|
Paweł Franczak
Badanie zrealizowano metodą oceny potencjału turystyczno- kulturowego mikroregionów zawartą w:
" Mikos von Rohrscheidt A., 2010, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy. (Wyd.2)Wyd.
KulTour.pl, Poznań
Badania terenowe i kwerenda źródeł: sierpień 2013,
Data wypełnienia formularza: 3-10 września 2013
Formularz waloryzacyjny mikroregionu
Kategoria I: Potencjalne cele turystyki kulturowej
I.A: Zabytki:
I.A. a) Obiekty sakralne:
Sanktuarium historyczne o znaczeniu krajowym lub regionalnym (diecezjalnym) (jedno pierwsze) (6)
Maków Podhalański, Sanktuarium MB Opiekunki i Królowej Rodzin (6)
Mniejszy bądź częściowo zachowany historyczny zespół sakralny (pierwsze dwa) (3)
Sucha Beskidzka, Zespół kościelno-klasztorny parafii p.w. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (3)
Inne obiekty sakralne o znacznych walorach architektonicznych (pierwsze trzy) (4)
Lachowice, kościół parafialny p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła (4)
Łętownia, kościół parafialny p.w. św. Szymona i Judy (4)
Zawoja, kościół p.w. św. Klemensa w Zawoi Centrum (4)
I.A. b)Zamki i pałace:
Zamek lub pałac historyczny ZW (za pierwsze trzy) (3)
Sucha Beskidzka, renesansowy zamek nazywany często "Małym Wawelem" (3)
Dwór lub inna rezydencja, miejsce ważnych wydarzeń ZD (za pierwsze trzy) (6)
Jordanów, dwór na przysiółku Chrobocze z 1 poł. XVIII w., miejsce wydarzeń rabacji galicyjskiej w
1846 r. (6)
Ruina historycznego zamku, pałacu, grodu niedostępna (za pierwsze trzy) (1)
Zembrzyce, ruina zamku wybudowanego w X-XIII w. (1)
I.A. c) Inne zabytkowe obiekty architektoniczne i techniczne:
Historyczny zespół urbanistyczny z rynkiem, zachowany we fragmentach (pierwsze dwa) (3)
Jordanów, zespół zabudowy małomiasteczkowej z czytelnym XVI-wiecznym założeniem (3)
Sucha Beskidzka, układ urbanistyczny wywodzący się z końca XVIII w. (3)
Budynek o znacznych walorach architektonicznych ZD (pierwsze trzy) (4)
Sucha Beskidzka, budynek Nadleśnictwa Sucha, z II połowy XIX w. (4)
Zawoja, budynek Dworca Babiogórskiego, z początku XX w., aktualnie w budynku mieszczą się zakłady
usługowe (4)
Zawoja, budynek Zarządu Lasów w Zawoi Widłach, z II połowy XIX w. (4)
Częściowo zniszczone lub niedostępne obiekty związane z innymi grupami etnicznymi (pierwsze dwa) (1)
Sucha Beskidzka, budynki dawnego browaru dworskiego, na obszarze którego istniało getto (1)
Skawica, ceglany budynek dawnego sklepu żydowskiego (1)
Zabytek techniki/ obiekt przemysłowy o znaczeniu regionalnym (do trzech***) (3)
Zawoja, wiatrak na Przysłowiu z 1996 r. (3)
I.A.d) Obiekty militarne:
Zachowana w niewielkiej części, dostępna linia umocnień* (2)
Zawoja-Białka, linia umocnień z okresu II wojny światowej, na południowych stokach Malikowskiej Grapy
(2)
Pojedyncze dostępne fragmenty umocnień (pojedyncze dwa**) (1)
Grzechynia, poniemiecki bunkier z okresu II wojny światowej (1)
Zawoja, poniemiecki bunkier z okresu II wojny światowej na przysiółku Wełcza (1)
Dodatkowe punkty za wszystkie miejsca bądź obiekty wypisanych powyżej klas:
Za stałych przewodników miejskich oprowadzających po obiektach lub przewodników obiektowych w j. polskim
(za pierwsze pięć) (po 2 pkt)
Sucha Beskidzka, zamek (2)
I.B.) Miejsca historyczne lub znaczące:
I.B.a) Budowle historyczne i monumenty:
Pomniki lub obiekty małej architektury o znaczeniu lokalnym (do trzech****) (1)
Skawica,pomnik Jana Pawła II przed repliką bazyliki św. Piotra (1)
Skawica, pomnik ku pamięci ofiar katastrofy lotniczej w 1969 r. na stokach Policy (1)
