|
Przemysław Balcer
Powiat złotowski jako destynacja turystyki kulturowej
Wyniki przeprowadzonej w kwietniu 2010 roku analizy potencjału, w tym funkcjonujących atrakcji i ofert turystycznych pozwalają wskazać wyraźnie dominującą trzy formy turystyki kulturowej, których rozwijanie może przynieść największe efekty. Są to: turystyka eventowa kultury masowej ze szczególnym uwzględnieniem aspektu folklorystycznego, turystyka kulturowo-przyrodnicza i turystyka kulturowa obszarów wiejskich. Te dwa ostanie aspekty w połączeniu ze sobą mogą spowodować, że siła przyciągania turystów ukierunkowanych kulturowo w przyszłości może zwiększyć się, z czasem zaś powiat będzie mógł stać się atrakcyjną i rozpoznawalną destynacją również poza okresem trwania wzmiankowanych eventów. Zauważalny jest także pewien niewielki potencjał w zakresie turystyki sentymentalnej i etnicznej, śladowy potencjał istnieje także w zakresie turystyki biograficznej, tanatoturysyki i turystyki industrialnej, w chwili obecnej jednak jest on zupełnie nie zauważany, nie wykorzystany i aktualnie nie ma szans odegrać roli magnesu turystycznego.
Turystyka eventowa
Powiat złotowski stanowi rozpoznawalny punkt na mapie eventów kultury masowej, co więcej imprezy te mają różnorodny charakter. Największym tego typu wydarzeniem jest Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Bukowińskie Spotkania” odbywający się corocznie w Jastrowiu (impreza kilkudniowa), festiwal muzyki hardcore „Open Air Fest” w Złotowie (jednodniowy), festiwal „Blues Express” (jednodniowy) powiązany z Zakrzewem. Istotny jest również cykl różnorodnych seminariów, imprez i wydarzeń kulturalnych o charakterze proekologicznym „Euro Eco Meeting” (kilkudniowy) przyciągający jednak głównie osoby związane z powiatem złotowskim. Wszystkie te imprezy mają co najmniej kilkuletnią tradycję i dostrzec tu można poważny potencjał rozwojowy wskutek którego ranga ich może w przyszłości wzrosnąć. W kontekście turystyki eventowej odnieść można się również do dziedzictwa historycznego tych ziem. Mimo braku na terenie powiatu dobrze zachowanych, znaczących obiektów militarnych niewątpliwą szansą mógłby być rozwój inscenizacji historycznych powiązanych z walkami okresu II wojny światowej o tzw. Wał Pomorski i jego przedpole. W chwili obecnej zaznaczają się w tym kontekście coroczne inscenizacje historyczne organizowane w Lipce, ranga tych imprez jest jednak lokalna.
Na obszarze powiatu złotowskiego brakuje znaczących eventów kultury wysokiej.
Turystyka kulturowo-przyrodnicza
Wzmiankowane wyżej bogactwo przyrodnicze regionu predysponuje powiat złotowski do rozwijania tego obszaru turystyki kulturowej. Na obszarze tym znajduje się szereg chronionych obszarów przyrodniczych oraz liczne pomniki przyrody.
Należy również wspomnieć, że w samym Złotowie znajduje się cenny kompleks leśno-parkowy Zwierzyniec będący realizacją projektu dziewiętnastowiecznego architekta krajobrazu rangi europejskiej, Petera Josepha Lennégo, sam w sobie nie posiadający wybitnych walorów kulturowo-przyrodniczych, w jego obszarze znajduje się jednakże zagroda dla zwierząt, woliera, arboretum i ośrodek edukacji przyrodniczej złotowskiego nadleśnictwa oraz szereg pomników przyrody, co znakomicie uzupełnia omawiany potencjał turystyczno-kulturowy powiatu.
Turystyka kulturowa obszarów wiejskich
Ten kierunek rozwoju jest zauważony i w ograniczonym stopniu promowany przez władze samorządowe, nie zauważa się jednak w tych działaniach obecności waloru ściśle kulturowego. Nacisk położony jest na rekreację i aktywny wypoczynek w obszarze wiejskim. W opinii autora niniejszej waloryzacji szansą mogłoby być skoordynowanie znacznego już w chwili obecnej potencjału turystyki eventowej powiązanej z kulturą ludowej poprzez wyeksponowanie i promowania w tym kontekście lokalnego dziedzictwa w efekcie czego powiat mógłby nabrać waloru atrakcyjności również poza okresem trwania kilkudniowych imprez. W dalszej perspektywie czasowej potencjał obszarów wiejskich powiatu złotowskiego mógłby osiągnąć poziom umożliwiający jego samodzielne oddziaływanie. Niezbędne jest jednak pojawienie się inicjatyw ściśle w tym kierunku oddziaływających, jak choćby oferty gastronomicznej o regionalnym charakterze, ogólne rozwinięcie infrastruktury turystycznej i zintensyfikowanie działań promocyjnych.
