Główna :  Dla autorów :  Archiwum :  Publikacje :  turystykakulturowa.ORG

Data wydania 31 sierpnia, redaktor prowadzący numeru: Szymon Czajkowski

Numer 4/2018 (lipiec-sierpień 2018)

Marcin Gorączko, Michał Targowski

Abstrakt: Analiza potencjału turystyczno-kulturowego mikroregionu oparta została na metodzie opracowanej w tym celu i opublikowanej pierwotnie w monografii A. Mikos v. Rohrscheidt "Turystyka Kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy", Gniezno, 2008. Uwzględnia ona potencjalne cele turystyki kulturowej w powiecie, pozostałą ofertę czasu wolnego oraz inne czynniki wpływające na turystykę kulturową, infrastrukturę turystyczną, w tym służącą spędzaniu czasu wolnego oraz komunikacyjną, noclegową i gastronomiczną. Waloryzację przeprowadzono w oparciu o metodę bonitacji punktowej z odpowiednio dobranymi kryteriami oceny, odpowiadającemu skali popularności danej grupy atrakcji i typu wypraw kulturowych.

I. Dane dotyczące przebiegu badania
Obszar badania: powiat świecki
Lokalizacja: województwo kujawsko-pomorskie
Zasięg: mikroregion
Metodologia: metoda oceny potencjału turystyczno-kulturowego mikroregionów zawarta w: Mikos von Rohrscheidt A., 2010, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy (Wyd.2) Wyd. KulTour.pl, Poznań.
Kwerenda: źródłowa literatury i materiałów: kwiecień-maj 2018
Zapytania waloryzacyjne w obiektach i wizje lokalne: kwiecień-czerwiec 2018,
Badania terenowe: kwiecień-lipiec 2018,
Przeprowadzający badanie terenowe: Marcin Gorączko
Data wypełnienia formularza: lipiec-sierpień 2018

II. Formularz waloryzacyjny
Kategoria I: Potencjalne cele turystyki kulturowej
I.A: Zabytki:
I.A. a) Obiekty sakralne:
Historyczna katedra² (12 punktów),
brak
Historyczna bazylika³ (za pierwsze dwie, punkty tylko wówczas, jeśli nie są katedrami) (6),
brak
Historyczny zespół sakralny⁴ dużej wielkości Z (pierwsze dwa) (6)
brak
Mniejszy lub częściowo zachowany historyczny zespół sakralny (pierwsze dwa) (3)
Klasztor pobernardyński z kościołem Niepokalanego Poczęcia NMP w Świeciu (3)
Historyczna znacząca świątynia innych religii ZD⁵ (za pierwsze dwie) (6)
brak
Sanktuarium historyczne⁶ o znaczeniu międzynarodowym⁷ (10)
brak
Sanktuarium historyczne o znaczeniu krajowym lub regionalnym (diecezjalnym)⁸ (jedno pierwsze) (6)
Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Świeciu (6)
Sanktuarium Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Topolnie(-)
Sanktuarium o znaczeniu ponadregionalnym bez historycznego kultu (za pierwsze dwa) (7)
brak
Inne sanktuarium tej rangi lub sanktuarium o znaczeniu regionalnym bez historycznego kultu (za pierwsze dwa) (3)
Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Płochocinie, gm. Warlubie (3)
Inna historyczna stale dostępna świątynia innych wyznań i religii (4)
Dawny zbór mennonicki w Mątawach, gm.Nowe, obecnie katolicki Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski (4)
Inna świątynia innych wyznań i religii Z (2)
brak
Aktualna siedziba biskupia⁹ (6)
brak
Inny obiekt sakralny o znacznych walorach architektonicznych (pierwsze trzy) (4)
Gotycki kościół św. Maksymiliana Kolbego w Nowem (4)
Neogotycki kościół św. Andrzeja Boboli w Świeciu (4)
Gotycki kościół Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Stanisława w Świeciu, Stara Fara (4)
Barokowy kościół Nawiedzenia NMP w Topolnie (-)
Gotycki kościół Świętego Mateusza Apostoła w Nowem (-)
Kościół św. Trójcy w Jeżewie (-)
Barokowy kościół św. Bartłomieja Apostoła w Wielkim Komorsku, gm.Warlubie (-)
Kaplica św. Jerzego w Nowem (-)
I.A. b) Zamki i pałace:
Monumentalny zamek lub pałac historyczny¹⁰, miejsce ważnych wydarzeń¹¹ ZD (za pierwsze trzy) (12)
brak
Monumentalny zamek lub pałac historyczny, ZD (za pierwsze trzy) (10)
brak
Zamek lub pałac historyczny, miejsce ważnych wydarzeń ZD (za pierwsze trzy)(5)
brak
Zamek lub pałac historyczny ZD (za pierwsze trzy) (3)
Zamek krzyżacki w Świeciu, częściowo zachowany, użytkowany (3)
Zamek krzyżacki w Nowem, częściowo zachowany, użytkowany (3)
Zamek lub pałac stylizowany¹² D (za pierwsze dwa*) (2)
Zespół dworsko-folwarczny w Polednie, (obecnie kompleks hotelowo-restauracyjny "Pałac Poledno") gm. Bukowiec (2)
Zespół pałacowy i folwarczny w Jastrzębiu, gm.Drzycim (2)
Dwór lub inna rezydencja, miejsce ważnych wydarzeń ZD (za pierwsze trzy**) (6)
brak
Ruina historycznego zamku/grodu/pałacu D (za pierwsze trzy***) (2)
Pozostałości wczesnośredniowiecznego grodziska "Talerzyk" w Topolnie, gm.Pruszcz (-)
Pozostałości wczesnośredniowiecznego grodziska w Grucznie, gm. Świecie (-)
Pozostałości średniowiecznej strażnicy krzyżackiej w Gródku, gm. Drzycim (-)
Ruina historycznego zamku, pałacu, grodu niedostępna (za pierwsze trzy****) (1)
Grodzisko książąt pomorskich w Sartowicach, gm. Świecie (-)
I.A. c) Inne zabytkowe obiekty architektoniczne i techniczne:
Średniowieczny cenny zespół urbanistyczny¹³ z rynkiem i ulicami, zachowany w znacznej części (za pierwsze trzy) (12)
brak
Inny cenny zespół urbanistyczny na przynajmniej krajową skalę (10)
brak
Historyczny zespół urbanistyczny z rynkiem, zachowany we fragmentach (pierwsze dwa) (3)
Stare Miasto w Nowem (3)
Budynek o znacznych walorach architektonicznych¹⁴, miejsce ważnych wydarzeń ZD (pierwsze trzy) (6)
brak
Budynek o znacznych walorach architektonicznych, miejsce ważnych wydarzeń*¹⁵ Z (pierwsze dwa**) (3)