Zawoja, obelisk upamiętniający pobyt Arcyksięcia Józefa na szczycie Babiej Góry (1)
Miejsca historyczne o znaczeniu regionalnym (do trzech**) (2)
Wysoka, miejsce "bitwy pod Jordanowem" podczas II wojny światowej (2)
Miejsca związane z akcją utworów literackich o krajowym znaczeniu (za pierwsze trzy) (2)
Sucha Beskidzka, Karczma "Rzym", miejsce akcji w "Pani Twardowskiej" Adama Mickiewicza (2)
Miejsce związane z biografią osób o międzynarodowym znaczeniu (pierwsze trzy) (3)
Sucha Beskidzka, budynek dworca PKP wraz z zabudowaniami kolejowymi, miejsce dzieciństwa Billy Wildera,
którego rodzice prowadzili dworcową restaurację (3)
Babia Góra (1725 m n.p.m.), najwyższy szczyt beskidzki zwany "Królową Beskidów" odwiedzany był przez
wiele znanych osobistości m.in. Karola Wojtyłę, Józefa Habsburga , Stanisława Staszica (3)
Miejsca związane z biografią osób o krajowym znaczeniu niedostępne lub częściowo
zachowane (za pierwsze dwa*) (1)
Wysoka, Dwór na Wysokiej, miejsce związane z przedstawicielami rodzin: Zebrzydowskich, Jordanów, Larischów
(1)
Jordanów, obelisk w centrum miasta postawiony ku czci beatyfikowanego ks. Piotra Dańkowskiego (znajduje
się na miejscu domu kapłana) (1)
I.B. b) Cmentarze historyczne:
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali kraju (do trzech) (2)
Zawoja, cmentarz parafialny w Zawoi Centrum (dolny), miejsce pochówku Franciszka Henryka Siła-Nowickiego
(poeta okresu Młodej Polski)(2)
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali regionu (do trzech) (1)
Sucha Beskidzka, cmentarz parafialny, miejsce pochówku Tadeusza Semika (dowódca 151 kompani fortecznej
broniącej w 1939 r. Węgierskiej Górski) (1)
Inny cmentarz zabytkowy z ciekawymi obiektami sztuki sepulkralnej*** (do dwóch) ZD (1)
Cmentarz parafialny w Makowie Podhalańskim (1)
Cmentarz żydowski w Jordanowie Mąkaczu (1)
I.C) Pojedyncze dzieła sztuki:
Pojedyncze obiekty sztuki o znaczeniu regionalnym (do trzech*) (3)
Sidzina, obraz Sidzińskiej Madonny z XV w. w kościele p.w. św. Mikołaja (3)
Maków Podhalański, obraz Matki Boskiej Makowskiej z XVI w. w kościele p.w. Przemienienia Pańskiego
(3)
Lachowice, obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII w. w kościele p.w. ŚŚ. Piotra i Pawła (3)
I.D. Muzea i wystawy (w tym skanseny, galerie, muzea techniki):
Muzea o znaczeniu lokalnym (do trzech***) (2)
Sucha Beskidzka, Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkie, (2)
Zawoja, Muzeum Babiogórskiego Parku Narodowego (2)
Maków Podhalański, Muzeum Historyczne Makowa Podhalańskiego (2)
Inne muzea typu skansenowego (za pierwsze dwa) (6)
Zawoja, skansen na Markowych Rówienkach (6)
Sidzina, Skansen - Muzeum Kultury Ludowej (6)
Zorganizowane w ostatnim roku wystawy czasowe o zasięgu regionalnym* (w sumie za pierwsze trzy) (2)
Sucha Beskidzka, wystawa czasowa "Sądownictwo w Państwie Suskim w XVII - XVIII wieku oraz dawne narzędzia
tortur i kar"; wystawa fotografii "Zakochaj się w Polsce nocą" oraz "Nietoperz - Demon czy Anioł?" (2)
Lokalne izby pamięci, ogólnodostępne prywatne kolekcje pamiątek (do trzech****) (1)
Zawoja, Izba Regionalna w Zawoi Gołyni, posiada stałą wystawę związaną z życiem i pracą Górali Babiogórskich
(1)
Zawoja, Izba Pamięci Jana Pawła II w Zawoi Wilcznej (1)
Stryszawa, Beskidzkie Centrum Zabawkarstwa Ludowego (1)
Przy wszystkich uwzględnionych powyżej muzeach i ekspozycjach dodatkowe punkty za:
Przewodniki elektroniczne (1)
Zawoja, Muzeum Babiogórskiego Parku Narodowego (1)
Przewodnicy obiektowi stali (2)
Sucha Beskidzka, Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej (2)
