Paweł Franczak
Dzień I: Wadowice
1. Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II
Zwiedzanie powiatu wadowickiego bez najmniejszych wątpliwości należy rozpocząć od jego stolicy - Wadowic,
miasta rodzinnego jednego z największych Polaków, Karola Wojtyły. Natomiast zwiedzanie samego miasta
zaczynamy od domu rodzinnego późniejszego papieża i świętego Jana Pawła II, w którym obecnie funkcjonuje
Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II. Mieści się ono przy ul. Kościelnej 7, gdzie w dniu 18
maja 1920 r. przyszedł na świat Karol Wojtyła.
Kamienica, w której mieści się muzeum wybudowana została w około 1870 r. przez jednego z powstańców styczniowych,
a następnie z upływem dziesięcioleci kilkakrotnie zmieniała właścicieli. W okresie 1919 - 1938 rodzina
Wojtyłów zajmowała w niej na piętrze, dwa pokoje wraz kuchnią.
Po wyborze Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową, wśród wadowiczan powstała idea upamiętnienia ich wielkiego
rodaka, poprzez utworzenie muzeum, z ekspozycją przedstawiającą jego życie. W byłym mieszkaniu Wojtyłów
oraz w sąsiednich pomieszczeniach w 1984 r. utworzono Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II.
Obecnie w stopniowo rozbudowywanym Muzeum (jego generalna przebudowa zakończyła się w 2014 r.) mieszczą
się eksponaty dotyczące zarówno młodości jak i duszpasterskiej działalności Karola Wojtyły oraz jego
życia już jako papieża Jana Pawła II.
2. Muzeum Miejskie w Wadowicach
Naprzeciwko domu Wojtyłów wznosi się jedna z najstarszych wadowickich kamienic, która wybudowana została
w okresie około 1800-1820 r. W budynku tym o cechach klasycystycznych utworzono Muzeum Miejskie, w którym
utworzono multimedialną wystawę pt. "Wadowice. Miasto w którym wszystko się zaczęło", przedstawiającą
historię miasta i życia codziennego jego mieszkańców w okresie międzywojennym.
Proponowane miejsce na obiad: "Restauracja Piwnica", Wadowice pl. Jana Pawła II 8, Tel. 880
853 939
3. Rynek i Bazylika p.w. Ofiarowania Najświętszej Marii Panny w Wadowicach
W centrum miasta rozciąga się założony na przełomie XVIII i XIX w. obszerny rynek, nazywany również Placem
Jana Pawła II. Wokół niego mieszczą się pochodzące z XIX w. kamieniczki, natomiast na płycie rynkowej
mieści się stylowa fontanna oraz historyczna studnia, a w samą płytę wmontowano 161 tablic, upamiętniających
liczne pielgrzymki Jana Pawła II zarówno do Ojczyzny, jak i do ponad 100 innych państw na świecie.
W narożniku Placu Jana Pawła II wznosi się Bazylika p.w. Ofiarowania Najświętszej Marii Panny, wybudowana
w obecnym kształcie w latach 1792 - 1798. Wcześniej wznosił się na tym miejscu drewniany kościółek wybudowany
w 1325 r., a następnie od XV w. murowany kościół. Obie te świątynie spłonęły jednak w czasie pożarów
miasta. Obecna murowana budowla wzniesiona została w stylu późnobarokowym, z frontalną fasadą zachodnią,
zwieńczoną wysoką wieżą z baniastym hełmem. W prezbiterium, na ołtarzu głównym miesci się obraz patronki
świątyni, Maryi Panny z Dzieciątkiem, natomiast na jego sklepieniu znajdują się malowidła polskich świętych.
W nawach bocznych świątyni znajdują się kaplice: Świętej Rodziny, Matki Bożej, Świętego Krzyża oraz Papieska,
w której znajdują się relikwie Jana Pawła II, który w 1992 r. podniósł świątynię do godności Bazyliki
Mniejszej.
