|
Opracowanie: Anna Lewańska
Dzień I
1. Muzeum w Koszalinie ( ul. Młyńska 37)
Wycieczkę po mieście warto rozpocząć od największego muzeum w okolicy. Jego siedziba znajduje się w pałacu młynarza z 1897 roku. Młyn z XIII wieku spłonął w pożarze w 1601 roku, a do XIX wieku był poddawany licznym modernizacjom. W 1842 oddano nowy młyn, który trzydzieści lat później został wyposażony w turbinę wodną. Z daleka widoczny, jasny budynek jest zadbany i od razu zachęca do odwiedzin. W muzeum możemy poznać historię miasta od czasów jego lokacji, aż po lata 80 ubiegłego wieku. Muzeum ma kilka działów między innymi: archeologia, etnografia, numizmaty i medale czy sztuka współczesna. Wśród wystaw stałych znajdujemy także ekspozycje poświęcone pradziejom Pomorza czy kuźni pomorskiej. W kilku pomieszczeniach zaaranżowano pokoje, których wystrój przechodzi od baroku po secesję. Niezwykle popularny jest także Skansen Kultury Jemeńskiej, który stara się odtworzyć dawny, folklorystyczny klimat. Eksponaty prezentują zabytki związane z życiem codziennym dawnych mieszkańców wsi Jamno i Łabusza. Muzeum przygotowuje także wystawy czasowe, więc warto zajrzeć by sprawdzić jaka niespodzianka nas czeka. Oprócz tego placówka organizuje imprezy plenerowe i konkursy. Po zwiedzeniu muzeum można zjeść obiad w Restauracji Jamneńskiej, która znajduje się na posesji.
Przejście Parkiem Książąt Pomorskich przy Murach Obronnych
2. Mury obronne i Domek Kata ( ul. Grodzka 3)
W drodze do Domku Kata mijamy fragment średniowiecznych murów miejskich. W czasach swojej świetności miały one obwód 1600 metrów i były umocnione 3 bramami i 46 czatowniami. Grubość murów miała około 1,30 metra, a wysokość sięgała nawet 7 metrów. Początkowo miasto było chronione pierścieniem wałów ziemi i palisadą drewnianą. Nowe obwarowanie zbudowano pod koniec XIII wieku z cegły i kamieni. Po pożarze w 1718 roku, wykorzystano kamień z murów do odbudowy miasta. W XIX wieku często do fragmentów murów dobudowywano domy i dzięki temu ich część zachowała się do czasów współczesnych. Najdłuższy fragment murów znajduje się między ulicą Mickiewicza a Młyńską i liczy około 60 metrów. W 1955 roku fragmenty murów zostały wpisane do rejestru zabytków, a od 1960 są poddawane sukcesywnej renowacji.
Po przejściu rozległym i zadbanym parkiem, docieramy na lekkie wzniesienie. Kolejnym punktem wycieczki jest Domek Kata, w którym do lat 30 XX w. mieszkał miejscowy kat. Funkcja ta istniała w Koszalinie od 1464 roku, a ostatni raz swoją powinność spełnił on w 1893 roku. Do czasów obecnych przetrwała bryła budynku, lecz została do niego dobudowana sala teatralna. Obecnie w Domku Kata znajduje się siedziba jednego z ostatnich teatrów rapsodycznych - Teatr Propozycji „Dialog”.
Przejście w kierunku Bałtyckiego Teatru Dramatycznego
3. Bałtycki Teatr Dramatyczny ( Plac Teatralny 1) i kaplica św. Gertrudy (ul. Modrzejewskiej)
Bałtycki Teatr Dramatyczny to jedyny w okolice teatr, który systematycznie wystawia kolejne sztuki dramatyczne od ponad sześćdziesięciu lat. Niestety, w lecie spektakle się nie odbywają, ale możliwe jest zapoznanie się z programem na najbliższy sezon. Z teatrem w pewien sposób związana jest też kaplica św. Gertrudy. Przez pewien czas mieściła się w nim Mała Scena Teatru. Losy kaplicy są dość burzliwe - zbudowana zos0tała w latach 1382-1383 i służyła jako kaplica szpitalna, a następnie cmentarna. W czasie reformacji trafiła w ręce kościoła ewangelickiego, a w XVIII wieku stała się składem amunicji. W XX w. odzyskała rolę sakralną. Jest jedyną w Koszalinie kaplicą zachowaną do dnia dzisiejszego i została wpisana do rejestru zabytków.