Sklep muzealny otwarty w godzinach pracy muzeum (1)
Zawoja, Muzeum Babiogórskiego Parku Narodowego (1)
Przy muzeach regionalnych i lokalnych punkty dodatkowe za:
Stałe godziny otwarcia (1)
Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej, Muzeum Babiogórskiego Parku Narodowego w Zawoi, Muzeum Historyczne
Makowa Podhalańskiego (3)
Własny materiał informacyjny, opracowania mniejsze (broszury, foldery) (1)
Zawoja, Muzeum Babiogórskiego Parku Narodowego (1)
I.E. Eventy kulturowe:
Regularne eventy kultury masowej o znaczeniu regionalnym (do trzech) (4)
Babiogórska Jesień w Zawoi (4)
Tydzień Kultury Beskidzkiej w Makowie Podhalańskim (4)
Święto Zabawki Ludowej w Stryszawie (4)
Dodatkowy punkt przyznaje się za każdy dzień trwania danego eventu kultury masowej
ponad 4 dni, (jednak nie więcej niż 3 punkty w sumie)
Tydzień Kultury Beskidzkiej w Makowie Podhalańskim -7 dni (1)
I.G. Kulturowo znacząca oferta przyrodnicza:
ZOO, Akwaria, Park Dzikich Zwierząt, inne duże obiekty zoologiczne (każdy do trzech) (4)
Park Czarnego Daniela w Zawoi Podpolice, hodowla jeleni i danieli (4)
Park Narodowy z Muzeum Przyrodniczym na terenie regiony (za każdy) (8)
Babiogórski Park Narodowy (8)
Park Krajobrazowy na terenie regionu (do trzech) (2)
Park Krajobrazowy Beskidu Małego (2)
Rezerwat przyrody na terenie regionu (Poza Parkami Narodowymi i Krajobrazowymi) (do
trzech) (1)
Rezerwat na Policy im. Zenona Klemensiewicza (1)
Rezerwat "Na Policy" (1)
Rezerwat Żurawnica (1)
Ogród Botaniczny, Palmiarnia, Arboretum (za pierwsze dwa obiekty) (4)
Arboretum przy budynku dyrekcji Babiogórskiego Parku Narodowego (4)
Ogród przy rezydencji, park kultywowany (za pierwsze dwa obiekty) (2)
Park Zamkowy w Suchej Beskidzkiej (2)
Ogród przy dworze na Wysokiej (2)
I.H. Szlaki kulturowe:
Przebiegające przez region lub jego miejscowości materialne lub realne szlaki o znaczeniu międzynarodowym
(8)
Małopolski Szlak Architektury Drewnianej (8)
Przebiegające przez region lub jego miejscowości materialne lub realne szlaki o znaczeniu regionalnym
(za pierwsze dwa) (3)
Bursztynowy Szlak Greenways (3)
Szlak Solny (3)
Szlak Borówkowy, część Szlaku Owocowego (0)
Maryjny Szlak Papieski (0)
Materialne szlaki turystyczne w regionie (własne) (za pierwsze trzy) (3)
Podbabiogórskie Ekomuzeun, szlak atrakcji i produktów lokalnych Podbabiogórza (3)
Szlak Tradycyjnego Rzemiosła (3)
Szlak Kapliczek (3)
Materialne szlaki lub trasy w poszczególnych miejscowościach regionu (za pierwsze trzy) (3)
Miejski szlak historyczno-krajoznawczy w Suchej Beskidzkiej (3)
Szlak zabawki ludowej w Stryszawie (3)
Szlak Szkoły Podstawowej w Zawoi Przysłop, szlak atrakcji i produktów lokalnych Przysłowia i Gołyni
(3)
Wirtualne trasy tematyczne w miejscowościach regionu (za pierwsze trzy) (1)
Wirtualnej Ścieżce przez Podbabiogórze, (1)
Razem Kategoria I: 191
Kategoria II: Elementy obsługi turystycznej:
II.A. Informacja turystyczna:
Informacja turystyczna na miejscu, regularnie czynna (2)
Punkt Informacji Turystycznej w Suchej Beskidzkiej (2)
Przewodnicy miejscy lub terenowi na zamówienie (3)
PTTK Oddział Ziemia Babiogórska (3)
Przewodnicy miejscy lub terenowi, (za każdy język do czterech) (1)
Obsługa wycieczek w j. angielskim i niemieckim (2)
Aktualny własny materiał informacyjny wysokiej jakości na temat regionu lub jego
miejscowości (ogólnie) (2)
Materiały informacyjne wydawane przez Muzeum Miejskie w Suchej Beskidzkiej, Urzędy Gmin i Miast oraz
przez Babiogórski Park Narodowy (2)
II.B. Infrastruktura turystyczna:
Hotele 5,4,3,2,1-gwiazdkowe, hostele, schroniska, kwatery zorganizowane - (za pierwsze dwa
