zyskami dla miejsca oraz przyczyniłyby się do narodzenia w Jarocinie oferty innej, szybko rozwijającej się formy turystyki kulturowej - turystyki kreatywnej, w tym wypadku muzycznej.

Szlaki turystyczne. Zdecydowana poprawa oferty turystycznej mogłaby zostać osiągnięta na drodze modyfikacji istniejących już szlaków turystycznych w ich części przebiegającej przez mikroregion do standardu szlaków realnych (to znaczy koordynowanych, monitorowanych co do treści informacyjnych, gwarantujących fizyczną dostępność obiektów i w pełni oznaczonych w terenie) a przynajmniej jednego z tych szlaków - do statusu szlaku materialnego, czyli rozwiniętego produktu turystycznego. Ten pierwszy postulat odnosi się do jarocińskiego odcinka Szlaku Południowej Wielkopolski i szlaku Adama Mickiewicza w okolicy Żerkowa, a także do postulowanego szlaku kościołów drewnianych na Ziemi Jarocińskiej. Postać materialną mógłby natomiast przybrać jarociński odcinek Transwielkopolskiej Trasy Rowerowej, który jednocześnie uzyskałby kulturową tematyzację. Szczegółowo pożądane działania opisano poniżej.
Trasa pomiędzy miejscowościami Śmiełów - Żerków - Stęgosz - Radlin - Wilkowyja - Annopol - Jarocin jest już aktualnie odcinkiem Transwielkopolskiej Drogi Rowerowej, oznaczonej przynajmniej na części długości fizycznie a także staraniem Urzędu Marszałkowskiego posiadającej oznaczenie w systemach nawigacji. Na wspomnianym odcinku trasa może posłużyć jako podstawa fizyczna dla tematycznego szlaku pomiędzy Śmiełowem a Jarocinem, łączącego dwa ważne dla powiatu obiekty typu muzealnego i przebiegającego przynajmniej w znacznej części przez atrakcyjną krajobrazowo okolicę. Tematyzacja takiego szlaku odnosiłaby się do waloru niematerialnego, mianowicie słowa i muzyki, a jego robocza nazwa mogłaby brzmieć na przykład: "Od poezji do rocka" (możliwe inne, trafniejsze nazwy formułowane na podstawie ostatecznego kształtu oferty). Połączenie dwóch tak różnych miejsc powiązanych jednak faktem artystycznego wyrazu myśli tworzyłoby ciekawą oś literatura-muzyka i miałoby aspekt tematyczny i infrastrukturalny. Ten pierwszy realizowałoby połączenie wystaw obu muzeów w jednej usłudze (za wspólnym kombinowanym biletem) oraz zapewnienie korzystającym ze szlaku uczestnictwa w regularnie w sezonie turystycznym organizowanych mikroeventach (na przykład w każdą sobotę i niedzielę przed południem w śmiełowskim muzeum projekcja filmu lub inscenizacja z życia i pobytu Mickiewicza, a wieczorem w te same dni w Jarocinie w Spichlerzu Polskiego Rocka prezentacja romantycznych inspiracji polskiej muzyki rockowej w formule projekcji filmu z utworami muzycznymi opatrzonego żywym komentarzem i uzupełnionego rozdawanymi tekstami). Można też sobie wyobrazić inny program dla grup zmierzających w odwrotnym kierunku, czyli od współczesnego wyrazu do jego tradycyjnych inspiracji. Temat mógłby zostać wzmocniony na trasie za pomocą tablic dydaktycznych z zastosowaniem elementów wizualnych (teksty, cytaty i obrazy) i kodami QR przenoszącymi do aplikacji, które w atrakcyjny sposób eksploatowałyby kolejne przykłady zastosowania treści utworów poetyckich we współczesnej muzyce polskiej. Idąc od Śmiełowa ku Jarocinowi byłyby to teksty najstarsze (pierwszy pochodziłby obowiązkowo z utworów Mickiewicza na przykład refren z "Dziadów" wykorzystany w piosence "Kultu" "Baranek", a kolejnymi przykładami do wykorzystania mogłyby być np. utwory Słowackiego, Broniewskiego, Staffa, K.I. Gałczyńskiego, J. Iwaszkiewicza, Cz. Miłosza i innych w interpretacjach np. Cz. Niemena, M. Grechuty, J. Turnaua i innych - przy czym ostatni utwór w Jarocinie byłby obowiązkowo zaliczany do muzyki rockowej. Aspekt infrastrukturalny takiego szlaku obejmowałby z jednej strony odrębną od drogi samochodowej ścieżkę rowerową, ustawione przy niej wspomniane tablice w wybranych punktach, najlepiej atrakcyjnych krajobrazowo i przystosowanych do krótkiego wypoczynku, stojaki dla rowerów, zadaszone stoły i ławy dla odpoczynku. Ponadto ten aspekt tworzyłaby skromna i tania struktura zarządzania szlakiem (jego koordynację i pośrednictwo usług mogłaby realizować np. komórka zajmującą się informacją turystyczną powiatu lub miasta Jarocin), i propozycje usług bytowych w postaci pakietu obejmującego nocleg w obydwu miejscach (Śmiełów albo Żerków oraz Jarocin) w kilku standardach do wyboru, od schroniska po 3-gwiazdkowy hotel, ewentualnie wyżywienie. Nic nie stoi na przeszkodzie, by oferta wyżywienia miała postać tematyczną, to znaczy w Śmiełowie lub Żerkowie formę posiłku dworskiego, jaki mógł niegdyś spożywać Mickiewicz u swoich gospodarzy, a w Jarocinie typowego "zestawu" namiotowego uczestnika festiwalu (oczywiście z alternatywą w postaci zwykłej kolacja w restauracji). Konieczne dla faktycznego zaistnienia takiej trasy rowerowej byłoby wprowadzenie usługi wypożyczania rowerów różnych typów (w tym dla dzieci), która miałaby przynajmniej dwa punkty obsługi klientów i wydawania oraz odbioru rowerów: w Śmiełowie i Jarocinie, w obu wypadkach jak najbliżej placówek muzealnych. Dodatkowo do wykorzystania turystów byłoby zwiedzanie obu muzeów z przewodnikiem, udział w innych oferowanych tam mikroeventach i szereg innych usług będących w dyspozycji koordynatorów szlaku tak w Śmiełowie, Żerkowie i Jarocinie, jak i gdziekolwiek na trasie pomiędzy nimi. Idzie oczywiście o to, by turysta mógł pobrać pojazd w miejscu startu do wycieczki, a oddać go w jej miejscu docelowym. Tak przygotowany szlak łączyłby tematykę kulturową z aktywnością fizyczną i czynną rekreacją. Ze względu na rangę obu ekspozycji, stanowiących jego bieguny i nośność tematów tak muzycznych, jak i literackich oraz rosnącą atrakcyjność czynnego wypoczynku, może on odegrać rolę osi turystyki kulturowej dla powiatu.