4. Klasztor Ojców Karmelitów Bosych oraz kościół p.w. św. Józefa w Wadowicach
Przy ul. Karmelickiej, w miejscu zwanym "na Górce" wznosi się obszerny zespół klasztorny Ojców
Karmelitów Bosych wraz z kościołem p.w. św. Józefa. W miejscu tym w 1892 r. osiedlili się bracia, którzy
w latach 1897-1899 wybudowali z czerwonej cegły trzynawowy neoromański kościół wraz z jednym skrzydłem
zabudowań klasztornych. Jego dalsza rozbudowa postępowała w okresie międzywojennym. Z klasztorem związana
jest postać ojca Rafała Kalinowskiego, który był jego budowniczym, a trzykrotnie pełnił funkcję przeora,
natomiast w 1991 r. został kanonizowany.
5. Kościół p.w. św. Piotra Apostoła w Wadowicach
Na przedmieściach Wadowic wznosi się kościół p.w. św. Piotra Apostoła, którego budowa rozpoczęła się
w roku 1984, jako wotum wdzięczności za uratowanie życia papieżowi Janowi Pawłowi II, podczas zamachu
na jego życie w dniu 13 maja 1981 r. Budowa świątyni w stylu postmodernistycznym i symbolicznym została
zakończona w 1991 r. Jego architektura związana jest z życiem papieża i nawiązuje architektonicznie do
budynków z Wadowic, Krakowa i Rzymu.
Proponowane miejsce kolacji i noclegu: "Hotel Wadowice", Wadowice ul. Konstytucji
3 Maja 4, Tel. 33 873-55-95
Dzień II: Ziemia Wadowicka
1. Pałac Bobrowieckich w Andrychowie
W centrum Andrychowa wznosi się klasycystyczny Pałac Bobrowskich, popularnie także nazywany Zamkiem Andrychowskim.
W oficjalnych dokumentach pojawia się on już w połowie XVIII w., gdy pełnił najprawdopodobniej funkcje
dworu obronnego. Jest to murowany, podpiwniczony, parterowy budynek założony na planie podkowy, który
pokrywa charakterystyczny dach siodłowy. Wokół budynku rozciąga się natomiast park.
2. Kirkut w Andrychowie
W centrum Andrychowa, przy ulicy Żwirki i Wigury zachował się w bardzo dobrym stanie kirkut, założony
przez liczną społeczność andrychowskich Żydów w pierwszej połowie XIX w. Do dnia dzisiejszego przetrwało
około 600 nagrobków pochodzących z XIX i XX w.
3. Kościół p.w. św. Szymona i Judy w Nidku
W Nidku wznoszą się dwie świątynie. Obok obecnie użytkowanego kościoła mieści się drugi, o wiele mniejszy
obiekt wybudowany w roku 1536 bądź 1539. Powstał on na miejscu starszej świątyni, ponieważ parafia w
Nidku powstała już w 1313 r. Drewniana świątynia, na przestrzeni wieków kilkukrotnie zmieniała funkcję.
Od II połowy XVI w. służyła bowiem jako zbór kalwiński, następnie ariański, aby od 1669 r. ponownie stać
się świątynią katolicką. Wnętrze kościoła ozdabiają gotyckie elementy drewniane, natomiast w jego wyposażeniu
przeważają elementy barokowe. Najstarszym elementem w świątyni jest jednak XVI w. chrzcielnica.
4. Kościół p.w. Przemienienia Pańskiego w Radoczy
W centrum Radoczy wznosi się orientowany drewniany kościół, z murowaną zakrystią, wybudowany w 1535 r.
Prezbiterium wraz z nawą główną przykrywa jednokalenicowy dach kryty eternitem, natomiast z jego zachodniej
części wyrasta strzelista wieża. Jednakże w większości nie jest to oryginalna konstrukcja, ponieważ znaczne
zbutwienie drewna wymusiło gruntowną przebudowę świątyni. W 1980 r. przeprowadzono szczegółowe zwymiarowanie
świątyni, a w latach 1981-1985 dokonano przebudowy kościoła.
Kościół w kilka lat po wybudowaniu, zaczął pełnić rolę kalwińskiego zboru (1568-1598), jednak po ponownej
konsekracji w 1624 r. znów stał się katolicką świątynią.
5. Kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Woźnikach
W Woźnikach mieści się drewniany, jednonawowy kościół parafialny wzniesiony w połowie XVI w. Jest to
świątynia zrębowa pokryta gontem, z wieżą słupową. Obecna świątynia stoi najprawdopodobniej na miejscu
starszej, ponieważ parafia w Woźnikach funkcjonowała już w XIII w. Najcenniejszym zabytkiem wyposażenia
świątyni jest drewniany krucyfiks wykonany ok. 1380 r.
Proponowane miejsce na obiad:"Restauracja Zachęta" , Brzeźnica 43, Tel. 33 879-20-64
6. Pałac Wężyków oraz kościół w Paszkówce
W centrum Paszkówki wznosi się monumentalny kościół p.w. Przemienienia Pańskiego, wybudowany w latach
1882-1891. Natomiast ok. 500 m od niego mieści się piękny neogotycki pałac należący w przeszłości do
rodziny Wężyków. Zaprojektowany w XIX w. przez znanego architekta Feliksa Księżarskiego, posiada elementy
tzw. neogotyku angielskiego, jednakże według części ekspertów zaliczany jest on do tzw. pseudogotyku
(ponieważ nie do końca spełnia założenia neogotyku). Jest to budowla o bardzo urozmaiconej bryle, z charakterystyczną
ośmiokątną klatką schodową zwieńczoną krenelażem, tworzącym na zewnątrz wierzę.
Rodzina Wężyków władała tą posiadłością aż do 1940 r. Pałac bez zniszczeń przetrwał także II wojnę światową,
jednak następnie przeszedł na własność Skarbu Państwa i pełniąc różnorakie funkcje powoli niszczał. W
1997 r. został zakupione przez prywatnego inwestora, który po renowacji urządził w nim luksusowy hotel
i restaurację.
7. Drewniane zabudowania Lanckorony wraz z ruinami zamku
Wśród wzgórz Beskidu Makowskiego rozciąga się Lanckorona, która w okresie od 1366 do 1934 r. posiadała
prawa miejskie, ponieważ przez dziesięciolecia pełniła ważną funkcję władzy starostwa lanckorońskiego.
W centrum miejscowości mieści się stylowy małomiasteczkowy rynek, który otaczają drewniane zabudowania,
w większości pochodzące z XIX w. Jedynie pojedyncze obiekty pochodzą z końca XVIII w. Oryginalną cechą
tego miejsca jest również fakt, iż jest to rynek o największym nachyleniu płyty w Polsce.
Ponad centrum miejscowości góruje Lanckorońska Góra, na szczycie której mieszczą się ruiny średniowiecznego
zamku lanckorońskiego. Został on wybudowany w połowie XIV w. przez Kazimierza Wielkiego, w celu ochrony
granicy ziemi krakowskiej z Księstwem Oświęcimskim. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1366 r. Na zamku
Mikołaj Zebrzydowski przygotował tzw. rokosz Zebrzydowskiego, który w 1606 r. wzniecony został przeciwko
królowi Zygmuntowi III Wazie. Ostatnim właścicielem zamku przez przejęciem starostwa lanckorońskiego
przez Austrię w wyniku I rozbioru Polski w 1772 r. był hrabia Józef Wielkopolski. W okresie poprzedzającym
te wydarzenia zamek był ważnym ośrodkiem podczas tzw. konfederacji barskiej. W dniu 21 maja 1771 r. pod
jego murami rozegrała się bitwa pod Lanckoroną, która zakończyła się porażką konfederatów, jednak sam
zamek nie został wówczas zdobyty.
W II połowie XIX w. zachowała się jeszcze południowa ściana zamku i fragment wieży wschodniej, jednak
1884 r. rozpoczęto rozbiórkę ruin. Obecnie zachowały się jedynie podmurówki wież oraz fragmenty muru
tarczowego.
8. Kościół p.w. św. Joachima w Skawinkach
Na wzgórzu w Skawinkach wznosi się okazała świątynia o cechach późnobarokowych, która przeniesiona została
w to miejsce w 1956 r. z Przytkowic. Kościół wybudowany na planie krzyża greckiego pochodzi z I poł.
XVIII w. Siodłowy dach pokryty gontem zwieńczony jest ośmioboczną wieżyczką. Obok wznosi się słupowa
wieża, nakryta namiotowym dachem.
Proponowane miejsce kolacji i noclegu: "Dom Pielgrzyma", Kalwaria Zebrzydowska , Tel.