obiekty każdej kategorii) (2)
Brak hoteli w kat. 5* i 4*, ponadto obiekty 3*,2* i 1* (12);
Hotel Lajkonik w Zawoi 3* (2)
Beskidzki Raj w Zawoi Przysłop 3* (2)
Hotel Karolek w Zawoi 2* (2)
Hotel Monntis w Suchej Beskidzkiej 2* (2)
Hotel Kasper Suski w Suchej Beskidzkiej 1* (2)
Hotel Dominium Mosorny Groń w Zawoi 1* (2)
Kwatery zorganizowane (pensjonaty, gospodarstwa agroturystyczne, gościńce, zajazdy)(8);
Kilkadziesiąt obiektów tej kategorii mieszczących się głównie w Zawoi Hostele (4);
Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Suchej Beskidzkiej (2)
Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Zawoi (2)
Schroniska (4);
Schronisko PTTK na Hali Krupowej (Sidzina) (2)
Schronisko PTTK na Markowych Szczawinach (Zawoja) (2)
Istniejąca pakietowa oferta hoteli z usługami turystycznymi (za pierwsze dwie oferty w różnych klasach)
(1)
Beskidzki Raj w Zawoi Przysłop 3* (1)
Restauracje z autentyczną kuchnią regionalną, (za pierwszy obiekt) (3)
Karczma Rzym w Suchej Beskidzkiej (3)
Restauracje z autentyczną krajową kuchnią tradycyjną (za pierwszy inny obiekt) (2)
Karczma Zbójnicka w Zawoi (2)
Inne restauracje (za pierwszy obiekt) (1)
Restauracja Magnolia w Budzowie (1)
Dodatkowe punkty za historyczne wnętrza restauracji (za pierwsze dwa obiekty) (1)
Karczma Rzym w Suchej Beskidzkiej (1)
Dodatkowe punkty za ofertę kulturową w restauracji (za pierwsze dwa obiekty) (1)
Karczma Styrnol w Zawoi (1)
Karczma Zbójnicka w Zawoi (1)
Dodatkowe punkty za restauracje otwarte po godzinie 22 (za pierwszą) (1)
Restauracja Kasper Suski w Suchej Beskidzkiej (1)
Bistra, bary (za pierwszy obiekt) (1)
Bar Bistro w Suchej Beskidzkiej (1)
Możliwość wynajęcia na miejscu autokaru, minibusa, samochodu (za pierwsze dwie oferty)
(2)
Firma "Merc-Bus" (2)
Firma "Zawoja Bus" (2)
II.C. Infrastruktura komunikacyjna:
Inny dworzec kolejowy na miejscu (za pierwszy) (2)
Dworzec PKP w Suchej Beskidzkiej (2)
Dworzec autobusowy na miejscu (za pierwszy) (2)
Dworzec PKS w Suchej Beskidzkiej (2)
Droga ekspresowa lub droga główna krajowa w odległości mniej niż 10 km (za pierwsze
dwie) (2)
Droga ekspresowa S7 Gdańsk-Rabka Zdrój (2)
Droga krajowa nr. 28 Zator-Medyka (2)
II.D. Promocja turystyczna:
Samodzielny udział regionu lub wchodzących w jego skład miejscowości, gmin lub obiektów
w krajowych targach turystycznych (za każde stoisko w roku do trzech) (2)
Targi Regionów i Produktów Turystycznych w Poznaniu-Tour Salon Poznań (2)
Targi Turystyczne "Na styku kultur" w Łodzi (2)
Targi Turystyki i Wypoczynku "Lato" w Warszawie (2)
Wydawanie regularnych publikacji o charakterze promocyjnym (za pierwsze 2 w ostatnim
roku) (1)
Rocznik Babiogórski, rocznik promujący gminy obszaru Stowarzyszenia Gmin Podbabiogórskich (1)
Zorganizowanie konferencji naukowej lub popularyzacyjnej związanej z turystyką w ciągu
ostatniego roku (1)
Konferencja pt. "Rozwój zrównoważonej turystyki na pograniczu polsko-słowackim", w Suchej Beskidzkiej,
2013 (1)
Razem Kategoria II: 69
Kategoria III: Pozostała oferta czasu wolnego:
III.A. Instytucje Kultury
brak
III.B. Atrakcje krajobrazowe:
Góry ze znakowanymi szlakami turystycznymi na terenie regionu (2)
Obszar powiatu suskiego położony jest na obszarze Beskidu Żywieckiego, Makowskiego i Małego, z licznymi
szlakami turystycznymi (2)
Pomniki przyrody (za pierwsze dwa) (1)
Jaskinie: Mysiorowa Jama w Zagórzu oraz Lisia Jama (1)
Kilkadziesiąt drzew na obszarze całego powiatu, najokazalsze dęby w Sidzinie (1)
Możliwość zamówienia lotu turystycznego nad regionem lub miejscowością (za pierwszą) (3)