Korzystając z potencjału kościołów drewnianych licznie obecnych w mikroregionie można opracować realny szlak lokalny, który zaistniałby jako pewnego produktowe spoiwo dla tych obiektów. Polegałoby to na oznaczeniu samych obiektów i dróg je łączących, sporządzeniu dostępnych dla turystów atrakcyjnych opisów konstrukcji i wyposażenia, zapewnieniu możliwości dostępu do wnętrza kościołów przez opracowania standardów i procedur udostępnienia, wreszcie wprowadzenie koordynatora (na przykład komórki odpowiedzialnej za turystykę lub informację turystyczną), prowadzącego stronę internetową dla projektu, odpowiadającego na zapytania i udzielającego aktualnych informacji o dostępności, a także pośredniczącego przewodników. Raz do roku można by na tym szlaku organizować także rowerowe wycieczki z przewodnikami, które byłyby kolimacyjnym momentem życia takiego szlaku i dostarczały okazji do jego promocji. Docelowo, przy stwierdzeniu wzrostu popytu i posiadaniu odpowiednich środków, można w późniejszym terminie pokusić się o stworzenie osobnej trasy rowerowej na wzór tej opisywanej powyżej, łączącej Śmiełów z Jarocinem.
Doprowadzenie Szlaku Południowej Wielkopolski do statusu realnego (czyli gwarantującego dostępność obiektów, pełne oznaczenie na trasach i przy obiektach oraz minimalną choćby koordynację) można by dokonać w porozumieniu z pozostałymi powiatami na szlaku (przynajmniej zaś z pleszewskim, kaliskim i ostrowskim oraz miastami Kalisz i Ostrów Wlkp.) co gwarantowałoby zwiększenie atrakcyjności dłuższego szlaku i listy jego walorów udostępnianych z wykorzystaniem wspólnego standardu i tańszą promocję finansowaną wspólnie. W każdym powiecie powinny wówczas być powołane komórki zajmujące się monitoringiem oznaczenia, dostępności obiektów, aktualizacją informacji i promocją szlaku.
Połączenie walorów kulturowo - przyrodniczych Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego z ofertą Ośrodka Kultury i Rekreacji Mickiewiczowskie Centrum Turystyczne w Żerkowie umożliwiłoby zorganizowanie czynnego wypoczynku dla większych grup turystów w ramach biwaków czy obozów sportowych, zapewniając w ten sposób uczestnikom ciekawy tematycznie, a zarazem aktywny pobyt. Rozbudowanie oferty turystyki aktywnej w połączeniu z aspektem edukacyjnym oraz elementami turystyki tematycznej stanowiłoby dodatkowy impuls do odwiedzania tej okolicy i wzrost znaczenia jej "mickiewiczowskiej" marki. Dla osiągnięcia tego celu konieczne jest inwestowanie w infrastrukturę turystyczną na miejscu (odrębne trasy rowerowe, oznaczenia, miejsca odpoczynku, stojaki dla rowerów przy obiektach i miejscach widokowych) oraz urozmaicanie oferty turystyki aktywnej o inne elementy rekreacyjne. Szansą na to ostanie mogłoby być rekreacyjne zagospodarowanie w sezonie letnim zbiornika "Roszków" (o powierzchni ok. 34 ha), wraz z sezonową bazą gastronomiczną. Jak dotąd akwen ten stanowi atrakcję jedynie dla wędkarzy.
Możliwy do realizacji byłby także tematyczny szlak bohaterów wielkopolskiej pracy organicznej i powstańców wielkopolskich z roku 1919, przypominający o zasługach tych ludzi i przyczyniający się do wzmocnienia lokalnej tożsamości mieszkańców mikroregionu, a jednocześnie dający okazję do czynnej rekreacji poprzez wędrówkę np. rowerową lub pieszą. Szlak łączyłby miejsca biograficzne (domy rodzinne z tablicami pamiątkowymi i miejsca pochówku na cmentarzach) oraz miejsca aktywności bohaterów (np., budynki dawnych szkół i bibliotek) i ewentualnie poświęcone im kolekcje w miejscowych izbach pamięci. Ze względu na ograniczona rozpoznawalność (a więc i początkowa nośność) tematu musiałby on mieć na początku postać szlaku wirtualnego. To oznacza, że propozycja takiej wędrówki tematycznej byłaby przedstawiona tylko za pomocą opisów na papierowych mapach z opisami poszczególnych miejsc oraz zasobów i tras pomiędzy nimi, rozdawanych w punktach informacji turystycznej oraz na takich samych informacjach na poświęconej szlakowi stronie internetowej. Nie wymagałaby więc wydawania większych środków ani zaangażowania personelu.
Trudno odnieść się do ewentualnych planów czy strategii prywatnych właścicieli kolekcji, jednak gdyby zarządzający obiektem w Witaszycach organizował tematyczne zloty i zjazdy albo warsztaty np. miłośników historii epoki napoleońskiej lub filmów science-fiction, informacje o tym powinny także być dystrybuowane przez podmioty odpowiedzialne w powiecie za turystykę. Gdyby współpraca okazała się owocna a ruch turystyczny w tym obiekcie wyraźnie wzrastał , można rozważyć przedłużenie wspominanej powyżej materialnej trasy rowerowej o odcinek z Jarocina do Witaszyc i umieszczenie tam także punktu wypożyczania i zwrotu rowerów.