brak
Budynek o znacznych walorach architektonicznych ZD (pierwsze trzy**) (4)
Ratusz w Świeciu, neogotycki (4)
Zespół pałacowy i folwarczny w Rulewie, gm.Warlubie (4)
Zespół Białej Karczmy z k. XIX w. w Michalu gm. Dragacz (4)
Budynek - miejsce ważnych wydarzeń ZD (pierwsze dwa***)(4)
brak
Budynek o znacznych walorach architektonicznych Z (pierwsze trzy****) (3)
Dwór szlachecki o konstrukcji drewniano - murowanej z końca XVII w. w Gródku, gm. Drzycim (3)
Budynek, miejsce ważnych wydarzeń Z (pierwsze dwa*****)(1)
brak
Historyczne fortyfikacje miejskie zachowane w znacznej części ZD (4)
Zespół średniowiecznych murów obronnych wraz z 6 basztami i fragmentem Bramy Chełmińskiej w Świeciu (4)
Znaczne fragmenty historycznych fortyfikacji miejskich (2)
Fragmenty średniowiecznych murów miejskich w Nowem (2)
Ruiny fortyfikacji miejskich (1)
brak
Zachowane w znacznej części zespoły zabytkowe związane z dziejami innych niż polska grup etnicznych (za pierwsze dwa zespoły) (7)
brak
Pojedyncze zabytki związane z dziejami innych grup etnicznych ZD (za pierwsze dwa*) (4)
Chata olenderska z końca XVIII w. w Chrystkowie, gm. Świecie (4)
Nadwiślańska Chata - Mennonicka chałupa w Luszkowie, gm. Drzycim (4)
Częściowo zniszczone lub niedostępne obiekty związane z innymi grupami etnicznymi (pierwsze dwa) (1)
Chaty w stylu olenderskim z XIX w., np. w miejscowościach Wielki i Mały Komorsk oraz Bzowo (gm.Warlubie), Mątawy (gm. Nowe), Niedźwiedź (gm. Świecie) (2)
Zabytek techniki/obiekt przemysłowy o znaczeniu międzynarodowym ZD (pierwszy) (10)
brak
Zabytek techniki/obiekt przemysłowy o znaczeniu krajowym ZD (pierwsze dwa*) (7)
brak
Zabytek techniki/obiekt przemysłowy o znaczeniu regionalnym ZD (do trzech***) (3)
Elektrownia wodna "Gródek", gm. Drzycim (3)
Młyn wodny w Grucznie z 1888 roku (3)
Przepompownia w Kończycach, gm. Nowe (3)
Elektrownia wodna "Żur", gm. Osie (-)
Mosty kolejowe w Kozłowie, gm. Świecie i Leosi, gm.Drzycim (-)
Wiatrak holender w m. Nowe, gm. Nowe (-)
Historyczna funkcjonująca stale¹⁶ linia kolejowa lub żeglugowa (tylko za przystanek początkowy lub końcowy danej linii) (6)
brak
Historyczna funkcjonująca sezonowo lub nieregularnie linia kolejowa lub żeglugowa (lub przystanki pośrednie linii stałej) (za pierwszy przystanek** 4)
Laskowice Pomorskie (4)
I.A. d) Obiekty militarne:
Zespół forteczny o bardzo dużym znaczeniu militarnym, zachowany w znacznej części ZD (10)
brak
Zespół forteczny o mniejszym znaczeniu lub zachowany w mniejszej części* ZD (4)
brak
Zespół forteczny o mniejszym znaczeniu, dostępny sezonowo lub w mniejszej części** (2)
Zespół pruskich koszar wojskowych i obozu ćwiczeń w Grupie z pocz. XX w. (2)
Pojedyncze zachowane obiekty forteczne ZD (za pierwsze dwa***) (2)
brak
Pojedyncze obiekty forteczne częściowo dostępne, ruiny fortec (pierwsze dwie****) (1)
Schrony zewnętrznej linii umocnień twierdzy Grudziądz z 1914 r. w Bzowie, Fletnowie, Marzach, Grupie i Górnej Grupie (1)
Zachowana w dużej części, dostępna linia umocnień, ważna strategicznie (pierwsze dwie) (4)
brak
Zachowana w niewielkiej części, dostępna linia umocnień* (2)
brak
Pojedyncze dostępne fragmenty umocnień (pierwsze dwa)** (1)
brak
Dodatkowe punkty za obiekty dziedzictwa kulturowego:
Obiekt Dziedzictwa Kulturowego o znaczeniu międzynarodowym ZD: UNESCO (dodatkowo 30),
brak
Obiekt będący na polskiej liście Pomników Historii ZD (dodatkowo, jeśli nie znajduje się on na liście UNESCO) (15)
brak
Przy braku ogólnej dostępności obiektów z tej grupy punkty są odejmowane, pozostawia się tylko 1/3 punktów przyznanych za dany obiekt, jeśli inaczej nie wskazano.
nie dotyczy
Dodatkowe punkty za wszystkie miejsca lub obiekty wpisanych powyżej klas:
Za stałych przewodników miejskich oprowadzających po obiektach lub przewodników obiektowych w j. polskim (za pierwsze pięć) (po 2 pkt)
Zamek krzyżacki w Świeciu (2)
Za minimum dwa języki obce w ofercie przewodników (w pierwszych pięciu obiektach) (1 pkt)
brak
Za możliwość zamówienia przewodnika obiektowego** (pierwsze pięć) (1 pkt)
Chata olenderska z końca XVIII w. w Chrystkowie, gm. Świecie (1)
Elektrownia wodna "Gródek", gm. Drzycim (1)
Młyn wodny w Grucznie z 1888 roku (1)
Przepompownia w Kończycach, gm. Nowe (1)
Elektrownia wodna "Żur", gm. Osie (1)
Za minimum dwa języki obce w ofercie przewodników (w pierwszych pięciu) (po 1 pkt)
brak
Przewodniki elektroniczne po miejscu lub obiekcie (za pierwsze trzy) (1),
brak
Mikroeventy¹⁷ oferowane podczas każdego zwiedzania grupowego miejsca lub obiektu (pierwsze 2) (po 2 pkt)
brak
Mikroeventy dostępne na zamówienie grupowe podczas zwiedzania miejsca lub obiektu (za pierwsze 2) (po 1 pkt)
brak
Wersje obcojęzyczne przewodników elektronicznych (przynajmniej dwie wersje obcojęzyczne, w pierwszych trzech obiektach) (dodatkowo po 1 pkt)
brak
Własny materiał informacyjny w obiekcie, jak publikacje monograficzne, albumy (za pierwsze trzy obiekty) (1 pkt),
Chata olenderska w Chrystkowie (1)
Zamek krzyżacki w Świeciu (1)
Elektrownia wodna "Gródek" i elektrownia wodna "Żur" (1)
Własny materiał informacyjny w obiekcie w językach obcych (przynajmniej dwóch) w pierwszych trzech obiektach (1 pkt)
brak
Za bardzo dobry (2) lub dobry (1) stan konserwacji i estetyki najważniejszych trzech obiektów (element uznaniowy) można doliczyć w sumie od 1 do 2 punktów dla całego regionu).