Loty Motoparalotnią, Maków Podhalański (3)
III.C. Oferta sportowa, edukacyjna i rekreacyjna:
Baseny kryte ogólnodostępne - (za pierwszy obiekt) (2)
Kryta pływalnia w Suchej Beskidzkiej (2)
Stała oferta kursów językowych ogólnodostępnych (za pierwszą ofertę) (2)
Szkoła Języków Obcych CHALLENGE w Suchej Beskidzkiej (2)
Stałe centra sportowe z ofertą ogólnodostępną (za pierwszy obiekt) (2)
Orliki w Białce, Makowie Podhalańskim, Suchej Beskidzkiej, Palczy, Stryszawie oraz Zawoi (2)
Stadiony sportowe (za pierwszy obiekt) (1)
Stadion LKS Huragan Skawica (1)
Szkoły i szkolenia sportowe ogólnodostępne (jeździeckie, lotnicze, inne) (pierwsze dwa) (1)
Szkoły narciarskie w Zawoi (1)
Szkoła nauki jazdy konnej w Makowie Podhalańskim (1)
Lodowiska sezonowe (za pierwszy obiekt) (1)
Lodowisko w Zawoi Wilcznej (1)
Razem Kategoria III: 17
Kategoria IV: Inne czynniki wspierające turystykę kulturową:
IV. A. Instytucje w regionie:
Obecność innej uczelni wyższej w regionie (za pierwsze dwie) (2)
Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej (2)
IV.B. Oferta turystyki zdrowotnej w regionie:
Sanatoria i ogólnodostępne ośrodki rehabilitacji (punkty za pierwsze dwa obiekty) (2)
Ośrodek rehabilitacyjny "Krakus" w Zawoi Górnej (2)
Beskidzki Raj w Zawoi Przysłop (2)
IV.C. Oferta turystyki biznesowej w regionie:
Całoroczne centra konferencyjne (za pierwszy obiekt) (3)
Beskidzki Raj w Zawoi Przysłop (3)
IV.D. Oferta shoppingu w regionie:
Deptak handlowy (za pierwszy) (2)
Pasaż handlowy w Suchej Beskidzkiej (2)
IV.E. Zagraniczne Partnerstwa Miast i Regionów:
Istnienie zagranicznych związków partnerskich regionu lub jego miejscowości (pierwsze
cztery) (1)
Ceriale (Włochy), Jaworów (Ukraina) Öcsöd (Węgry), Cserkeszölö (Węgry) (4)
Razem Kategoria IV: 15
Suma punktów:
Za kategorię I: 191
Za kategorię II: 69
Za kategorię III: 17
Za kategorię IV: 15
Razem za wszystkie kategorie: 292 punktów
Wnioski
Mikroregion (powiat) suski posiada średni potencjał turystyczno-kulturowy, na co
wskazuje wynik waloryzacji, ustalony dla pierwszej kategorii na 191 punktów. Podobnie jak
i w sąsiednich powiatach, w opisywanym mikroregionie brakuje atrakcji kulturowych wyraźniej zaznaczających
się w skali kraju. Powiat obejmuje trzy miejscowości posiadające prawa miejskie (Sucha Beskidzka, Maków
Podhalański, Jordanów), a siedziba powiatu - Sucha Beskidzka, nie jest silnie wyróżniającym się w regionie
ośrodkiem miejskim. Także rozkład przestrzenny występowania atrakcji turystycznych w obrębie powiatu
nie jest równomierny. Występują one w kilku miejscowościach, a inne są ich niemal całkiem pozbawione.
Obok Suchej dominującym ośrodkiem turystyki - nie tylko kulturowej - jest Zawoja.
Największą atrakcję z punktu widzenia turystyki kulturowej stanowi renesansowy zamek w Suchej Beskidzkiej,
wzniesiony nad lewym brzegiem Stryszawki, u jej ujścia do Skawy. Obiekt ten - zwany "Małym Wawelem" -
pełni obecnie wiele funkcji, wśród których wyróżnić można funkcję muzealną, koncertową, a także edukacyjną.
W jego murach mieści się bowiem miejscowa szkoła wyższa. W muzeum na zamku znajdują się zbiory o znaczeniu
ogólnopolskim. Niestety znaczna część ich zasobów, w tym przede wszystkim zamkowa biblioteka została
skradziona podczas II wojny światowej i do dzisiaj nie udało się ich odzyskać. Drugim ważnym obiektem
turystycznym w mieście jest "Karczma Rzym", w której akcję swej ballady "Pani Twardowska" umieścił
Adam Mickiewicz. Te dwa obiekty powodują, iż Sucha Beskidzka należy do najczęściej odwiedzanych turystycznie
miejscowości w mikroregionie.