4. Neogotycki Kościół św. Józefa (ul. Władysława Laskonogiego) i kuria biskupia
Między wąskimi uliczkami stoi kościół św. Józefa, który znajduje się trochę w cieniu katedry.
Świątynia została zbudowana w 1869 roku. W okresie wojennym był ostoją dla Polaków, zesłanych tu na roboty przymusowe. Aż do końca II wojny światowej był jedynym czynnym kościołem katolickim w mieście. W jego wnętrzu znajdziemy czternaście obrazów przedstawiających drogę krzyżową z 1886 roku. Ulicę dalej znajdziemy kurię biskupa.
5. Katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Koszalinie (ul. Bolesława Chrobrego 7)
Kościół ten jest najstarszą świątynią i najważniejszym zabytkiem Koszalina. Został wybudowany w pierwszej połowie XIV wieku. Świątynia jest orientowana, to znaczy, że jego ołtarz skierowany jest na wschód. Posiada trzy nawy i zamknięte trójboczne, wydłużone prezbiterium. Do połowy XVI wieku katedra była świątynią katolicką, a następnie przez około 400 lat – protestancką. Dopiero po II wojnie światowej ponownie stała się kościołem katolickim. Nawę główną oświetlają zdobione witrażami okna ostrołukowe. Ma dwuspadowy dach, a w prezbiterium widoczny jest ozdobny fryz w kształcie czterolistnej koniczyny. Kościół ma wysoką, masywną wieżę zwieńczona sześcioboczną galeryjką. Od 1754 na wieży znajduje się zegar. Na mapie Lubinusa z 1612 roku, kościół góruje nad panoramą miasta. Około XV wieku do murów świątyni dobudowywano kaplice, fundowane przez bogatych mieszczan. Wszystkie zostały jednak rozebrane podczas restauracji kościoła w XIX wieku. W kościele nie ma bocznych ołtarzy, a wyposażenie jest dość ubogie. Najważniejszymi elementami wyposażenia katedry są ołtarz główny, organy, krucyfiks i chrzcielnica. Pierwszy ołtarz główny wykonany w 1512 roku został zdemontowany w XIX wieku. W tym czasie zaginęła szafa ołtarzowa, a część rzeźb została zniszczona bądź zagubiona. W 1973 roku ponownie umieszczono niektóre figury z gotyckiego ołtarza, a w 2012 roku poddano je renowacji. Figury przedstawiają między innymi Jana Chrzciciela, Matkę Boską i apostołów. Krucyfiks gotycki pochodzi z XIV wieku i został uratowany z pożaru kaplicy na Górze Chełmskiej. Chrzcielnica z XIII wieku znajduje się w kruchcie, ma kształt szesnastobocznej czaszy i jest ozdobiona łukowatymi arkadami. Organy kościelne z 1899 roku charakteryzują się barokowym brzmieniem i posiadają ponad trzy tysiące piszczałek. W katedrze co roku odbywa się Międzynarodowy Festiwal Organowy i trwa on od lipca do końca sierpnia.
6. Rynek Staromiejski
Po drugiej stronie ulicy położony jest plac miejski. Rynek Staromiejski pełni funkcję przestrzeni publicznej. W jego okolicach prowadzona jest działalność handlowa i bankowe, znajduje się tam także zabudowa mieszkalna. Przy placu stoi modernistyczny ratusz, w którym znajduje się siedziba Urzędu Miejskiego w Koszalinie. Jest to szósty z kolei ratusz miasta. Od XIII do XVIII wieku na rynku lokalizowane były kolejne ratusze. Niestety budynki płonęły, były modernizowane i rozbierane. Ostatni przedwojenny ratusz spłonął w 1945 roku w czasie zdobywania miasta przez Armię Czerwoną. W 1724 roku na rynku postawiono pomnik króla Fryderyka Wilhelma I, który sfinansował odbudowę miasta po pożarze z 1718 roku. Pomnik stał aż do lutego 1945 r. W północnej części rynku zlokalizowany był pomnik Byliśmy-Jesteśmy-Będziemy, lecz w związku z remontem placu odbywającego się w 2014 roku, zostanie on przeniesiony do parku przy amfiteatrze. Rynek po modernizacji ma być estetyczny, z elementami zieleni, ma być także wyposażony w liczne ławki do odpoczynku. Zmienić się na lepsze ma także ratusz, który w chwili obecnej jest przez wielu uznawany jako najbrzydszy w Polsce.