brak
I.B. Miejsca historyczne lub znaczące:
I.B. a) Budowle historyczne i monumenty:
Monumenty (pomniki) o znaczeniu międzynarodowym¹⁸ (każdy) (8)
brak
Monumenty (pomniki) o znaczeniu krajowym¹⁹ (do trzech*) (6)
brak
Monumenty (pomniki) o znaczeniu regionalnym²⁰ (do trzech**) (2)
Kozłowo koło Świecia, Pomnik w miejscu odkrycia meteorytu żelaznego Schwetz-Świecie, jego fragment znajduje się w Muzeum Humboldta w Berlinie (2)
Pomniki lub obiekty małej architektury²¹ o znaczeniu lokalnym (do trzech***) (1)
Pomnik Braterstwa Broni w Świeciu (1)
Pomnik godności i szacunku dla osób psychicznie chorych (1)
Pomnik "drzewo" na rynku w Świeciu (1)
Pomnik upamiętniający wizyty Fryderyka Chopina w majątku w Kozłowie (-)
Pomnik-figura wotywna Matki Boskiej Gwiazdy Morza (Stella Maris) na Zalewie Gródeckim w Leosi, gm. Drzycim (-)
Instalacja - znaki wielkiej wody (repliki tabliczek powodziowych z doliny dolnej Wisły) w Chrystkowie (-)
Miejsca historyczne²² o znaczeniu międzynarodowym (do trzech) (8)
brak
Miejsca historyczne o znaczeniu krajowym (do trzech) (4)
Miejsce koncentracji wojsk krzyżackich w okolicach Świecia przed bitwą pod Grunwaldem (4)
Miejsca historyczne o znaczeniu regionalnym, (do trzech**) (2)
Mniszek, gm.Dragacz, miejsce martyrologii, tzw. kociewska golgota, jeden z największych cmentarzy ofiar nazistowskiego ludobójstwa na Pomorzu (2)
Wysoczyzna Świecka, m. in. Pruszcz, Świekatowo, Grupa - miejsce walk w czasie wojny obronnej 1939 (2)
Brukowany Trakt Napoleoński na odcinku Tleń-Osie, wpisany do WRZ w 1969 r. (2)
Miejsca związane z akcją utworów literackich o międzynarodowym znaczeniu (za pierwsze trzy) (3)
brak
Miejsca związane z akcją utworów literackich o krajowym znaczeniu (za pierwsze trzy) (2)
Górna Grupa, gm. Dragacz, motyw pożaru w szpitalu psychiatrycznym z 1980 r. w twórczości Jacka Kaczmarskiego i Przemysława Gintrowskiego (2)
Miejsca związane z biografią osób o międzynarodowym znaczeniu²³ (pierwsze trzy) (3)
brak
Miejsca związane z biografią osób o krajowym znaczeniu²⁴ (do trzech) ZD (2)
Kamień papieski w Gródku, gm. Drzycim - miejsce upamiętniające udział Karola Wojtyły w spływach rzeką Wdą (3)
Kamień św. Wojciecha w Leosi, gm. Drzycim - miejsce związane z legendą o pobycie św. Wojciecha w regionie (2)
Miejsca związane z biografią osób o krajowym znaczeniu niedostępne lub częściowo zachowane (za pierwsze dwa*) (1)
Świecie - miejsce urodzenia Janusza Józefowicza (choreograf, aktor, scenarzysta i reżyser) i Marka Żydowicza (promotor działań artystycznych, dyrektor festiwalu Camerimage) (1)
Nowe,Rulewo, Warlubie - miejsca związane z osobą Bronisława Malinowskiego (lekkoatleta, biegacz, dwukrotny olimpijczyk)) (1)
Miejsca związane z biografią osób o regionalnym znaczeniu (pierwsze dwa) (1)
Elektrownie wodne "Gródek" i "Żur" związane z Alfonsem Hoffmannem, polskim inżynierem-elektrykiem, prof. Politechniki Gdańskiej, działaczem państwowym i społecznym (1)
Osie, miejsce ukrywania się w czasie II wojny światowej ks. Bernarda Sychty, działacza kaszubskiego, językoznawcy, etnografa (-)
Świecie i Mniszek, miejsce pracy i śmierci psychiatry Józefa Bednarza "Pomorskiego Korczaka" (-)
Miejsca związane z biografią osób innej narodowości, ważnych w skali krajowej dla tych narodowości (za pierwsze dwa) (2)
Majątek w Sartowicach, gm. Świecie, należący do Ulricha Wilhelma Schwerin von Schwanenfeld, uczestnika zamachu na Hitlera z 20 lipca 1944 r. (2)
I.B. b) Cmentarze historyczne
Nekropolia zbiorowa władców Polski (8),
brak
Nekropolia zbiorowa innych znanych w skali kraju osobistości (do trzech) (5)
brak
Nekropolia zbiorowa znanych osobistości w skali regionu (do trzech) (2)
Cmentarz komunalny w Świeciu (2)
Cmentarz parafialny w Nowem (2)
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali międzynarodowej (6)
brak
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali kraju (do trzech) (2)
Przysiersk, gm. Bukowiec - grób Floriana Ceynowy, wybitnego regionalisty kaszubskiego(2)
Pojedyncze miejsce pochówku osobistości znanej w skali regionu (do trzech) (1)
brak
Inny cmentarz zabytkowy z ciekawymi obiektami sztuki sepulkralnej*** (do dwóch) ZD (1)
Cmentarz pomennonicki w Dragaczu, gm. Dragacz (1)
Cmentarz ewangelicki w Trylu, gm. Nowe (1)
Za każdy cmentarz zabytkowy lub inną nekropolię o znacznie ograniczonej dostępności²⁵ - odejmuje się połowę przyznanych punktów
nie dotyczy
I.B. c) Budowle współczesne²⁶
Budowle współczesne o bardzo wysokiej wartości architektonicznej ²⁷ D (do dwóch) - (5)
brak
Budowle współczesne o bardzo wysokiej wartości architektonicznej (niedostępne) (do dwóch*) (2)
brak
Budowle współczesne o wysokiej wartości architektonicznej²⁸ (do trzech**) (1)
brak
I.C) Pojedyncze dzieła sztuki:
Pojedyncze²⁹ obiekty sztuki historycznej o znaczeniu międzynarodowym³⁰ (10)
brak
Pojedyncze obiekty sztuki o znaczeniu krajowym (do trzech) (5)
brak
Pojedyncze obiekty sztuki o znaczeniu regionalnym (do trzech*) (3)
Gotyckie freski w Farze w Nowem, m.in. Świętej Wilgefortis (3)
Obraz "Koronacji NMP" z pracowni Hermana Hana, kościół w Jeżewie (3)
Obiekty, instalacje lub zespoły sztuki współczesnej o znaczeniu międzynarodowym (9)
brak