Turystyka sentymentalna, etniczna
Z przyczyn historycznych powiat złotowski posiada pewien potencjał z punktu widzenia turystyki etnicznej i sentymentalnej. Wiąże się to z powojennymi wysiedleniami ludności niemieckiej. Osoby tej narodowości często odwiedzają obecnie swoje rodzinne strony. Należy jednak zaznaczyć, że zjawisko to jest trudne do zbadania, ponieważ wiele tych podróży ma charakter indywidualny. Osobnym zagadnieniem jest potencjał w zakresie turystyki sentymentalnej i etnicznej powiązany z polskimi tradycjami patriotycznymi Złotowszczyzny i chęcią odwiedzenia ziem przodków obecną wśród Polaków. Znaczna liczba mieszkańców powiatu jako potomkowie obywateli przedwojennych Niemiec, posiada podwójne obywatelstwo co od wielu lat generuje zjawisko podróży w celach zarobkowych i osiedlanie się poza granicami Polski. Obecnie zaś sprzyja temu otwarcie rynku pracy w niektórych krajach Unii Europejskiej. W Złotowie znajdują się ponadto trzy miejsca powiązane historyczne z obecnością narodu żydowskiego. Są to: lapidarium na Górze Żydowskiej, oznaczone miejsce w którym znajdowała się synagoga oraz zachowany XVII-wieczny budynek najstarszego złotowskiego domu modlitwy.
Turystyka biograficzna
Z punktu widzenia turystyki biograficznej niewątpliwym walorem jest obecność w dziejach Złotowszczyzny cesarskiego rodu Hohenzollernów, aż do 1922 roku właścicieli znacznych majątków znajdujących się na tym obszarze. Niestety posiadanie pałacu będącego dawniej rezydencją członków dynastii (Pałac Działyńskich w Złotowie) nie stanowi magnesu przyciągającego turystę, rezydencja bowiem w znacznej mierze przystosowana została do roli budynku mieszkalnego, dostęp do niej jest zaś ograniczony. Zwraca również uwagę związek tego obszaru z biografią przedwojennych działaczy polonijnych, z ks. dr. Bolesławem Domańskim, ważnym przedwojennym działaczem polonijnym na czele. Z powiatem złotowskim wiąże się również epizod biografii pisarza Leona Kruczkowskiego, którego pobyt w Jastrowiu w końcowym okresie II wojny światowej zainspirował go do napisania dramatu „Pierwszy dzień wolności”.
W kontekście turystyki biograficznej wspomnieć można również o osobie pruskiego feldmarszałka Gebharda Leberechta von Bluchera (1742-1819), przez krótki czas dzierżawcy dóbr w Starej Dzierzążni, na miejscowym cmentarzu znajduje się pomnik ku czci jego zmarłych dzieci oraz Andrzeja Karola Grudzińskiego, uwiecznionego w powieści „Potop” Henryka Sienkiewicza. Miłośnicy architektury znajdą tu dwa dzieła bardzo znanego XIX-wiecznego niemieckiego architekta, Karla Friedricha Schinkla.
Turystyka obiektów przemysłowych i technicznych
Kilka miejscowości powiatu złotowskiego, w tym również sam Złotów położonych jest przy linii kolejowej nr 203 będącej przed wybuchem II wojny światowej elementem strategicznie ważnej magistrali kolejowej Pruskiej Kolei Wschodniej, łączącej Berlin z Królewcem. Obszar ten mógłby więc stać się elementem szerszego, szlaku powiązanego z historią kolei. Jednakże odcinek linii przebiegający w tym miejscu ze względu na stan zachowania infrastruktury nie posiada silnego potencjału i mógłby funkcjonować raczej jako poboczny jego element.
W Złotowie znajduje się ponadto dobrze zachowana wieża wodociągowa z początku XX wieku, niedostępna jednakże dla zwiedzających.
Tanatoturystyka
Powiat posiada śladowy potencjał w zakresie tanatoturystyki, jednakże jest on na tyle niewielki, że może zostać wykorzystany jedynie jako element dodatkowy podczas podróży innego rodzaju. W krypcie kościoła farnego w Złotowie spoczywają m.in. ciała wojewody kaliskiego Zygmunta Grudzińskiego i jego żony Anny oraz ich wnuka, Zygmunta, pochowanego w odrestaurowanej trumnie zdobionej portretem trumiennym. Ciała w większości uległy mumifikacji. Krypta ta jest przystosowana do potrzeb zwiedzających, udostępniania się ją na życzenie.
W Jastrowiu znajdują się miejsca gdzie do XVIII wieku odbywały się egzekucje kobiet posądzonych o czary, lokalizacja ich jest dość precyzyjnie określona, nie są one jednak w jakikolwiek sposób oznaczone.
|