Dzień II
1. Koszalińska Kolej Wąskotorowa (ul. Lechicka 54g )
Pierwszy odcinek koszalińskiej wąskotorówki Manowo – Świelino – Bobolice otwarto 1 listopada 1905 roku. Dzień później uruchomiona została trasa Świelino – Białogard. Rozstaw szyn wynosił 750 mm. Kolej miała na celu dowóz materiałów, dystrybucję dóbr i komunikację części powiatu z okolicznymi ziemiami. W 1945 roku Armia Czerwona wkraczając na te tereny dokonała demontażu torowisk i wywiozła do ZSRR cały tabor. Szybko podjęto decyzję o odbudowie kolei, przystąpiono do budowy stacji i bocznic. W latach 50-tych odnotowano największe przewozy, lecz w kolejnych latach liczba przewozów stopniowo malała. Ostatecznie Koszalińska Kolej Wąskotorowa została zamknięta 1 października 2001 roku. Cztery lata później powstało Towarzystwo Miłośników Koszalińskiej Wąskotorówki. Stowarzyszenie pozyskało od Muzeum Kolejnictwa w Warszawie parowóz, który zostanie wyremontowany i ponownie uruchomiony. Obecnie trasa kolejki rozpoczyna się na stacji Koszalin Wąskotorowy przy ul. Kolejowej i prowadzi do stacji Kretomino, Bonin i Manowo. Przejazd biletów to 15 zł - normalny i 10 zł -ulgowy. W pociągu znajduje się wagon barowy i istnieje możliwość kupienia pamiątkowych pocztówek kolejowych. Pociąg kursuje w weekendy i wykonuje dwa kursy. W trakcie wycieczki, na postojach, organizatorzy przygotowują dodatkowe atrakcje takie jak: zwiedzanie zagrody z dzikami, jedynej kolonii lęgowej czapli siwej, przejazd ręcznymi drezynami. Jedną z opcji jest także wycieczka rowerowa do rezerwatu „Kamienne Kręgi” w Grzybnicy. Szlak zielony ma długość 20,6 km i prowadzi do cmentarzyska Gotów z I i II w n.e. Prowadzi także nad jezioro Kąpielowe, do ośrodków wypoczynkowych w Mostowie, a po drodze mija zespół pałacowo-parkowy w Wyszeborzu.
2. Góra Chełmska ( podróż samochodem)
Po powrocie z wycieczki koleją wąskotorową, warto udać się do Sanktuarium Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej na Górze Chełmskiej. Tuż przy kaplicy znajdują się fundamenty kaplicy z XIII wieku. W dokumentach z 1263 roku wzmiankowany jest kościół parafialny na Górze Chełmskiej, który został najprawdopodobniej przekształcony w sanktuarium. Sanktuarium największy rozwój przeżywało we wczesnym średniowieczu, lecz w czasie reformacji luterańskiej, obiekty zostały zburzone. Z kaplicy uratowano dzwon, chrzcielnicę, krucyfiks i tryptyk. Ołtarz wrócił jednak na Górę Chełmską lecz został umieszczony w Bazylice archikatedralnej św. Jakuba w Szczecinie. Przez lata trwały starania o ponowne uruchomienie sanktuarium. 1 czerwca 1991 roku kaplica została konsekrowana przez papieża Jana Pawła II. W kaplicy znajduje się obraz Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej. Na górze powstały także pomniki upamiętniające pielgrzymkę Jana Pawła II do Koszalina. Na terenie sanktuarium stoi wieża widokowa, wybudowana w 1888 roku. Całkowita jej wysokość to 31,5 metra. Na ostatniej kondygnacji znajduje się taras widokowy, z którego rozpościera się przepiękny widok.