Powiat suski ze względu na ulokowanie na obszarze najwyżej położonej nad poziomem morza części Beskidów,
posiada znaczące walory przyrodnicze i krajobrazowe. Na jego obszarze znajdują się fragmenty Beskidu
Żywieckiego z masywem Babiej Góry, a także Beskidu Makowskiego i Małego. Mikroregion położony jest więc
w najbardziej atrakcyjnej przyrodniczo części Beskidów, o czym świadczy m.in. fakt, iż Babia Góra nazywana
jest "Królową Beskidów". Na terytorium mikroregionu znajduje się Babiogórski Park Narodowy, trzy rezerwaty
przyrody oraz kilkadziesiąt pomników przyrody. Ponadto w jego obrębie znajduje się wiele obiektów przyrody
nieożywionej, które dotychczas nie zostały objęte ochrona prawną, jak chociażby liczne wodospady czy
jaskinie. Tak znaczący zasób tych obiektów spowodował iż na obszarze powiatu wytyczone zostały liczne
szlaki turystyczne.
W powiecie suskim zachowało się wiele obiektów architektury sakralnej, w tym kilka drewnianych. Do grona
najatrakcyjniejszych z nich zalicza się kościół p.w. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach, który
zgłoszony został do wpisania na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Prócz niego na obszarze mikroregionu
znajduje się jeszcze kilkanaście kościołów, reprezentujących różne style architektoniczne. Często jednak
są one zamknięte, a łatwy dostęp do nich ma miejsce jedynie w niedziele, gdy odbywa się po kilka mszy
świętych. Jednakże w licznych obiektach w dni powszednie istnieje możliwość wejścia do kruchty, skąd
z zaszklonych drzwi zazwyczaj można zobaczyć wnętrze kościoła. Z punktu widzenia turystyki religijnej,
bardzo cennymi obiektami na obszarze powiatu są przydrożne krzyże i kapliczki, które na wsiach mieszczą
się niemal na każdym przysiółku. Spośród nich za najcenniejszą należy uznać tzw. Zbójnicką Kapliczkę,
mieszczącą się w Zawoi-Policznem. Natomiast spośród licznych pomników wzniesionych na obszarze powiatu,
najciekawszym jest monument poświęcony Janowi Pawłowi II, wybudowany w Skawicy. Naturalnych rozmiarów
figura papieża umieszczona została przed repliką bazyliki św. Piotra w Rzymie.
Dominującą grupę obiektów turystyki kulturowej na obszarze powiatu suskiego stanowią obiekty architektury
sakralnej. Jednak obok wspomnianego zamku suskiego występuje kilka innych interesujących obiektów świeckich.
Do najcenniejszych z nich zaliczają się dworek na Wysokiej oraz Dworzec Babiogórski w Zawoi. Natomiast
spośród obiektów militarnych, na obszarze powiatu zachowały się w kilku miejscach linie umocnień, wykonane
podczas II wojny światowej.
Na obszarze powiatu suskiego organizowanych jest kilka dużych eventów kulturowych, dla których brakuje
jednak prowadzenia skutecznej promocji. Za pozytywne należy jednak uznać powrót do pierwotnej formy organizacji
"Babiogórskiej Jesieni", która od początku związana była z pasterską kulturą górali z różnych regionów
Karpat. Natomiast organizowane w ostatnich latach w trakcie tej imprezy koncerty muzyki współczesnej,
znalazły swoje miejsce w utworzonych "Dniach Zawoi". Potencjał mikroregionu pozwala jednak na kreowanie
większej liczby nowych imprez, zwłaszcza w dziedzinie rekonstrukcji historycznych, których dotychczas
brak. W Suchej Beskidzkiej wznosi się bowiem imponujący renesansowy zamek, który był świadkiem wielu
wydarzeń, natomiast na jordanowszczyźnie miały miejsce podczas II wojny światowej ciężkie walki. Wydarzenia
te nie doczekały się jednak dotychczas rekonstrukcji historycznych. Ponadto obszar Podbabiogórza był
miejscem działalności licznych grup zbójnickich, których potencjał kulturowy także jest słabo wykorzystywany.
Do zbójnickiej tradycji tego górskiego regionu, nawiązują jedynie regionalne zespoły, m.in. Zbójnik z
Skawicy.
Od kilku lat podejmowane są próby popularyzacji powiatu suskiego wśród turystów. Z tego też powodu w
celu zwiększenia rozpoznawalności powiatu wśród turystów, ukuto dla niego określenie - Podbabiogórza.
Nazwa samego powiatu jest bowiem mało znana, natomiast Babia Góra, od której pochodzi ta nazwa jest rozpoznawalna
w całej Polsce. Ponadto w celu łatwiejszej prezentacji walorów tego obszaru utworzono witrynę internetową
pt. "Wirtualna ścieżka przez Podbabiogórze", która zawiera informacje o przebiegu szlaków turystycznych,
twórcach ludowych i o lokalnych produktach. Ponadto, powiat jak i poszczególne miejscowości m.in. Zawoja
promują się na największych targach turystycznych organizowanych w kraju.
