|
Tomasz Jankowski
W powiecie chojnickim można stwierdzić znaczną koncentrację typowych walorów turystyki obiektów przemysłowych i technicznych (industrialnej) oraz muzealnej. Obok nich można wskazać liczniejszą grupę zasobów potencjalnie atrakcyjnych dla turystyki religijnej i pielgrzymkowej, turystyki eventowej, kulturowo-przyrodniczej czy miejskiej. Badania potencjału powiatu wykazały także istnienie rozproszonych walorów ciekawych z punktu widzenia turystyki etnicznej oraz turystyki kulinarnej.
Turystyka muzealna. W powiecie funkcjonuje jedna znacząca placówka o charakterze muzealnym. Jest to Muzeum Historyczno-Etnograficzne w Chojnicach, wraz z jego ekspozycjami zewnętrznymi znajdującymi się w Odrach, a powiązanymi z znajdującymi się tak kręgami kamiennymi z początków naszej ery. Wypełniając jedną ze swoich misji, muzeum udostępnia obecnie wystawę o nazwie Non multa, sed multum, która dotyczy zbiorów nabytych w latach 2002-2012. Dwie inne wystawy dotyczą historii regionu. Pierwsza dotyczy historii miasta Chojnice od średniowiecza po II wojnę światową. Druga traktuje o miejscowości Charzykowy jako kolebce polskiego żeglarstwa śródlądowego. Oprócz wystaw tematycznych, turysta ma także możliwość zapoznania się ze zbiorami sztuki nowoczesnej czy kolekcją historyczno-regionalną, stylizowaną na skansen prezentujący wystrój domu mieszkalnego 2 ćwierci XX wieku. Muzeum to prowadzi działalność wydawniczą, co sprzyja popularyzacji jego zbiorów. Zajmuje ono jedną z historycznych bram, co sprzyja przyciąganiu do jego siedziby także turystów miejskich, zwiedzających miasto Chojnice.
Inną atrakcją dla turystów muzealnych są wystawy autorskie, także znajdujące się w pozostałościach średniowiecznych murów. Obok nich funkcjonują skanseny. Szczególnie jeden z nich, znajdujący się w Brusach-Jaglie, prowadzony przez ludowego artystę Józefa Chełmowskiego powinien przyciągać nie tylko turystów ukierunkowanych na kolekcje, ale także zainteresowanych dziedzictwem
regionu, w tym jego sztuką, pamiątkami czy elementami życia codziennego Kaszubów. Wielką zaletą tego miejsca jest kontakt z samym gospodarzem, oraz fakt, że posługuję się on językiem kaszubskim, którego znajomość wyniósł z domu rodzinnego.
Turystyka industrialna skupia się na walorach zarówno architektury technicznej, jak i samej techniki. Flagowym obiektem w tej kategorii, jak i w ogóle w kontekście oferty całości powiatu chojnickiego, jest znajdujący się niedaleko miejscowości Fojutowo akwedukt, najdłuższy tego typu budynek (75 m.) w Polsce. Budowla ta, krzyżująca dwa cieki wodne (Wielki Kanał Brdy i Czerską Strugę) powstała w latach 1845-1849. W miejscu skrzyżowania różnica poziomów cieków wynosi 11 metrów. Zbudowana na polecenie władz pruskich, miała ona za cel ułatwić pracę w spławie słomy miejscowym robotnikom, poprzez doprowadzenie wody z Brdy na Łąki Czerskie. Z kolei zabytkowa zapora wodna, znajdująca się w miejscowości znanej jako Mylof (administracyjna Zapora), to kolejna pozostałość po pruskim zaborze, a jednocześnie punkt początkowy Wielkiego Kanału Brdy. Te dwa obiekty mogą także stanowić cele turystyki etnicznej, szczególnie dla Niemców wywodzących się z tego regionu. W małej miejscowości Chocimski Młyn znajdują się pozostałości drewnianego tartaku, z kołem podsiębiernym oraz relikty zniszczonego, lecz nadal wyraźnego systemu przepustów i układnic. Zabytkowy, tradycyjny piec do wypiekania chleba znajduje się w północnej części powiatu chojnickiego, w miejscowości Widmo. Odbywają się tam w pierwszy weekend sierpnia Dni Chleba, lokalny event związany z tradycyjnym wypiekiem pieczywa. W miejscowości Czernica natomiast znajduje się historyczny zespół młyński z murowano-drewnianym młynem z 1903 roku, drewnianym domem młynarza oraz budynkami inwentarskimi z XIX wieku.
