Główna :  Dla autorów :  Archiwum :  Publikacje :  turystykakulturowa.ORG

Data wydania 29 września 2011, redaktorzy prowadzący numeru: Jacek Borzyszkowski, Paulina Ratkowska

Numer 10/2011 (październik 2011)

Opracowanie: Anna Jakubowska

Pierwszy dzień pobytu: miasto Oleśnica
Do Oleśnicy warto przybyć drogą od strony Wrocławia, można wtedy zobaczyć niepowtarzalną panoramę miasta, którą tworzą trzy wieże kościelne, wieża zamkowa i ratuszowa oraz wieża ciśnień.

Brama Wrocławska z wystawą (u zbiegu ulic Wrocławskiej, Rzemieślniczej i Wałowej)
Po ustanowieniu w Oleśnicy stolicy swojego księstwa w 1320 r. książę Konrad I rozpoczął budowę ceglanych murów obronnych wraz z bramami. Mury połączone zostały z umocnieniami zamku. Ich grubość wynosiła 1-1,3 m, a wysokość 7-8 m. Obecnie można zobaczyć duże fragmenty murów, które ciągną się wzdłuż ul. Rzemieślniczej i Łużyckiej. Do naszych czasów przetrwała tylko jedna z czterech bram, które kiedyś stanowiły część murów obronnych miasta. Jej historyczna nazwa: Brama Trzebnicka wywodzi się od traktu prowadzącego przez nią niegdyś w kierunku Wrocławia i Trzebnicy. Zbudowana została w pierwszej połowie XIV w. w kształcie prostokątnej wieży. Jej mury tuż nad ziemią mają 2 m. grubości. Brama była zamykana kratą, której prowadnice są dotąd wyraźnie widoczne. Obecnie Brama Wrocławska pełni rolę galerii sztuki.

Zamek Książąt Oleśnickich (ul. Zamkowa 4)
Ulicą Bocianią można dojść do Zamku Książąt Oleśnickich, który jest jedną z najbardziej okazałych rezydencji renesansowych na Śląsku. Ciekawe może być prześledzenie zmian i śladów (np. w postaci herbów) jakie pozostawili tu kolejni włodarze miasta. Charakterystyczną sylwetę obiekt uzyskał dzięki przebudowie starego gotyckiego zamku - wzniesionego przez księcia Konrada I w 1323 r. - na renesansowy, dokonanej w okresie od połowy XVI wieku do początku XVII w. Przebudowę tę upamiętnia płaskorzeźba księcia Jana z Podiebradu i jego żony Krystyny Szydłowieckiej, umieszczona w parapecie ganku skrzydła zachodniego. W 1649 r. zamek i księstwo obejmują Wirtembergowie i przebudowują apartamenty w stylu barokowym. Pamiątką po Wirtembergach jest płaskorzeźba tarczy herbowej książąt oleśnickich z tej dynastii, wykonana w 1654 r. i umieszczona na wewnętrznym murze skrzydła północnego Od 1885 r. zamek był siedzibą następców tronu w Prusach i Cesarstwie Niemieckim. Sukcesywnie rozbudowywany o kolejne skrzydła, stanowi dziś kompleks budynków wokół czworobocznego nieregularnego dziedzińca z krużgankami wokół skrzydła wschodniego i wieży. Istotne walory architektoniczne posiada również wzniesiona w 1603 r. dekoracyjna brama wjazdowa z trzema owalnymi tarczami herbowymi Karola II Podiebrada, księcia ziębicko-oleśnickiego (w środku) oraz jego dwóch kolejnych żon.