Pakiety dla turystów indywidualnych. Pakiet to wiązka usług turystycznych oferowanych konsumentowi wspólnie i za jedną opłatą. W aktualnej sytuacji i w kontekście trendu indywidualizacji turystyki pakiet skierowany do turystów podróżujących na własną rękę jest alternatywą zorganizowanej wycieczki. Pozostawia im on swobodę zachowań podczas wyjazdu, nie ograniczając sztywnym programem, jednak zapewnia podstawowe usługi (w tym np. nocleg i wyżywienie na wybranym poziomie, czasem także dojazd w wybrane miejsce) a także szereg usług rozszerzających, na przykład wstęp do atrakcyjnych obiektów, udział w imprezach, oprowadzanie po miastach, wypożyczenie sprzętu rekreacyjnego i tak dalej. W kontekście turystyki kulturowej, eksploatującej dziedzictwo w postaci materialnej (jak zabytki i miejsca historyczne) oraz niematerialnej (jak tradycje, wydarzenia) i polegającej na uczestnictwie w żywej kulturze, pakiet ma najczęściej postać ogólno-lokalną (uwzględniającą zwiedzanie głównych czy najbardziej znanych atrakcji miejsca oraz elementy rekreacji), tematyczną (zestawiając dla turysty elementy związane z tematem wiodącym i zapewniając możliwość konfrontacji z nimi) lub okolicznościową (towarzysząc imprezie i zapewniając udział w niej oraz usługi bytowe). W przypadku powiatu jarocińskiego pilnie pożądana jest konstrukcja kilku pakietów opisanych poniżej:

1. Pakiet tematyczny w ramach opisanego powyżej szlaku poezji i muzyki między Śmiełowem a Jarocinem, zapewniający korzystającym z niego uczestnictwo w mikroeventach, zwiedzanie obu ekspozycji, wypożyczenie rowerów i noclegi oraz wyżywienie, co można uzupełnić innym usługami, na przykład udziałem w innej imprezie tematycznej, projekcją filmu, zwiedzaniem muzeum czy miasta z przewodnikiem, wykorzystaniem sprzętu rekreacyjnego. Pakiet ten, jako uzależniony od pogody, powinien funkcjonować sezonowo (na przykład od 1 maja do 30 września w każdy weekend od piątku do niedzieli, a w czasie wakacji letnich - codziennie.

2. Pakiet okolicznościowy powiązany z Jarocin Festiwalem, który obok wstępu na wszystkie lub wybrane koncerty obejmowałby noclegi w wybranej klasie i wizytę w Spichlerzu Polskiego Rocka, a opcjonalnie także wyżywienie (tematyczne lub inne) czy udział w eventach towarzyszących festiwalowi. W ramach łączenia udziału w eventach z aktywnym wypoczynkiem pakiet może zawierać także opcję wypożyczenia rowerów na przejażdżką którymś z lokalnych szlaków, można do niego dołączyć także stale działający pakiet pierwszy i w ten sposób uzyskać przedłużenie pobytu uczestników festiwalu na terenie powiatu.

3. Pakiet okolicznościowy powiązany z Międzynarodowym Festiwalem Polskiej Akademii Gitary i wstęp na koncerty, noclegi oraz opcjonalne element wyżywienia, a także zwiedzanie Spichlerza. Podobnie jak w poprzednim przypadku i w tym samym celu do tego pakietu mo zna dołączyć pakiet pierwszy.

4. Lokalny pakiet dla Jarocina, obejmujący nocleg i wyżywienie w wybranych standardach i ilości, usługi przewodnika po mieście i wstęp do wszystkich placówek muzealnych, opcjonalnie wypożyczenie roweru wraz z gotowym proponowanym planem przejażdżki po jednym ze szlaków lokalnych, a w dni, w których odbywają się jakiekolwiek eventy kulturalne - opcjonalnie także uczestnictwo w nich.