Turystyka religijna. Powiat chojnicki nie posiada miejsc kultu o znaczeniu krajowym. Mimo to turystyka religijna posiada kilka interesujących celów. Każdy z tych obiektów posiada cechy, które mogą być impulsem dla turysty motywowanego lub przynajmniej zainteresowanego religijnie. Bazylika Mniejsza w Chojnicach, najstarszy budynek sakralny w mieście zbudowany w stylu nadwiślańskiego gotyku, to miejsce pochówku znanego malarza pomorskiego Hermana Hana. Nowy blask tej świątyni nadała jej renowacja przeprowadzona w I dziesięcioleciu XXI wieku. Chojnice posiadają również świątynie związane z osiadłymi kiedyś w mieście zakonami augustianów czy jezuitów. Obecny Konwikt (niestety niedostępny we wnętrzach z powodu znajdującej się w nim szkoły katolickiej), jest trzecim wniesionym na tym miejscu kościołem augustianów. Niestety jego cechy późnobarokowe zostały zatarte poprzez dostosowanie budynku do potrzeb szkolnych. Z kolei turysta zainteresowany dziejami jezuitów może zawitać do późnobarokowego kościoła pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Marii Panny wraz z budynkiem byłego kolegium jezuickiego, gdzie obecnie funkcjonuje Liceum Filomatów Chojnickich. Poza Chojnicami budynki sakralne związane z zakonami znajdują się jeszcze w miejscowości Orlik, gdzie swój klasztor mają siostry Franciszkanki. Na uwagę zasługują także kościoły w Leśnie (drewniany kościół z XVI wieku z zabytkowym wyposażeniem), Czersku (obiekt Pomorskiego Szlaku Cysterskiego), Brusach (największy kościół na Pomorzu) czy Ostrowitem (kościół powstały w 1402 roku, z wieloma zabytkowymi elementami wyposażenia, jak XVII-wieczny kielich mszalny). Niestety, możliwość stworzenia szlaku turystycznego o jednym, sprecyzowanym temacie jest przynajmniej trudna, a to ze względu na różnorodność wspomnianych obiektów i brak potencjalnego wątku łączącego je w jakąś spójną ofertę tematyczną.
Turystyka eventowa. Odbywające się cyklicznie eventy kulturowe są (może poza inscenizacją bitwy pod Krojantami) wciąż jeszcze promowane wyłącznie w skali mikroregionu, co ogranicza grono ich uczestników do jego mieszkańców a tym samym niweczy ich szanse na odegranie roli magnesów turystycznych. Największą popularnością cieszy się wspomniana inscenizacja bitwy odbywająca się co roku w pierwszy weekend września. Realizowana przez znaczną liczne działające poza regionem grupy odtwórcze, przyciąga ona sporą liczbę turystów z całego regionu. Znaczącym mankamentem z punktu widzenia organizacji i kulturowo-turystycznego potencjału mikroregionu jest fakt, że w samym mikroregionie nie działają takie grupy, które mogłyby stać się gospodarzami widowiska i działać na rzecz dalszego rozwijania jego programu. Także ich wykorzystanie w celach promocyjnych z pewnością przysporzyło by imprezie nowych widzów, nawet umożliwiło wykreowanie innego eventu historycznego nawiązującego do dziejów mikroregionu. Ciekawą inicjatywą władz miasta w Chojnicach jest organizacja
Dni Chojnic, czyli Jarmarku Świętojańskiego, podczas którego miasto odzyskuje na moment z powrotem swój dawny średniowieczny klimat. Podczas obchodów występują artyści nie tylko polscy, ale także z miast zaprzyjaźnionych oraz z Białorusi i Ukrainy. Liczni goście z całego kraju mają okazję przy okazji swojego pobytu uczestniczyć w kilku innych imprezach, jak Festiwalu Folkloru w Brusach czy Festiwalu Teatrów Ulicznych Fiesta w Chojnicach.
Szanse upatrywać należałoby w odtwórstwie historycznym, gdyby została stworzona prawnie działająca grupa odtwórcza. Podobnie jak Bitwa pod Krojantami na uwagę zasługują walki toczone w kwadrans przed powszechnie znanymi wydarzeniami rozpoczynającymi II wojnę światową w Westerplatte, czyli potyczka wojsk III Rzeszy z obrońcami miasta Chojnic na miejscowym dworcu, czy działalnością Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” w lasach niedaleko Brus.