Bazylika Mniejsza pw. św. Jana Apostoła (ul. Łużycka 4)
Obok zamku stoi monumentalny kościół, połączony z nim w XVII wieku specjalnym łącznikiem (którym kiedyś rodzina książęca przechodziła na nabożeństwa). Świątynia pochodzi z drugiej połowy XIII w. Rozbudowana w drugiej połowie XIV wieku stała się okazałą trójnawową bazyliką. W 1538 r. kościół przejęli protestanci. We wnętrzu znajdują się cenne zabytki sztuki gotyckiej, m. in. chrzcielnica z XV w., renesansowa - drewniana ambona z 1605 r., wykonana według projektu amsterdamskiego mistrza Geerta Hendrika, barokowe - organy oraz ołtarz. W północnej części prezbiterium znajduje się Krypta Wirtemberska, w której złożono 24 sarkofagi z ciałami niektórych członków książęcej rodziny Wirtembergów. Nad wejściem do świątyni od strony południowej znajduje się również zbiór ksiąg pochodzących z biblioteki kościelnej założonej w 1594 r. przez księcia ziębicko-oleśnickiego Karola II z czeskich Podiebradów. Jej unikatowość wyraża już sama nazwa: jest to tzw. biblioteka łańcuchowa - ponieważ biblioteka miała charakter publiczny, księgozbiór zabezpieczano przed kradzieżą łańcuchami.
Obiad: zalecany w restauracji: "Stylowa" (plac Zwycięstwa 1, tel. 71 758 47 41)

Rynek z ratuszem miejskim (Rynek-Ratusz)
W centrum rynku zlokalizowany jest Ratusz, wzniesiony prawdopodobnie w 1410 roku. Poważnym uszkodzeniom uległ on podczas huraganu w 1535 roku. Wielokrotnie przebudowywany i niszczony przez pożary, w 1826 roku odbudowany w stylu klasycystycznym, następnie powiększony przez połączenie dwóch odrębnych budynków. W roku 1945 ratusz ponownie spłonął. Odbudowano go w latach 1960 -1964. Obecnie jest siedzibą władz miasta. Przed ratuszem znajduje się Kolumna Zwycięstwa z uskrzydloną boginią Nike, ustawiona tu w roku 1873 dla upamiętnienia zwycięstwa Niemiec nad Austria i potem Francją oraz udziale w tym oddziałów oleśnickiego garnizonu. Rynek okalają zabytkowe kamienice z XIX w, niektóre z mansardowymi dachami jak np. ta przy ul Rynek 21.

Stara Synagoga - kościół Zbawiciela - Salvatora (ul. Łużycka)
Idąc z Rynku w kierunku ul. Łużyckiej zwiedzający napotkakościół Zbawiciela. Pierwotnie była to synagoga zbudowana ok. XIV w. w stylu gotyckim. Po wypędzeniu Żydów z miasta kościółek przeznaczono na magazyn, a potem arsenał. Potem, w roku 1685 dawna bożnica została przebudowana na zbór ewangelicki. Kościół spłonął w wielkim pożarze miasta w 1730 r., a cztery lata później został odbudowany w stylu barokowym, z fundacji księżnej Juliany Sybilli Charlotty - żony Karola Fryderyka Wirtemberga. Pamiątką po fundatorce jest kartusz rozmieszczony na loży książęcej. W środku kościoła można zobaczyć ołtarz połączony z amboną oraz bogato ozdobiona lożę książęcą. Obecnie ma tu swoją siedzibę Kościół Zielonoświątkowy oraz filia wrocławskiej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej. Wnętrze świątyni można zwiedzać obejrzeć tylko w II i IV niedzielę miesiąca około godz. 15.30.