Na obszarze powiatu suskiego urodziło się oraz zamieszkiwało kilkoro znanych osób, których nazwiska nie
zostały jednak dotychczas dostatecznie wykorzystane w promocji turystyki kulturowej. Wśród nich warto
wymienić Billi Wildera, urodzonego w Suchej Beskidzkiej znanego scenarzystę i reżysera. Z tego miasta
pochodził także Walery Goetel, wybitny polski geolog, czy też Tadeusz Semik, dowodzący obroną podczas
kampanii wrześniowej Węgierskiej Górki. Z powiatem suskim związani także byli, Franciszek Henryk Siła-Nowicki,
poeta i taternik, Hugo Zapałowicz, prekursor turystyki babiogórskiej, czy też Władysław Szafer, znany
botanik. Warto tu zaznaczyć, iż ważne jest to, aby upamiętnić związek tych osób z mikroregionem, ponieważ
dotychczas wybudowano jedynie wspólny pomnik H. Zapałowicza i W. Szafera, którzy przyczynili się do utworzenia
Babiogórskiego Parku Narodowego.
Oferta przewodnicka w powiecie suskim jest dobra, ponieważ istnieje możliwość zamówienia za pośrednictwem
PTTK jednego spośród kilkunastu lokalnych przewodników. Można również skorzystać z usług lokalnych biur
podróży, których przewodnicy podobnie jak zrzeszeni w PTTK-u oferują swoje usługi w językach obcych.
Brakuje jednak zorganizowanych ofert wycieczek turystycznych po obiektach turystycznych, np. po zabytkowych
kościołach czy licznych tu dworach. Wycieczki z przewodnikami koncentrują się niemal wyłącznie na obszarze
Babiej Góry.
Kluczowe znaczenie dla wykorzystania rozwoju turystycznego regionu posiada infrastruktura komunikacyjna,
a także transport publiczny. Pod tym względem, pomimo dość znacznej odległości mikroregionu od dużych
aglomeracji miejskich i położeniu w pasie przygranicznym, jego dostępność jest dobra. Przez wschodnią
część powiatu przebiega fragment drogi ekspresowej S7, popularne nazywanej "zakopianką", natomiast przez
centralną część mikroregionu przebiega droga krajowa 28. Ponadto pomiędzy poszczególnymi miejscowościami
istnieje stosunkowo dobrze rozwinięta sieć dróg niższej rangi, przez co przemieszczanie się w jego obrębie
prywatnym środkiem komunikacyjnym jest wygodne. Jedynie podczas tzw. powrotów weekendowych, dochodzi
do powstawania w Białce znacznych korków, ponieważ na tamtejszym skrzyżowaniu dróg spotykają się podróżni
wracający z Zakopanego i Zawoi. Obszar powiatu suskiego jest również stosunkowo dobrze dostępny pod względem
komunikacji zbiorowej. Przez jego teren regularnie i często kursują minibusy linii prywatnych, jeżdżące
na liniach z Krakowa do Zawoi a także do Lachowic. Obie te linie zmierzając do przystanków docelowych
przebiegają przez centralną część powiatu. Natomiast do jego wschodniej części najdogodniej dotrzeć minibusami
kursującymi z Krakowa do Jordanowa. Znacznie słabiej przedstawiają się połączenia z aglomeracją śląską:
istnieje tylko kilka połączeń dziennie do Katowic, co w weekendy jest daleko niewystarczające. Największym
mankamentem komunikacji zbiorowej na obszarze mikroregionu jest niemal całkowity brak regularnych połączeń
pomiędzy jego wschodnią a zachodnią częścią. Przemieszczając się na tym kierunku najdogodniej korzystać
z połączeń kolejowych, które kursują przez obszar powiatu z Krakowa do Zakopanego.
Powiat suski dysponuje rozbudowaną ofertą miejsc noclegowych, jednakże ze względu na jego specyfikę ich
lokalizacja jest bardzo asymetryczna. Zdecydowana większość z nich mieści się w Zawoi, a ponadto dużą
ofertę noclegową posiada Sucha Beskidzka. W pozostałych miejscowościach funkcjonują jedynie pojedyncze
obiekty noclegowe, w większości o charakterze i standardzie agroturystycznym. W najlepiej rozwiniętej
pod względem noclegowym Zawoi funkcjonują obiekty oferujące usługi o różnym standardzie, przez co miejscowość
może spełnić oczekiwania turystów o różnych wymaganiach. W powiecie brak obiektu hotelowego klasy wyższej
(4- lub 5-gwiazdkowego), co ogranicza szanse na pozyskanie dla dłuższego pobytu określonej grupy turystów
kulturowych z wyższymi wymaganiami w tym zakresie.
Mikroregion nie dysponuje stałą ani okresową ofertą teatralną i kinową. Oferta kulturalna regionu skupia
się wokół organizowanych przez lokalne centra kultury eventów kultury masowej, które w głównej mierze
odbywają się w okresie wakacyjnym. Dotyczą one głównie koncertów, zarówno muzyki popularnej, jak i regionalnej.