5. Tematyczny pakiet wokół oferty Muzeum w Śmiełowie i atrakcji Mickiewiczowskiego Parku Kulturowego, obejmujący wstęp do muzeum, wypożyczenie roweru z planem wycieczki krajobrazowej (najlepiej z uwzględnieniem oznaczonych "punktów literackich", kiedy to tylko nastąpi), nocleg w wybranej i dostępnej klasie, wyżywienie, a także udział w jakichkolwiek imprezach dostępnych w czasie, na który pakiet jest zamawiany. Pakiet oczywiście także miałby postać sezonową, ze względu na uzależnienie od pogody i temperatury.

6. Okolicznościowe pakiety dla imprez tematycznych odbywających się w Muzeum w Śmiełowie, obejmujące udział w nich, zwiedzanie ekspozycji muzeum udział w mikroeventach, ,kiedy tylko takie się tam pojawią oraz usługi noclegu i wyżywienia. W ramach tego ostatniego elementem pakietu mógłby być posiłek tematyczny, jak biesiada poetycka - być może z (ucharakteryzowanym i przygotowanym do swojej roli) Adamem Mickiewiczem w roli gospodarza, animatora i rozmówcy. Uzupełnieniem tych pakietów w okresach, które to dopuszczają byłaby także tematyczna wycieczka piesza lub rowerowa z przewodnikiem po parku kulturowym.

Lista oczywiście nie jest zamknięta, a lokalne pakiety mogą być tworzone także na bazie innych atrakcji (np. w Witaszycach) i zawierać elementy dostępne w tych miejscach. Stworzenie wszystkich wymienionych pakietów, a potem ich realizacja i rozliczanie wymagają współpracy szeregu partnerów: gospodarzy obiektów, organizatorów imprez, oferentów usług noclegowych i gastronomicznych, wypożyczających sprzęt, przewodników, informacji turystycznej i samorządu jako gwaranta promocji a może i inicjatora całego przedsięwzięcia. Wymagają także wiedzy od koordynatorów i partnerów, którą można jednak zdobyć w trakcie jednego celowego szkolenia.

Spacer miejski i miejska trasa turystyczna w Jarocinie. Istotnym elementem turystyki miejskiej jest zwiedzanie przestrzeni miasta, czy to z przewodnikiem ,czy samodzielnie z wykorzystaniem oznaczenie terenu, map papierowych czy elektronicznych i innych narzędzi. Wprawdzie zasoby do tej formy turystyki są w Jarocinie ograniczone, niemniej i tak warto zainwestować w dwa typowe sposoby jej organizacji, jako że może on być wykorzystywany zarówno podczas eventów, jak i w ramach większości wymienionych powyżej pakietów turystycznych. Mowa z jednej strony o przygotowaniu profesjonalnych usług przewodnickich (por. szkolenie) i o ich dystrybucji przez punkt informacji turystycznej, wszystkie placówki muzealne oraz z pomocą hoteli i innych zakładów noclegowych. Z drugiej strony dla turystów nie decydujących się na usługi przewodników warto opracować trasę miejską, prowadzącą ich za pomocą oznaczeń (drogowskazów) do ważnych i ciekawych obiektów. Te z kolei powinny być na miejscu opisane szczegółowo i atrakcyjnie za pomocą kodów QR możliwych do odczytania dzięki aplikacjom internetowym oraz przez estetyczne tablice informacyjne. Obok budowli publicznych (jak ratusz) i sakralnych (jak kościół farny, poewangelicki czy dawna synagoga) trasa powinna obejmować wszystkie wystawy muzealne miasta (w tym szczególnie historyczną w Muzeum Regionalnym), miejsca związane z dziejami jarocińskiego festiwalu, biografiami jego twórców oraz miejsca szczególnie ciekawych wydarzeń i incydentów z jego dziejów, jak również miejsca niegdysiejszego zamieszkania i aktywności wybitnych czy po prostu ciekawszych postaci z dziejów Jarocina, a nawet miejsca ich pochówku na cmentarzu. Ze względu na wielkie znaczenie festiwalu rockowego dla miasta oraz przewagę jego uczestników wśród turystów można stworzyć dwie trasy: jedna miejską o typie ogólno-historycznym (uwzględniającym zabytki i ekspozycje) i drugą, odnoszącą się tylko do muzyki w Jarocinie i do jego festiwalu.