Połączone kościoły NMP i św. Jerzego
Idąc dalej ulicą Łużycką wzdłuż murów obronnych, zwiedzający dochodzi do połączonych kościołów NMP i św. Jerzego. Pierwotnie były to dwa osobne kościoły, pobudowane jeden obok drugiego i połączone wspólną ścianą. Starszy z nich, początkowo jako kaplica św. Jerzego powstał w 2 połowie XIII w. przy szpitalu (przytułku) o tym samym imieniu. Opiekę nad nim sprawowali zakonnicy- augustianie. W 2 połowie XIV w. po rozbudowie, dzięki księżnej Eufemii kaplica św. Jerzego stała się kościołem pod tym samym wezwaniem. Księżna Eufemia (wdowa po Konradzie I) wraz ze swym synem księciem Konradem II, ufundowała również kaplicę pw. św. Krzyża i NMP. Została ona dobudowana do kościoła św. Jerzego od strony południowej. W roku 1380 Konrad II ufundował w Oleśnicy opactwo benedyktynów słowiańskich pod wezwaniem Bożego Ciała, które objęło m. in. kaplicę św. Krzyża i NMP. Z czasem kaplicę rozebrano i wybudowano kościół pw. Bożego Ciała. Jego budowę zakończono prawdopodobnie na przełomie XIV i XV w. W XVI w. po przyłączeniu kościoła i klasztoru benedyktynów słowiańskich do prepozytury augustianów przez biskupa wrocławskiego Jana IV Rotha połączono oba kościoły, wyburzając wspólną ścianę. Ołtarz główny został wówczas przeniesiony na północną ścianę kościoła św. Jerzego. Po wprowadzeniu protestantyzmu w księstwie oleśnickim w 1538 r. augustianie opuścili swój klasztor w Oleśnicy. Kościół został wtedy przejęty przez ewangelików, w posiadaniu których pozostał do 1945 r. nosząc wezwanie NMP. Podczas walk o miasto w 1945 roku wnętrze kościoła spłonęło. W czasie remontów w latach 1960-1970 wzniesiono ponownie ścianę oddzielającą dwa kościoły. Były kościół NMP jest obecnie cerkwią prawosławną pod wezwaniem Zaśnięcia Matki Boskiej a kościół św. Jerzego pozostaje nieużytkowany .Na uwagę zasługuje tu gotycka wieża kościelna z wykończeniem neogotyckim oraz płyta epitafijna z roku 1629.
Kolacja i nocleg: zalecane w hotelu i restauracji "Perła" *** ul. Sinapiusa 12, tel. 71 314 35 19

Drugi dzień pobytu: Powiat Oleśnicki
1. Dobroszyce
Pałac w Dobroszycach powstał w latach 1589-1601 dla Andreasa von Heugela. Pierwotnie był prawdopodobnie dworem obronnym. Do 1745 r. Dobroszyce były rezydencją książąt oleśnickich z pierwszej linii śląskiej rodu książęcego Wirttembergów. Pierwszym właścicielem pałacu z tego rodu był Sylwiusz Nimrod von Wirttemberg, a od imienia jego syna -Juliusza Zygmunta, który go rozbudował, pochodzi dawna nazwa miejscowości - Juliusburg. Do końca istnienia Juliusburga jego niemiecka ludność - w większości wyznania ewangelicko-augsburskiego - utrzymywała się głównie z rolnictwa. Pałac obecnie jest prywatną własnością.

2. Brzezinka - ruiny pałacu
Budowę pałacu rozpoczęli w roku 1725 roku bracia von Kospoth, nie doczekali jednak końca prac. Roboty zakończyła ich spadkobierczyni - Anna Zofia von Maltzan- żona hrabiego von Maltzan, właściciela Milicza. Majątek należał do tej rodziny aż do roku 1945. Pałac miał być jednym z największych, wspaniałych dzieł śląskiego baroku w księstwie oleśnickim, miał wspaniałą salę balową i myśliwską. Jego kubatura wynosiła ponad to 10 tys. m³. Rzeźby z ogromnego parku przedstawiające greckich i rzymskich bogów wywieziono w 1950 roku do Warszawy, zdobią teraz park w Wilanowie. Niestety aktualnie pałac jest bardzo zniszczony. Dziś można zobaczyć tu jeszcze herby rodzin von Kospoth i von Maltzan, ruiny sali myśliwskiej oraz odwiedzić stojący nieopodal kościół - mauzoleum rodziny von Kospoth z 1736 r. Krypta mieści się pod wschodnią częścią kościoła pw. Wniebowstąpienia Matki Boskiej).