Obiekty, instalacje lub zespoły sztuki współczesnej o znaczeniu krajowym (do trzech*) (5)
brak
Obiekty, instalacje lub zespoły sztuki współczesnej o znaczeniu regionalnym (do trzech**) (2)
"Kamienne twarze" w Świeciu, projekt świeckiego rzeźbiarza i grafika Marka Tomasika (2)
I.D. Muzea i wystawy (w tym skanseny, galerie, muzea techniki)
Muzea o znaczeniu międzynarodowym³¹ (10)
brak
Muzea o znaczeniu krajowym³² (do trzech) (8)
brak
Muzea o znaczeniu regionalnym³³ (do trzech) (5)
brak
Muzea o znaczeniu lokalnym (do trzech***) (2)
Izba Regionalna Ziemi Świeckiej w Świeciu (2)
Muzea misyjno-etnograficzne Księży Werbistów w Górnej Grupie i Laskowicach (2)
Muzeum pożarnictwa w Świeciu, filia Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach (2)
Muzea typu skansenowskiego duże³⁴ o przynajmniej regionalnym zasięgu (10)
brak
Inne muzea typu skansenowskiego (za pierwsze dwa) (6)
Ośrodek Dydaktyczno - Muzealny ZPKChiN w Chrystkowie (6)
Zorganizowane w ostatnim roku wystawy czasowe o zasięgu krajowym (w sumie za pierwsze trzy) (4)
brak
Zorganizowane w ostatnim roku wystawy czasowe o zasięgu regionalnym* (w sumie za pierwsze trzy) (2)
brak
Organizacja Nocy Muzeów w regionie na dużą skalę (ponad 10 placówek) (4)
brak
Organizacja Nocy Muzeów w regionie na mniejszą skalę* (3-9 placówek) (2)
Świecie (m.in. Izba Regionalna Ziemi Świeckiej w Świeciu i Muzeum pożarnictwa w Świeciu), Nowe (Centrum Kultury Zamek) (2)
Lokalne izby pamięci, ogólnodostępne prywatne kolekcje pamiątek (do trzech****) (1)
Młyn w Grucznie, siedziba Towarzystwa Przyjaciół Dolnej Wisły (-)
Nadwiślańska chata w Luszkowie (-)
Kolekcja maszyn rolniczych w Polednie (-)
Izba Regionalna w Lnianie (-)
Izba Regionalna w Zalesiu Królewskim, gm. Świekatowo (-)
Samodzielne prezentacje multimedialne (pierwsze dwie) (4)
Wystawa Edukacyjno- Przyrodnicza w Polednie (4)
Przy wszystkich uwzględnionych powyżej muzeach i ekspozycjach dodatkowe punkty za:
Ekspozycje i prezentacje multimedialne (do dwóch) (2)
brak
Wersje obcojęzyczne ekspozycji i prezentacji multimedialnych (do dwóch) (za każdą 1)
brak
Ekspozycje i prezentacje³⁵ albo samodzielne placówki muzealne związane tematycznie z innymi grupami narodowymi lub etnicznymi, dziejami innych państw lub narodów (za pierwsze dwie z objaśnieniami w innym języku) (3)
brak
Przewodniki elektroniczne (1)
brak
Wersje obcojęzyczne przewodników elektronicznych (do 2 języków za każdy:) (1)
brak
Przewodnicy obiektowi stali (2)
Wystawa Edukacyjno- Przyrodnicza w Polednie (2)
Przewodnicy obcojęzyczni obiektowi stali za każdy język do trzech (1)
brak
Przewodnicy obiektowi na wcześniejsze zamówienie** (1)
brak
Przewodnicy obiektowi na wcześniejsze zamówienie w przynajmniej 2 językach obcych (w braku stałych), za każdy język do trzech (1)
brak
Mikroeventy oferowane podczas każdego zwiedzania grupowego muzeum (pierwsze 2) (po 2 pkt)
brak
Mikroeventy dostępne na zamówienie grupowe podczas zwiedzania muzeum (za pierwsze 2) (po 1 pkt)
brak
Własny materiał informacyjny³⁶, wydany nie dawniej niż przed 5 laty (1)
Zagroda olęderska w Chrystkowie, aut.M.Targowski i J.Pajakowski (2016) (1)
Wersje obcojęzyczne własnego materiału informacyjnego (min.dwie wersje) (1)
brak
Sklep muzealny otwarty w godzinach pracy muzeum (1)
Izba Regionalna Ziemi Świeckiej w Świeciu (1)
Przy muzeach o znaczeniu krajowym dodatkowe punkty za:
Opis zbiorów w językach obcych (1)
nie dotyczy
Pojedyncze eksponaty (kolekcje) o znaczeniu międzynarodowym³⁷ (do dwóch) (2)
nie dotyczy
Przy muzeach regionalnych i lokalnych punkty dodatkowe za:
Stałe godziny otwarcia (1)
brak
Pojedyncze eksponaty lub kolekcje o znaczeniu międzynarodowym (do dwóch w sumie) (2)
brak
Pojedyncze eksponaty o znaczeniu krajowym (najwyżej jeden) (1)
brak
Każdą wystawę tematyczną stałą powyżej czterech (do dwóch w sumie) (1)
brak
Własny materiał informacyjny, opracowania mniejsze (broszury, foldery) (1)
Wystawa Edukacyjno- Przyrodnicza w Polednie (2)
I.E. Eventy kulturowe:
Regularne³⁸ eventy kultury wysokiej³⁹ o znaczeniu⁴⁰ międzynarodowym (7)
brak
Regularne eventy kultury wysokiej o znaczeniu krajowym (do dwóch) (6)
brak
Regularne eventy kultury wysokiej o znaczeniu regionalnym (do dwóch) (4)
Muzyka Kościołów, Nowe (4)
Regularne eventy kultury masowej⁴¹ o znaczeniu międzynarodowym (7)
brak
Regularne eventy kultury masowej o znaczeniu krajowym (do trzech) (6)
Festiwal Smaku w Grucznie (sierpień), 13 edycja w 2018 r. (6)
Blues na Świecie Festival w Świeciu (maj), 8 edycja w 2018 r. (6)
Regularne eventy kultury masowej o znaczeniu regionalnym (do trzech) (4)
Festiwal Chleba - Wioska Chlebowa Jania Góra (wrzesień), 10 edycja w 2018 r. (4)
Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Dętych w Świeciu (czerwiec) (-)
Maraton Piosenki Osobistej w Świeciu (wrzesień), od 1984 r. (-)
Festiwal Mocnych Brzmień w Świeciu (lipiec), 16 edycja w 2018 r. (-)
Cięcie lodu na jeziorze w Topolnie, organizator TPDW (-)
Regularne inscenizacje historyczne lub militarne o znaczeniu międzynarodowym (7)
brak
Regularne inscenizacje historyczne lub militarne o znaczeniu krajowym (do dwóch) (6)
brak
Regularne inscenizacje historyczne lub militarne o znaczeniu regionalnym (do dwóch) (4)
Weekend z Menonitami w Chrystkowie (maj) (4)