Promocja turystyczna. Mikroregion i tworzące go gminy powinny zdecydowanie mocniej zaangażować się w promowanie swojej kulturalnej i turystycznej oferty. Pierwszym działaniem w tym kierunku byłoby skoncentrowanie odpowiedzialności za te działania w konkretnym miejscu (komórce administracji samorządowej lub lepiej instytucji podległej któremuś z samorządów) wspieranej w wykonywaniu tych zadań przez dotacje celowe i rozliczanej z nich regularnie, na przykład raz do roku. Tym samym promocja mogłaby być realizowana jednolicie (nie powielając treści), przeznaczane na nią środki dobrze rozdysponowane i efektywniej wydane (wiele informacji w jednym wspólnym wydawnictwie), strony internetowe regularnie aktualizowane za pomocą sprawdzonych informacji i na dobrym poziomie ich wizualizacji dla odbiorców. Kolejnym działaniem byłoby zapewnienie obecności powiatu i wszystkich ważniejszych atrakcji na targach turystycznych, przynajmniej na jednej takiej imprezie ogólnopolskiej i jednej regionalnej co roku. Postulat ten należy zrealizować najpóźniej po stworzeniu pierwszego z zalecanych produktów turystycznych, a głównymi przedmiotami promocji powinny być muzea Ziemi Jarocińskiej, jej eventy z festiwalami rockowym i gitarowym na czele oraz właśnie funkcjonują w postaci produktów szlaki turystyczne i pakiety. Powinno się przy tym pamiętać o fakcie, że także okres trwania wszystkich eventów, w tym festiwali jest czasem wymagającym wzmożonej aktywności promocyjnej dla powiatu: turyści i tak przybyli już na miejsce mogą się dowiedzieć o innych propozycjach i powrócić tu w innym czasie. Permanentnym działaniem promocyjnym jest także monitorowanie strony internetowych samorządów, placówek kulturalnych, szlaków turystycznych i innych powiązanych z turystyką i nieustanna aktualizacja zawartych tam informacji. Przynajmniej do dwa lata powinien być wydawany nowy informator turystyczny powiatu, dostępny w wersji papierowej i elektronicznej, a przez odpowiedzialnych po każdym wydaniu wysyłany także do wszystkich potencjalnie zainteresowanych na zasadzie newslettera, w tym do touroperatorów organizujących turystykę krajową, samorządu wojewódzkiego, organizacji zrzeszających p9ilotówcwycieczek i przewodników turystycznych, uczelni prowadzących studia turystyczne, czasopism branżowych i regionalnych rozgłośni radiowych.
Przedmiotem promocji, ale także jej elementem i jednocześnie dobrem oferowanym w ramach ograniczonego shoppingu turystycznego mogłoby być wykorzystanie haftów regionalnych ("snutek" i frywolitek") w sprzedaży, przynajmniej w punktach obsługi turystów (jak w Jarocińskim Centrum Informacji o Regionie), w muzeach powiatu oraz w propozycjach dla zorganizowanych grupy turystycznych i konsumentów przyszłych pakietów. Docelowo - i w miarę stwierdzania wzrostu popytu na taki sposób uprawiania turystyki - można będzie rozważyć wprowadzenie elementu kreatywnego opartego na tym wyrobie, jakim byłby jedno- lub dwudniowy warsztat haftów jarocińskich prowadzony przez jedną z ich mistrzyń z Goliny, obudowany usługami bytowymi (nocleg i wyżywienie) oraz zwiedzania miasta i wystawy historycznej muzeum jarocińskiego.
Dla obsługi turystów, ale i dla dalszej promocji turystycznej mikroregionu zdecydowanie pożyteczne byłoby przeprowadzenie profesjonalnego, pełnowartościowego szkolenia przewodników turystycznych dla terenu powiatu. Powinno to nastąpić z inicjatywy i z udziałem samorządów, który mógłby mieć postać zapewnienia fachowych i sprawdzonych organizatorów i wykonawców, a być może także finansowego wsparcia chętnych przez opłacenie części kosztów ich uczestnictwa. Przeprowadzenie takiego szkolenia dałoby kilka efektów jednocześnie: przyniosłoby skokową profesjonalizację obsługi turystycznej, w tym wdrożenie nowoczesnych metod interpretacji dziedzictwa, a jednocześnie znacząco wzmocniłoby grupę osób orientujących się w potrzebach i oczekiwaniach współczesnych turystów, jednocześnie zainteresowanych ruchem turystycznym i działających na rzecz tworzenia produktów, zdolnych do samodzielnego tworzenia elementów interpretacji dziedzictwa i serii modułów usług turystycznych, potrzebnych m.in. w ramach pakietów.