Turystyka kulturowo-przyrodnicza. W powiecie chojnickim jej walorami są głównie atrakcje położone na terenie Parku Narodowego Bory Tucholskie i Zaborskiego Parku Krajobrazowego. Ich nazwy są dobrze rozpoznawalne i stanowią dobre punkty odniesienia podczas ustalania przez licznych turystów listy ich celów. Dodatkowo na promocję zasługuje fakt, że to w Borach Tucholskich znajduje się jeden z dwóch tylko w Polsce obszarów, gdzie można znaleźć
trufle. Mikroregion oferuje także liczne miejsca związane z środowiskiem wodnym: aktywny wypoczynek nad wodą może być uprawiany z wykorzystaniem tutejszych szlaków wodnych, na przykład przez spływ Wielkim Kanałem Brdy – przy czym turysta zapoznaje się z zabytkową infrastruktura techniczną. To wszystko pozwala mu na zapoznanie się z całą paletą przyrodniczą znajdującą się w tej części Pomorza. Oprócz licznych pomników przyrody (jak 600 letni dąb „Bartek”) można tu znaleźć unikatowe rodzaje mchów zachowanych wśród kamiennych kręgów, zapewne właśnie dzięki wytwarzanej przez nie tajemniczej lokalnej aurze. Jako walor przyrodniczo-kulturowy miejsca te stanowią wręcz przykładowe atrakcje turystyki tego rodzaju.
Turystyka miejska. Ten rodzaj turystyki kulturowej skupia się, na samym mieście Chojnice, co z powodu jego wielkości i ograniczonych zasobów w naturalny sposób ogranicza jej potencjał. Istnieje tu możliwość rodzinnego zwiedzania miasta o typowej genezie średniowiecznej, z fortyfikacjami i typowymi elementami zabudowy czy późniejszymi budynkami reprezentującymi różne style budownictwa (jak neogotycki ratusz), a dodatkowym urozmaiceniem oferty jest miejskie muzeum, którego kolekcja eksponuje ważne tematy z dziejów miasta. W połączeniu z elementami innych rodzajów turystyki kulturowej miasto mogłoby poszerzyć swoją ofertę (np. pakietową) dla turystów zainteresowanych tą formą turystyki kulturowej. Może to nastąpić także przez odpowiednie oznakowanie obiektów i ich integrację w tematyczna trasę (lub kilka tras) turystyczną oraz aktywniejszą promocję .
Turystyka etniczna. Jej oferta może być kierowana przede wszystkim do osób o korzeniach kaszubskich, związana także z podróżami sentymentalnymi. Drugą grupą, wspomnianą już powyżej, są turyści niemieccy, dla których celem mogą być zwłaszcza zabytki architektury i techniki, które służą miejscowym mieszkańcom do dziś.
Turystyka kulinarna. Wykorzystywana aktualnie w sposób marginalny, jej oferta w postaci miejscowej kuchni, związanej z Kaszubami oraz tradycyjnymi potrawami z Borów Tucholskich skupia w sobie pokaźna część żywego regionalnego dziedzictwa kulturowego. Mimo swej prostoty dania te są smaczne i pożywne i - co ważne w globalizującym się świecie – ich powszechna obecność w tutejszych domach jest przejawem pielęgnowania miejscowych tradycji. Stworzenie we współpracy z sieciami restauracyjnymi jednolitej oferty regionalnej obejmującej m.in. takie potrawy jak musztardowa, okrasa z gęsi, ziemniaczana owocowa, maślaki zapiekane, kura w białym sosie itd. może doprowadzić się do pojawienia się nowego produktu markowego nie tylko powiatu, ale i całych Kaszub. Sam powiat jako część tego odrębnego kulturowo regionu z pewnością zyskałby na przyciągnięciu swoją ofertą turystów zainteresowanych nowymi (dla nich) smakami.
Jak wynika z powyższych opisów, różnorodne elementy niektórych grup funkcjonujących zasobów, w tym eventowych, kulinarnych, muzealnych i przyrodniczych można by zestawić także w ciekawą ofertę
kulturowej turystyki regionalnej. Pakiet przygotowany z myślą o jej zwolennikach lub opracowany dla nich szlak kulturowy mógłby zyskać powiatowi dodatkowy atut.
|