Dzień Kultury Średniowiecznej, Zamek w Świeciu (maj) (4)
Rzadsze⁴² eventy kultury wysokiej lub masowej o znaczeniu międzynarodowym (jeden)(4)
brak
Regularne działanie na terenie regionu⁴³ grup inscenizacji historycznej (za pierwsze dwie) (5)
Sekcja ułańska w barwach 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich, przy klubie jeździeckim "Czarna Podkowa" w Gródku (5)
Klub Miłośników Kultury Średniowiecznej w Nowem (5)
Zespół Muzyki Dawnej "Fistulatores et Cantores Novienses", Nowe (-)
Dodatkowy punkt przyznaje się za każdy dzień trwania danego eventu kultury masowej ponad 4 dni, (jednak nie więcej niż 3 punkty w sumie)
brak
I.F. Funkcjonujące zakłady przemysłowe:
Z ofertą turystyczną (do dwóch) (2)
Elektrownia wodna "Żur", zwiedzanie po wcześniejszym umówieniu się (2)
Elektrownia wodna "Gródek", zwiedzanie po wcześniejszym umówieniu się (2)
Z ofertą kulturową⁴⁴ (do dwóch): (2)
brak
Mikroeventy oferowane podczas każdego zwiedzania grupowego zakładu (pierwsze 2) (po 2 pkt)
brak
Mikroeventy dostępne na zamówienie grupowe podczas zwiedzania zakładu (za pierwsze 2) (po 1 pkt)
brak
Dodatek za obsługę w językach obcych: (minimum dwa języki obce) (za każdą ofertę) (1)
brak
I.G. Kulturowo znacząca oferta przyrodnicza:
ZOO, Akwaria, Parki Dzikich Zwierząt, inne duże obiekty zoologiczne (za każdy do trzech) (4)
brak
Park Narodowy z Muzeum Przyrodniczym na terenie regionu⁴⁵ (za każdy) (8)
brak
Park Krajobrazowy na terenie regionu (do trzech) (2)
Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego z siedzibą w Świeciu (2)
Wdecki Park Krajobrazowy z siedzibą w Osiu (2)
Rezerwat przyrody na terenie regionu (Poza Parkami Narodowymi i Krajobrazowymi) do trzech) (1)
Jezioro Martwe, rezerwat torfowiskowy, gm. Osie (1)
Kuźnica, rezerwat leśny, gm.Warlubie (1)
Osiny, rezerwat florystyczny i torfowiskowy, gm. Warlubie (1)
Śnieżynka, rezerwat florystyczny, gm. Świecie (-)
Ogród Botaniczny, Palmiarnia, Arboretum (za pierwsze dwa obiekty) (4)
Arboretum - Kolekcja starych odmian drzew owocowych w Chrystkowie (4)
Ogród przy rezydencji, park kultywowany (za pierwsze dwa obiekty) (2)
Park przy pałacu w Rulewie, gm.Jeżewo (2)
Park krajobrazowy przy pałacu w Sartowicach, gm. Świecie (2)
Park przy pałacu w Jastrzębiu, gm.Drzycim (-)
Park przy pałacu w Polednie, gm.Bukowiec (-)
Park miejski duży kultywowany (pow. od 4 ha) z obiektami sztuki (za pierwsze dwa) (2)
brak
Park miejski duży, kultywowany, bez obiektów sztuki* (za pierwsze dwa) (1)
brak
Park miejski mniejszy (powierzchnia od 1-4 ha) z obiektami sztuki** (za pierwszy) (1)
brak
I.H. Szlakikulturowe:
Przebiegające przez region lub jego miejscowości materialne lub realne⁴⁶ szlaki turystyczne o znaczeniu⁴⁷ międzynarodowym (8)
brak
Przebiegające przez region lub jego miejscowości materialne lub realne szlaki o znaczeniu krajowym (za pierwsze trzy) (6),
Zamek w Nowem, Szlak Zamków Gotyckich (6)
Przebiegające przez region materialne lub realne szlaki turystyczne o znaczeniu regionalnym (za pierwsze dwa) (3)
Szlak "Stu z nieba" (w powiatach świeckim, tucholskim i starogardzkim, w rejonie działań oddziałów AK, TOW "Gryf Pomorski" i polsko-radzieckich grup dywersyjnych) (3)
Szlak Mestwina (łączący zamek świecki z rynkiem w Chełmnie) (3)
Materialne lub realne szlaki turystyczne w regionie (własne) (za pierwsze trzy) (3)
Szlak im. Alfonsa Hoffmana (m in. łączący elektrownie w Żurze i Gródku) (3)
Materialne lub realne szlaki lub trasy w poszczególnych miejscowościach regionu (za pierwsze trzy) (3)
brak
Wirtualne szlaki turystyczne⁴⁸, przebiegające przez teren regionu (za pierwsze trzy) (2)
Szlak Tradycji i Smaku (LGD Zakole Dolnej Wisły oraz LGD Ziemia Gotyku) (2)
Mennonicki Szlak Kulinarny w Dolinie Dolnej Wisły (np. Luszkowo, Chrystkowo)(2)
Szlak tradycji kopernikowskiej (Świecie, Górna Grupa, Nowe) (2)
Trakt napoleoński (Tleń, Osie, Nowe) (-)
Wirtualne trasy tematyczne w miejscowościach regionu (za pierwsze trzy) (1)
brak
Podziemne trasy turystyczne stale dostępne na terenie regionu (7)
brak
Regularna oferta objazdu turystycznego z przewodnikiem (za pierwsze dwie trasy) (3)
brak
Oferta objazdu turystycznego w przewodnikiem na zamówienie (za pierwsze dwie trasy) (1)
brak
Dodatkowe wersje językowe oferty objazdu z przewodnikiem (za dwie pierwsze) (1)
brak

Kategoria II: Elementy obsługi turystycznej:
II.A. Informacja turystyczna:
Informacja turystyczna na miejscu, regularnie czynna (2)
Świecie (2)
Informacja w językach obcych, (za każdy język do trzech) (1)
brak
Przewodnicy miejscy lub terenowi na zamówienie (3)
Świecie (3)
Nowe (-)
Przewodnicy miejscy lub terenowi, (za każdy język do czterech) (1)
brak
Aktualny⁴⁹ własny materiał informacyjny wysokiej jakości na temat regionu lub jego miejscowości (ogólnie) (2)
Informator turystyczny powiatu świeckiego, red. Michał Biniecki, Świecie 2016 (2)
Wersje obcojęzyczne materiału informacyjnego wysokiej jakości (każdy język do trzech) (1)
Przewodnik rowerowy po powiecie świeckim (j.polski, angielski i niemiecki) (2)
Pozostały* aktualny materiał informacyjny⁵⁰: (1)
Starostwo Powiatowe w Świeciu (-)
Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły (-)