Powiat suski oferuje także rozbudowaną ofertę imprez sportowych. Prócz meczy piłkarskich rozgrywanych
w ramach lokalnych lig piłkarskich, odbywają się zawody sportowe w biegach, strzelectwie sportowym, piłce
halowej, tenisie stołowym, kolarstwie górskim i szosowym, narciarstwie czy też skokach narciarskich.
Do grona najbardziej widowiskowych z nich zaliczają się amatorskie zawody w skokach narciarskich w Skawicy,
w ramach których organizowane są mistrzostwa Polski południowej amatorów.
Podbabiogórze posiada stosunkowo dobrą promocję turystyczną. Zarówno poszczególne gminy jak i struktury
powiatu corocznie uczestniczą w ogólnopolskich targach turystycznych. Promocja poszczególnych gmin realizowana
jest także w telewizji (m.in. w TV Silesia, TVN24) oraz w radiu (m.in. w RMF FM). Jednakże w głównej
mierze promocja powiatu odbywa się poprzez Internet. Informacje turystyczne, w tym dotyczące bazy noclegowej
i gastronomicznej zamieszczone są na portalach gmin oraz powiatu. Natomiast główny promocyjny portal
powiatu obsługiwany jest przez Punkt Informacji Turystycznej w Suchej Beskidzkiej. Zawiera on najpotrzebniejsze
informacje o godnych odwiedzenia obiektach, kontakty i wskazówki, przedstawia warunki pogodowe panujące
w powicie oraz posiada odnośniki do portali głównych atrakcji regionu.
Postulaty w zakresie rozwijania oferty turystycznej:
Pożądane byłoby podjęcie działań władz lokalnych i stowarzyszeń w kierunku stworzenia infrastruktury
około-turystycznej, która zachęciłaby turystów do pozostania w regionie na dłużej niż jeden dzień. Może
to mieć formę wykorzystania pozostających do dyspozycji samorządów instrumentów zachęt dla potencjalnych
inwestorów do tworzenia / otwierania pożądanych obiektów w miejscach, gdzie uzupełnią one istniejącą
infrastrukturę o brakujące elementy. Szczególnie należy rozważyć możliwości wsparcia dla inwestycji w
przynajmniej jeden obiekt hotelowy o wysokim standardzie (np. 4-gwiazdkowy), który byłby zlokalizowany
w Suchej lub Zawoi. Obok dalszego rozwijania oferty dla turystyki pieszej (w postaci wyznaczania kolejnych
szlaków), należałoby także zwrócić uwagę na rozwój innych form turystyki aktywnej, w tym turystyki rowerowej
oraz konnej. Wszystkie formy zwiedzania powinny być przy tym powiązane z propozycjami zwiedzania walorów
kulturowego dziedzictwa, w tym szczególnie wstępami do leżących przy wyznaczonych trasach obiektów (wymienionych
i opisanych w dziale "Powiat suski jako destynacja turystyki kulturowej"). W tym celu przy istniejących
i nowo zakładanych szlakach tematycznych lub ich odcinkach na terenie powiatu należy umieścić dodatkowe
tablice tematyczne, w celu przekazywania turystom wiedzy o przyrodzie i kulturze regionu. Należy także
(wykorzystując standardy opisane w literaturze fachowej) podjąć starania o zapewnienie przez wiele godzin
dnia dostępności obiektów zamkniętych (m.in. drewnianych kościołów) przynajmniej w wysokim sezonie turystycznym.
Ponadto przygotowywane oferty pobytowe (pakiety turystyczne) powinny uwzględniać możliwości spędzenia
pozostałego wolnego czasu turystów (włączenie na zasadzie opcji elementów oferty kulturalnej, sportowej,
z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury).. Ważnym jest również poprawienie dostępności komunikacyjnej
w regionie. Najważniejszym pod tym względem wydaje się dążenie do poprawy połączeń komunikacji zbiorowej
w granicach powiatu, pomiędzy jego wschodnią a zachodnią częścią. Ponadto należałoby zintensyfikować
starania o zdobycie funduszy na przebudowę węzła komunikacyjnego w Białce, na którym w czasie tzw. powrotów
weekendowych tworzą się kilkukilometrowe korki. Ważnym także dla rozwoju turystyki jest rozwinięcie na
obszarze powiatu imprez tematycznych nawiązujących do bogatej historii Podbabiogórza. Imprezy te powinny
zostać skoncentrowane w poszczególne weekendy wysokiego sezonu turystycznego, stanowiąc w ten sposób
zarówno uzupełnienie oferty kulturalnej, jak i dodatkowy magnes turystyczny. W ramach poszerzenia oferty
eventów kulturowych do rozważenia jest wykreowanie na podstawie istniejącego potencjału lokalnych grup
amatorskich podbabiogórskich spotkań teatralnych oraz kabaretowych.
|