33 865-55-39
Dzień III: Kalwaria Zebrzydowska
1. Sanktuarium pasyjno-maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej
W roku 1600, wojewoda krakowski, Mikołaj Zebrzydowski wzniósł u podnóża góry Żar kościółek p.w. Ukrzyżowania
Jezusa Chrystusa. Z założenia kaplica miała pełnić funkcję prywatnego miejsca modlitwy wojewody, który
jednak następnie postanowił założyć w tym miejscu klasztor. Sporządził akt fundacyjny i w 1602 r. przekazał
grunty pod klasztor oo. bernardynów. W latach 1609-1617 powstało wokół góry Żar dwanaście kaplic drogi
krzyżowej oraz pustelnia Pięciu Braci Polskich, z kaplicą św. Marii Magdaleny. Po śmierci w 1620 r.,
fundatora kalwarii nie zaprzestano rozbudowy sanktuarium, a jego rozbudowę kontynuował, Jan Zebrzydowski.
W ciągu niespełna dwudziestu lat powstało kolejne pięć kaplic pasyjnych i osiem maryjnych. Syn Michała
Zebrzydowskiego rozbudował również kilka wcześniej powstałych obiektów, a po jego śmierci trzecim fundatorem
kalwaryjskiego sanktuarium został Michał Zebrzydowski. Dokonał on rozumowy zabudowań klasztornych oraz
ufundował kaplicę Matki Bożej Kalwaryjskiej, w której w głównym ołtarzu znajduje się cudowny obraz. Ostatnią
wielką fundatorską była Maria Czartoryska, która dokonała rozbudowy kościoła oraz ufundowała budowę dwóch
kolejnych kaplic.
W rezultacie poczynionych prac wokół góry Żar powstało imponujące sanktuarium, które stało się jednym
z najważniejszych ośrodków pielgrzymkowych w Polsce. W Kalwarii Zebrzydowskiej powstał obszerny klasztor,
wykonany w stylu barokowym oraz rokoko, bazylika p.w. Matki Bożej Anielskiej wykonana w stylu późnobarokowymi,
z pojedynczymi elementami rokokowymi. Do masywnej budowli przylegają także trzy kaplice, z kaplicą Zebrzydowskich,
we wnętrzu której umieszczono obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej, pochodzący z pierwszej połowy XVII w.
Ponadto na obszarze około 6 km2 rozciągającym się wokół zabudowań klasztornych wytyczono kilkukilometrową
sieć dróżek Pana Jezusa oraz Matki Boskiej, które łączą 42 kaplice, wybudowane na wzór obiektów mieszczących
się w Ziemi Świętej.
Zwiedzanie najlepiej rozpocząć od klasztoru wraz z bazyliką, a następnie warto udać się dróżkami Pana
Jezusa, którymi w Wieli Piątek odbywają się misteria męki Pańskiej. Na dróżkach kultu pasyjnego najokazalszymi
budowlami są Ratusz Piłata, Pałac Heroda czy też Kościół Trzeciego Upadku.
Proponowane miejsce na obiad:"Restauracja Pod Kasztanami", Kalwaria Zebrzydowska al. Jana Pawła
II 1a, Tel. 33 876-55-98
2. Dwór w Stryszowie
W Stryszowie mieści się okazały dwór drewniany pochodzący z XVIII w., który w 1741 r. został gruntownie
przebudowany przez Kazimierza Wilkowskiego, chorążego zatorskiego. Jednakże dokładna data jego powstania
nie jest znana. Oficjalnie jego powstanie utożsamia się z końcem XVI w., jednak układ jego przypór oraz
murów wskazuje, iż wcześniejszy budynek, w postaci wieży mieszkalnej, mógł powstać nawet w XV w. Obecny
dwór o cechach barokowych tworzą ściany wykonane z łamanych bloków piaskowcowych, natomiast piętro zostało
wykonane z połączenia elementów drewnianych i murowanych. Wokół ścian zewnętrznych na piętrze wykonano
drewniany krużganek. Dwór pełni obecnie funkcję oddziału Zamku Królewskiego na Wawelu - Państwowych Zbiorów
Sztuki.
|