Wersje obcojęzyczne pozostałego materiału informacyjnego* (od dwóch języków) (1)
brak
II.B. Infrastruktura turystyczna:
Hotele 5,4,3,2,1-gwiazdkowe, hostele, schroniska, kwatery zorganizowane⁵¹ - (za pierwsze dwa obiekty każdej kategorii) (2)
Hanza Pałac Wellness & SPA**** w Rulewie, gm. Warlubie (2)
Evita Hotel & Spa**** w Tleniu, gm.Osie (2)
Hotel Pałac Poledno***, gm.Bukowiec (2)
Hotel Restauracja Dowhań*** w Nowem (2)
Pensjonat Przystanek Tleń w Tleniu, gm. Osie (2)
Pensjonat Willa TuŻur, Żur w gm. Osie (2)
MOTEL S5 w Zbrachlinie (2)
Agroturystyka U Mennonity Elżbieta Kwiatkowska w Chrystkowie, gm. Świecie (2)
Nadwiślańska Chata w Luszkowie, gm. Pruszcz - agroturystyka (2)
Camping-Zamek Świecie (2)
Istniejąca oferta pakietowa⁵² hoteli z usługami turystycznymi (za pierwsze dwie oferty w różnych klasach (1)
brak
Restauracje⁵³ z autentyczną kuchnią regionalną⁵⁴, (za pierwszy obiekt) (3)
Restauracja Przystanek Tleń w Tleniu, gm. Osie (3)
Restauracje z autentyczną krajową kuchnią tradycyjną (za pierwszy inny⁵⁵ obiekt) (2)
Biała Karczma w Michalu, gm. Dragacz (1)
Inne restauracje (za pierwszy obiekt) (1)
Przystań nad Wdą, Świecie (1)
Dodatkowe punkty za historyczne wnętrza restauracji (za pierwsze dwa obiekty) (1)
Biała Karczma w Michalu, gm. Dragacz (1)
Dodatkowe punkty za ofertę kulturową w restauracji⁵⁶ (za pierwsze dwa obiekty) (1)
brak
Dodatkowe punkty za restauracje otwarte po godzinie 22 (za pierwszą) (1)
Restauracja Stare Miasto w Świeciu (1)
Dodatkowe punkty za restauracje otwarte po godzinie 24 (za pierwszą) (1)
brak
Bistra, bary (za pierwszy obiekt) (1)
Bar mleczny Pyza w Świeciu (1)
Możliwość wynajęcia⁵⁷ na miejscu autokaru, minibusa, samochodu (za pierwsze dwie oferty) (2)
Świecie, Speedy Car (2)
Świecie, Biuro Podróży Bus (2)
II.C. Infrastruktura komunikacyjna:
Lotnisko z połączeniami międzynarodowymi w odległości mniej niż 50 km od centrum regionu (1 godzina na dotarcie) (4)
Lotnisko w Bydgoszczy, 50 km od Świecia (4)
Lotnisko z połączeniami krajowymi* w odległości mniej niż 50 km od centrum regionu (3)
brak
Duży dworzec kolejowy⁵⁸ na miejscu (za pierwszy) (3)
brak
Inny* dworzec kolejowy⁵⁹ na miejscu (za pierwszy) (2)
Laskowice Pomorskie (2)
Dworzec autobusowy⁶⁰ na miejscu (za pierwszy) (2)
Świecie (2)
Przystanek* autobusowy⁶¹ na miejscu (za pierwszy) (1)
Nowe (-)
Port pasażerski morski⁶² na miejscu (za pierwszy) (3)
brak
Czynna przystań* pasażerska morska lub rzeczna (za pierwszą) (1)
brak
Autostrada lub droga szybkiego ruchu w odległości mniej niż 20 km⁶³ (za pierwsze dwie) (4)
Autostrada A1, Autostrada Bursztynowa (4)
Droga ekspresowa lub droga główna krajowa w odległości mniej niż 10 km (za pierwsze dwie) (2)
Droga ekspresowa S5 (2)
DK 91(Gdańsk-Toruń) oraz (2)
Inne połączenie* bez utrudnień dla autokarów (za pierwsze dwa) (1)
DK 5 (Świecie-Wrocław-Kudowa-Zdrój)(-)
Obecność komunikacji miejskiej, gminnej, regionalnej⁶⁴ (2)
Świecie (2)
Kursy nocne komunikacji miejskiej, gminnej, regionalnej (1)
brak
Całodobowa oferta taxi na miejscu (1)
Świecie (1)
Stała oferta powozów, bryczek i inna retro (za pierwszą ofertę) (3)
brak
Oferta powozów, bryczek i inna retro na zamówienie (za pierwszą ofertę) * (1)
Gospodarstwo Agroturystyczne "Czarna Podkowa" E. H. Lemańczyk (1)
II.D. Promocja turystyczna:
Samodzielny udział regionu lub wchodzących w jego skład miejscowości, gmin lub obiektów w światowych prestiżowych targach turystycznych (za każde stoisko w roku do trzech) (3)
brak
Samodzielny udział regionu lub innych podmiotów (jak wyżej) w krajowych targach turystycznych* (za każde stoisko do trzech) (2)
2018, powiat świecki, Free Time Festiwal w Gdańsku (2)
2018, powiat świecki (wraz z powiatem tczewskim oraz LOT Kociewie) Targi Turystyczne "Na styku kultur" w Łodzi (2)
2017, powiat świecki, Targi Turystyczne "Wypoczynek" i Toruński Festiwal Smaków w Toruniu (2)
Wydawanie regularnych publikacji o charakterze promocyjnym (za pierwsze 2 w ostatnim roku) (1)
Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły, Gazeta Festiwalowa (-)
Zorganizowanie podróży/wizyty medialnej⁶⁵ w ostatnich 2 latach (2)
Zorganizowanie konferencji naukowej lub popularyzacyjnej związanej z turystyką w ciągu ostatniego roku (1)
Konferencja pt. Local food culture: from history to community development, Festiwal Smaku w Grucznie, sierpień 2017, organizator TPDW (1)
Konferencja Popularnonaukowa z okazji 25-lecia Nadwiślańskiego PK i 20-lecia Chełmińskiego PK, 20-lecia TPDW oraz utworzenia nowego PK "Góry Łosiowe", czerwiec 2018, organizatorzy ZPKChiN i TPDW (1)

Kategoria III: Pozostała oferta czasu wolnego:
III.A. Instytucje Kultury
Teatr stały⁶⁶ (za pierwszy obiekt) (3)
brak
Filharmonia na miejscu (3)
brak
Stała oferta⁶⁷ koncertów muzycznych* (za pierwszą ofertę) (2)
brak
Sezonowa oferta teatralna lub muzyczna** (za pierwsze dwie) (1)
brak
Opera na miejscu (2)
brak
Teatr muzyczny (operetka, rewia lub musical) na miejscu (za pierwszą ofertę) (2)
brak
Kino stałe (za pierwszy obiekt) (2)
Kino Wrzos w Świeciu (2)
III.B. Atrakcje krajobrazowe:
Góry ze znakowanymi szlakami turystycznymi na terenie regionu (2)
brak
Jeziora (zdatne do kąpieli, dostępne) ze szlakami pieszymi/rowerowymi (pierwszy akwen) (2)
Jezioro Mukrz w Tleniu (2)