3. Filharmonia Koszalińska im. Stanisława Moniuszki W Koszalinie (ul. Zwycięstwa 105)
Orkiestra symfoniczna Filharmonii Koszalińskiej to najstarsza taka instytucja na Pomorzu Środkowym. Powstała w 1956 roku i jest finansowana z środków miasta Koszalina. W ciągu roku organizowanych jest około 120 koncertów, z czego ponad połowa to koncerty symfoniczne. Orkiestra wielokrotnie dawała koncerty za granicą: w Danii, Szwecji, we Włoszech czy na Ukrainie. Filharmonia jest także organizatorem Międzynarodowego Festiwalu Organowego. W sezonie letnim wystawia spektakl operowy w koszalińskim amfiteatrze, a w czasie karnawału organizuje koncerty muzyki rozrywkowej. W 2013 roku została otworzona nowoczesna siedziba Filharmonii w parku Książąt Pomorskich. Budynek ma cztery kondygnacje, a sala koncertowa ma wysoki poziom akustyki. Widownia mieści około 500 widzów. W repertuarze znajdziemy opery, koncerty symfoniczne i występy solowe. Warto zakupić bilet i jeden wieczór poświęcić na poznanie koszalińskiej sceny muzycznej.
Dzień III
Ostatniego dnia wycieczki warto udać się na jeden z szlaków powiatu koszalińskiego. Do wyboru mamy szlaki piesze, rowerowe, kajakowe i konne. Dodatkowymi atrakcjami z pewnością są wioski tematyczne.
Opcja a)
Szlak Pieszy Doliny Radwi im. Tadeusza Brzezińskiego ( zielony – 35 km)
Trasa Mostowo - Cybulino - Wietrzno - Polanów
Szlak rozpoczyna się w Mostowie, gdzie znajduje się rezerwat archeologiczny „Kamienne Kręgi” Rezerwat ma powierzchnię 10 ha i jest drugim takim co do wielkości w Polsce. Znajduje się tutaj cmentarzysko z I-II wieku naszej ery, które powstanie przypisuje się Gotom. Następnie kierujemy się na wschód, ku rozlewiskom rzeki Radwi. W Cybulinie znajdują się ruiny kaplicy barokowej zbudowanej w 1662 roku. Służyła jako kaplica grobowa rodu von Kleist. Jest zbudowana na planie ośmioboku, wnętrze stanowi niewielka krypta. Około 7 km przed Polanowem, we wsi Wietrzno, znajduje się neobarokowy zespół pałacowo-folwarczny z XIX wieku. Pałac stanowi własność prywatną i został w 2001 roku poddany renowacji. Przy drodze dojazdowej rosną pomnikowe buki i dęby. Po dotarciu do Polanowa należy koniecznie zwiedzić Kościół Wniebowzięcia NMP z XVIII wieku. Kościół wybudowany jest na fundamentach świątyni spalonej w pożarze w 1736 roku. Na południowej ścianie chóru znajduje się tarcza herbowe Wranglów oraz epitafia tej rodziny.
Opcja b)
Rowerowy Szlak Pałaców (niebieski – 68,2 km)
Mostowo - Rosnowo - Niedalino - Strzekęcino - Bardzino - Białogórzyno - Nosowo - Parsowo - Świemino - Warnino - Wierzchomino - Dobrzyca - Śmiechów – Gąski.
Ten szlak wiedzie przez pięć gmin powiatu koszalińskiego i również rozpoczyna się w Mostowie. Następnie udajemy się do Rosnowa, gdzie w latach 1910 – 1924 powstała elektrownia. Zapora ma wysokość 10 metrów i kanał o głębokości 3 metrów. Kolejnym punktem na trasie jest młyn wodny i elektrownia wodna w Niedalinie. Po zabytkach techniki przychodzi czas na pałace. Pierwszy na szlaku jest zespół pałacowy w Strzekęcinie. W okolicach XVIII wieku przy siedzibie rycerskiej powstał ogród ozdobny. W 1901 powstał neorenesansowy pałac z wieżą stylizowany na zamek obronny – Pałac Bursztynowy. W 1935 powstał także drugi eklektyczny pałac – Biały. W parku pałacowym znajdziemy bogatą kolekcję plantów, różaneczników, cisów, magnolii. W miejscowości znajdziemy także zabytkową wieżę ciśnień i aleję wysadzaną plantami. W Bardzinie odkryjemy pozostałości grodu warownego a w Nosowie neorenesansowy pałac z XIX, w którym obecnie znajduje się Ochotniczy Hufiec Pracy. Parsów przywita nas barokowym pałacem, w którym w 1974 przeprowadzono generalny remont. Obecnie jest przekształcony na Dom Pomocy Społecznej.