3. Twardogóra
Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych (kościół posiada tytuł bazyliki mniejszej) to neogotycki kościół zwany "górnym", który stoi w centrum dawnego tzw. rynku górnego - obecnie Placu Piastów. Tuż obok znajdują się zabytkowe budynki z XVIII i XIX w. Świątynię wybudowano na starszych fundamentach w latach 1874 - 1875 z surowej cegły licówki z elementami kamiennymi. Kościół pierwotnie służył ewangelikom. Po drugiej wojnie światowej został oddany kościołowi rzymskokatolickiemu. Sanktuarium Maryjne słynie z uważanej za cudowną figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem i jest celem licznych pielgrzymek. Idąc wzdłuż ulicy Ratuszowej zwiedzający dojdzie do skrzyżowania z ulicą Wielkopolską gdzie może zobaczyć drugi kościół - pod wezwaniem Św. Trójcy, dawniej nazywany "dolnym" bądź "ewangelickim". Pierwszy kościół na tym miejscu wybudowany został prawdopodobnie jeszcze przed wprowadzeniem reformacji w Twardogórze tzn. przed rokiem 1538. Swoja obecną formę świątynia zawdzięcza mistrzowi ciesielstwa H. Dresyerowi, który podjął się budowy w 1879 r. Obiekt jest orientowany, założony na planie prostokąta. Warto przyjrzeć się konstrukcji szkieletowej murów zewnętrznych, jednocześnie pełniącej funkcję dekoracyjną, a także dobrze zachowanej stolarce okiennej i drzwiowej, portalowi głównemu o neogotyckim, snycerskim obramowaniu oraz rzeźbionemu okapowi.

4. Święty Marek.
W drodze do centrum Sycowa można zatrzymać się we wsi Święty Marek. Stoi tu kościół filialny pw. Św. Marka, wzniesiony w roku 1622 na łagodnym wzgórzu w pośrodku malowniczego, starego cmentarza. Wzgórze to było znane jako miejsce kultu św. Marka, do którego pielgrzymowali wierni z całego pogranicza śląsko-wielkopolskiego. Wielowiekowa tradycja lokalnych pieszych pielgrzymek sprawiła, że Święty Marek nazywany jest sycowską Częstochową. Według źródeł pochodzących już z początków XX w. podczas procesji pątnicy śpiewali równocześnie i zgodnie w dwóch językach pieśń "Ciebie Boże wysławiamy" - ci, którzy szli z przodu - po niemiecku, a ci, którzy szli z tyłu - po polsku.

5. Syców
Obiad: zalecany w restauracji "Maks" - Syców, ul. Jana Pawła II 5, tel. 62 785 20 14
Po obiedzie warto pójść na spacer w parku miejskim. Posiada on powierzchnię 28 ha, został założony w XVIII w. w stylu angielskim i okalał niegdyś nieistniejący już zamek książęcy. Na terenie parku zwracają uwagę dwa piękne zespoły rzeźb. Pierwsza grupa to odlane w brązie cztery rzeźby symbolizujące rzeki Francji, wykonane w paryskim warsztacie Vala d`Osneta - są one kopiami rzeźb wersalskich. Na drugą grupę składają się wykonane z piaskowca figury - alegorie czterech pór roku.
W centrum miasta przy ulicy Wałowej 6 można odwiedzić kościół pw. św. Piotra i Pawła, zbudowany pierwotnie w stylu gotyckim z XV w. Wewnątrz zachowały się liczne pamiątki po byłych właścicielach Sycowa, drewniany gotycki krucyfiks z połowy XIV w. oraz drewniana polichromowana ambona zdobiona płaskorzeźbami z 1666 r. Kościół był wielokrotnie przebudowywany, obecnie jawi się jako neogotycka budowla z barokowymi wieżami. Na zewnętrznej ścianie świątyni znajduje się płyta nagrobna z XVI w.Elizabeth von Haugwitz - żony pierwszego właściciela sycowskiego państwa stanowego - Hansa von Haugwitz. Na koniec warto wspiąć się na wieżę, stojącą obok kościoła, która dawniej była wieżą bramy miejskiej a obecnie jest dzwonnicą (wspinając się po schodkach mija się 4 ogromne dzwony) i punktem widokowym. Powstała ona w XV w., ma wysokość 56,2 m. i można z niej podziwiać malowniczą panoramę miasta i okolicy.
 

Nasi Partnerzy