Brzeg morski na terenie regionu (3)
brak
Pomniki przyrody (za pierwsze dwa) (1)
Źródło "Świętego Rocha" w Topolnie, gm. Pruszcz (1)
Głaz narzutowy "Św. Wojciecha"lub "Diabelski kamień", największy na Pomorzu Gdańskim, w Leosi, gm. Drzycim (1)
Wieże widokowe stale dostępne (za pierwsze dwie) (1)
Zamek w Świeciu, najwyższa w Polsce wieża odchylona od pionu (106 cm) udostępniona dla ruchu turystycznego (1)
Wieża widokowa w Starej Rzece, gm. Osie, w miejscu przejścia trąby powietrznej w 2012 r. (1)
Punkty widokowe na zboczach doliny Wisły, np. przy grodzisku "Talerzyk" oraz w obrębię Diabelców (Czarcich Gór) koło Świecia (-)
Możliwość zamówienia lotu turystycznego nad regionem lub miejscowością (za pierwszą) (3)
Lądowisko - Adriana Aviation, w Watorowie (pow. chełmiński) (3)
III.C. Oferta sportowa, edukacyjna i rekreacyjna⁶⁸:
Baseny kryte ogólnodostępne - (za pierwszy obiekt) (2)
Park wodny w Świeciu (2)
Baseny otwarte ogólnodostępne - (za pierwszy obiekt przy braku basenu krytego) (1)
brak
Plaże morskie ogólnodostępne, plaże jeziorne, rzeczne - (za pierwszy obiekt) (2)
Jezioro Deczno (2)
Stała oferta kursów językowych⁶⁹ ogólnodostępnych (za pierwszą ofertę) (2)
Świecie, Elim Szkoła językowa (2)
Sezonowa* oferta kursów językowych ogólnodostępnych (za pierwszą ofertę) (1)
Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu (-)
Stałe centra sportowe⁷⁰ z ofertą ogólnodostępną (za pierwszy obiekt) (2)
Hala Widowiskowo-Sportowa w Świeciu (2)
Sezonowe* centra sportowe z oferta ogólnodostępną (za pierwszy obiekt)(1)
Hala Widowiskowo-Sportowa w Nowem (-)
Stadiony sportowe (za pierwszy obiekt) (1)
Stadion sportowy "Wda" w Świeciu (1)
Szkoły i szkolenia sportowe ogólnodostępne (jeździeckie, lotnicze, inne) (pierwsze dwa) (1)
Gospodarstwo Agroturystyczne "Czarna Podkowa" E. H. Lemańczyk w Gródku, gm. Drzycim - jeździectwo (1)
Nadwiślańskie Stowarzyszenie Aktywni w Nowem - paralotniarstwo (1)
Gospodarstwo Agroturystyczne Huzar Barbara Marcin Lewandowscy w Kniatku, gm. Nowe - jeździectwo (-)
Lodowiska ogólnodostępne stałe (za pierwszy obiekt (2)
brak (planowane w Świeciu)
Lodowiska sezonowe* (za pierwszy obiekt) (1)
Świecie, przy amfiteatrze (1)

Kategoria IV: Inne czynniki wspierające turystykę kulturową:
IV. A. Instytucje w regionie:
Obecność uniwersytetu⁷¹ w regionie (za pierwszy) (4)
brak
Obecność innej uczelni wyższej w regionie⁷² (za pierwsze dwie) (2)
Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna w Świeciu (2)
Obecność siedziby władz państwowych⁷³ (5)
brak
Obecność siedziby władz wojewódzkich (2)
brak
IV.B. Oferta turystyki zdrowotnej w regionie:
Oficjalne kurorty⁷⁴ (za pierwsze trzy miejscowości) (4)
brak
Sanatoria i ogólnodostępne ośrodki rehabilitacji⁷⁵ (punkty za pierwsze dwa obiekty)(2)
Nowy Szpital w Świeciu (2)
IV.C. Oferta turystyki biznesowej w regionie:⁷⁶
Regularne⁷⁷ organizowanie imprez targowych o przynajmniej krajowym zasięgu (2)
brak
Obecność krajowych central wielkich firm⁷⁸ w regionie (za pierwsze trzy) (2)
Mondi Świecie S.A., przemysł celulozowo-papierniczy (2)
Całoroczne centra konferencyjne (za pierwszy obiekt) (3)
Hotel Pałac Poledno***, gm.Bukowiec (3)
IV.D. Oferta shoppingu w regionie:⁷⁹
Galeria zakupów o znaczeniu regionalnym (za pierwszy obiekt) (4) za jeden następny (2)
brak
Autoryzowany punkt sprzedaży specyficznych produktów regionalnych z patentem europejskim (za pierwszy obiekt) (2)
brak
Autoryzowany punkt sprzedaży specyficznych produktów regionalnych znanych na skalę krajową (za pierwszy obiekt) (1),
brak
Deptak handlowy (za pierwszy) (2)
Rynek w Świeciu (2)
IV.E. Zagraniczne Partnerstwa Miast i Regionów:⁸⁰
Istnienie zagranicznych związków partnerskich regionu lub jego miejscowości (pierwsze cztery) (1)
Świecie- Gernsheim, Niemcy (1)
Pruszcz - Zevenaar, Holandia, Pruszcz - Stenlille, Dania (2)

Podsumowanie:
kategoria I: 249
kategoria II: 69
kategoria III: 22
kategoria IV: 14
Łącznie: 354

Tabela 1. Zestawienie punktacji dla powiatu świeckiego w zakresie turystyki kulturowej

Kategoria	Podkategoria	Liczba uzyskanych punktów	Maksymalna liczba punktów
I. Potencjalne cele turystyki kulturowej	I.A Zabytki	98	473
	I.A. a) Obiekty sakralne	28	122
	I.A. b) Zamki i pałace	13	108
	I.A. c) Inne zabytkowe obiekty architektoniczne i techniczne	54	140
	I.A. d) Obiekty militarne	3	18
	I.B. Miejsca historyczne lub znaczące	36	168
	I.B. a) Budowle historyczne i monumenty	28	102
	I.B. b) Cmentarze historyczne	8	56
	I.B. c) Budowle współczesne	0	10
	I.C. Pojedyncze dzieła sztuki	8	72
	I.D. Muzea i wystawy	24	205
	I.E. Eventy kulturowe	38	150
	I.F. Zakłady przemysłowe z ofertą turystyczną	4	16
	I.G. Kulturowo znacząca oferta przyrodnicza	15	53
	I.H. Szlaki kulturowe	21	106
RAZEM za kategorię I		244	1243
II. Elementy obsługi turystycznej	II.A. Informacja turystyczna	9	17
	II.B. Infrastruktura turystyczna	32	51
	II.C. Infrastruktura komunikacyjna	20	32
	II.D. Promocja turystyczna	8	20
RAZEM za kategorię II		69	120
III. Pozostała oferta czasu wolnego	III.A. Instytucje Kultury	2	12
	III.B. Atrakcje krajobrazowe	9	14
	III.C. Oferta sportowa, edukacyjna i rekreacyjna	11	13
RAZEM za kategorię III		22	39
IV. Inne czynniki wspierające turystykę kulturową	IV.A. Instytucje w regionie	2	15