Inwestycje w infrastrukturę. Powyżej wymieniono już kilka działań natury inwestycyjnej, koniecznych dla zaistnienia znacznej części postulowanych produktów, takich jak fizyczne stworzenie trasy rowerowej między Śmiełowem i Jarocinem, korekty wystawy w Spichlerzu Polskiego Rocka i uzupełnienie jej o elementy usługowe czy fizyczne oznaczenie tras i szlaków. Warte rozważenia jest także wsparcie dla pasjonatów kolei, tworzących swój jarociński skansen, który w przyszłości może stać się kolejnym ogniwem oferty turystyczno-kulturowej i przyczynić się do jej dalszego zróżnicowania. Te przedsięwzięcia muszą być prowadzone siłami samorządów, z ewentualnym wsparciem ze strony odpowiednich funduszy. Istnieje także inna grupa inwestycji, do których zaistnienia konieczne są środki podmiotów komercyjnych, a zadaniem samorządów jest znalezienie potencjalnych inwestorów i zapewnienie im jak najlepszych warunków działania (np. przez zapewnienie mediów, szybkiej drogi uzyskania pozwoleń, ulgi w podatkach gminnych itd.). Są to między innymi inwestycje w obiekty noclegowe kategorii ekonomicznej, takiej jak hotel jedno-lub dwugwiazdkowy na terenie Jarocina. Taki obiekt mógłby obsłużyć turystów, których nie satysfakcjonuje schronisko ani pole namiotowe, a nie stać ich na hotel średniej klasy. Także stworzenie wypożyczalni rowerów jako inwestycja na początku ryzykowna może wymagać życzliwego podejścia i wszelkiego możliwego wsparcia ze strony samorządów. Wsparcie to powinno być wyraźnie zasygnalizowane i zaprezentowane w bliższych szczegółach w strategii turystycznej powiatu lub dokumentach ją konkretyzujących, a samorządy powinny aktywnie poszukiwać i zachęcać potencjalnych inwestorów.
Opisane powyżej postulaty i propozycje w żadnym wypadku nie wyczerpują istniejących możliwości. Wydają się być tylko najlepiej dostosowane do istniejących zasobów, odpowiadają najpilniejszym potrzebom i w części usuwają stwierdzone braki w dziedzinie organizacji turystyki na analizowanym obszarze. Długofalowe rozwijanie lokalnych produktów turystyki kulturowej i zapewnienie ich efektywnego funkcjonowania wymaga jednak stworzenia kompleksowej koncepcji dotyczącej tego segmentu turystyki jako całości i wpisania jej w strategię turystyczną powiatu jarocińskiego. Dokument taki powinien być opracowany jak najprędzej w uzgodnieniu ze strategiami rozwoju powiatu i jego gmin, a w razie potrzeby powinien następnie zostać użyty jako gotowy rezerwuar pomysłów i poprawek wprowadzanych do nich w interesie rozwoju tak turystyki, jak i lokalnej kultury. Turystyka kulturowa jest bowiem ważną częścią funkcjonowania współczesnej kultury, realizowaną w czasie wolnym ludzi, a udział w niej mogą brać nie tylko przyciągani do danego obszaru turyści, ale i jego mieszkańcy.

Nasi Partnerzy