Warto zwrócić uwagę na park przy pałacu, w którym rośnie 170-letni buk zwyczajny czerwonolistny i jesion wyniosły oraz trzy zrośnięte jodły pospolite liczące 200 lat. Docierając do Warnina mamy okazję zobaczyć dwór z XVII wieku, z kolei w Dobrzycy stoi neogotycki Kościół pod wezwaniem św. Trójcy, w którym znajduje się dzwon z 1661 roku. Jeden z najstarszych kościołów w okolicy mieści się w Śmiechowie. Tamtejszy kamienno - ceglany kościół pochodzi z około XIII wieku. Ostatnim punktem szlaku jest neoklasycystyczny pałac z końca XIX wieku w Gąskach. Pałac jest oddalony od morza tylko o jeden kilometr. Warto także udać się do latarni morskiej wybudowanej w latach 1876-1877, która jest trzecią co do wysokości na polskim wybrzeżu.
Opcja c) Zwiedzanie Wiosek tematycznych
1. Wioska Hobbitów - Sierakowo Sławieńskie,
2. Wioska Końca Świata – Iwięcino,
3. Wioska Labiryntów i Źródeł – Paproty,
4. Wioska Zdrowego Życia – Dąbrowa,
5. Wioska Bajek i Rowerów – Podgórki
Na terenach wiosek przygotowane są liczne atrakcje dla turystów. Są to miejsca rozrywki, ale i edukacji. Wioski kierowane są szczególnie do dzieci, jednak dorośli również znajdą dla siebie coś ciekawego. W wiosce Hobbitów można spotkać przechadzające się postacie z powieści Tolkiena. Organizowane są gry terenowe i pokazy sztuki kowalskiej. W czasie lata można spróbować swoich sił w warsztatach ceramicznych cysterskich i rękodzieła. W wiosce w Iwięcinie, położonej nad bagnami i jeziorem, turysta ma wrażenie, że trafił na koniec świata. W kościele na deskach stropowych namalowany jest „Sąd ostateczny”, który ma wskazywać drogę do prawości. W programie wioski są warsztaty cysterskie, kaligrafia, spływy kajakowe, a nawet obserwacje astronomiczne. W gminie Malechowo zasadzono na torfowych łąkach zespół labiryntów, które udostępniono do zwiedzania. Stworzono grę terenową „Tajemnica Druida”, przygotowano także zajęcia edukacyjne z wykorzystaniem torfu i wikliny. Kolejną wioską tematyczną, jest Dąbrowa, która słynie ze zdrowego życia. Program obejmuje zwiedzanie zabytkowego kościoła. Warsztaty odlewania cyny, układanie mandali, trening rycerski i zapoznanie się z cysterskimi ziołami. Ostatnia w ofercie powiatu koszalińskiego jest Wioska Bajek i Rowerów, która oferuje spacer po bajkowej ścieżce przyrodniczej, wizytę w pasiece, zabawy dla dzieci i biesiady z wiejskim jadłem.
Adresy wykorzystanych stron internetowych:
www.muzeum.koszalin.pl
www.powiat.koszalin.pl/pl/turystyka
www.gospodajamnenska.pl
www.btd.koszalin.pl
www.katedrakoszalin.pl
www.filharmoniakoszalinska.pl
www.iwiecino.wioskitematyczne.org.pl
www.sierakowo.wioskitematyczne.pl
www.paproty.wioskitematyczne.org.pl
www.dabrowa.wioskitematyczne.org.pl
www.podgorki.wioskitematyczne.org.pl
|