	IV.B. Oferta turystyki zdrowotnej	2	16
	IV.C. Oferta turystyki biznesowej	5	11
	IV.D. Oferta shoppingu	2	11
	IV.E. Zagraniczne Partnerstwa Miast i Regionów	3	4
RAZEM za kategorię IV		14	57
SUMA (WSZYSTKIE KATEGORIE)		349	1453

III. Ocena mikroregionu z punktu widzenia turystyki kulturowej
W wyniku przeprowadzonej waloryzacji turystyczno-kulturowej powiatu świeckiego ustalono, że omawiany mikroregion w najważniejszej dla oceny kategorii (I. Potencjalne cele turystyki kulturowej) uzyskał 244 punkty. Oznacza to, że mamy do czynienia z jednostką, którą zakwalifikować należało by do powiatów o średnim potencjale (przedział punktowy 100-250), mimo iż tak niewiele zabrakło aby znalazła się ona wśród do powiatów o potencjale dużym (przedział punktowy 250-450), co siłą rzeczy może wzbudzać kontrowersje i dyskusje co do oceny siły i znaczenia poszczególnych walorów kulturowych w regionie. Zdaniem autorów w takich przypadkach bezpieczniej jest jednak wybrać wariant mniej korzystny (a więc potencjał średni), ponieważ osiągnięcie wyższej klasy powinno nastąpić w sposób zdecydowany nie pozostawiając jakichkolwiek wątpliwości. Dla porównania spośród zwaloryzowanych dotychczas powiatów z terenu województwa kujawsko-pomorskiego dużym potencjałem turystyczno-kulturowym cechowały się Bydgoszcz wraz z powiatem bydgoskim (331 pkt. w 2013 roku) oraz powiat chełmiński (264 pkt. w 2017 roku) zaś potencjałem średnim Włocławek wraz z powiatem włocławskim (244 pkt. w 2013 roku) oraz powiat nakielski (212 pkt. w 2017 roku). Ponadto zwraca się uwagę, że wyniki raz dokonanej analizy potencjału turystyczno-kulturowego nie pozostają niezmienne (Mikos von Rohrscheidt A., 2010). Przykładowo otwarcie nowego muzeum czy galerii albo znacząca modernizacja istniejących, udostępnienie rewaloryzowanego zabytku, otwarcie szlaku turystycznego czy pojawienie się nowego eventu kulturalnego, to przesłanki do ponownej oceny mikroregionu dającej możliwość podwyższenia uzyskanej wcześniej klasy. Ponadto należy zaznaczyć, że w trakcie waloryzacji pojawiające się wątpliwości rozstrzygano często na korzyść opisywanego regionu, co nie zmienia faktu iż przypadki te nadal są dyskusyjne. I tak na przykład zamek w Świeciu (ostatecznie przyznano 3 pkt.) to właściwie ruiny zamku (2 pkt.) skoro do naszych czasów zachowała się jedna z czterech baszt, okazały ale jednak tylko fragment zamku wysokiego, w dodatku z niezgodnym z oryginałem zadaszeniem (płaskie żelbetowe w miejsce dwuspadowego dachu krytego dachówką) oraz niewielkie pozostałości murów obwodowych. Od typowych ruin dostępnych dla turystów obiekt odróżnia przede wszystkim to, iż jest on właśnie zadaszony, przez co możliwe jest funkcjonowanie w nim stałych i czasowych ekspozycji, sezonowo centrum informacji turystycznej z obiektowym przewodnikiem, organizowanie różnego typu imprez kulturalnych itp. W podobny sposób potraktowano zamek w Nowem, siedzibę miejscowego centrum kulturalnego oraz biblioteki. Na dobrą sprawę jednak obiekt z zachowanym jedynie skrzydłem zamku wysokiego mało przypomina warownię co może być źródłem rozczarowania dla odwiedzających to miejsce.
Dzieje mikroregionu odzwierciedlone w zachowanych do dziś zabytkach sięgają czasów wczesnośredniowiecznych. Chronologicznie rzecz ujmując do najważniejszych obiektów kultury materialnej zaliczyć należy nadwiślańskie grodziska w Topolnie oraz w Grucznie, pozostałości dwóch krzyżackich zamków i fortyfikacji miejskich w Świeciu i Nowem, kościoły z różnych okresów ze szczególnym wskazaniem na najbardziej monumentalne świątynie gotyckie, liczne przykłady budownictwa ludowego (olenderskiego i kociewskiego), okazałe rezydencje szlacheckie (przede wszystkim w Polednie, Rulewie i Jastrzębiu) oraz zabytki techniki (obiekty hydrotechniczne i mostowe). Aktualnie turystyka kulturowa na terenie powiatu świeckiego koncentruje się przede wszystkim wokół turystyki przyrodniczo-kulturowej, turystyki dziedzictwa kulturowego, zwłaszcza kulinarnego oraz turystyki eventowej o znaczeniu regionalnym. Omówienie skali tego zjawiska zawarto w dalszej części raportu. Do najbardziej rozpoznawalnych atrakcji turystyczno-kulturowych należą zamek w Świeciu i Festiwal Smaku w Grucznie oraz, choć w mniejszym stopniu, miasteczko Nowe z zachowanym średniowiecznym układem przestrzennym, pozostałościami miejskich fortyfikacji i krzyżackiego zamku oraz dwoma średniowiecznymi kościołami.
Powiat świecki jest przykładem mikroregionu, w którym samorząd terytorialny raczej wspiera przedsięwzięcia związane z organizacją turystyki niż je inicjuje, co stanowi stwierdzenie faktu nie zaś zarzut. Według autorów na przyjęcie takiej formuły działania złożyły się przynajmniej trzy przyczyny wynikające ze specyfiki tego obszaru i zamieszkującej go społeczności. Po pierwsze na terenie powiatu w sektorze turystyki wykrystalizowała się liczna grupa aktywnie działających lokalnych liderów. Zwykle są to osoby bardzo charyzmatyczne, mające własną wizję budowy produktów turystycznych, którą konsekwentnie realizują. Są oni zrzeszeni w różnorodnych stowarzyszeniach, fundacjach i lokalnych grupach działania. Część z nich to niezależni przedsiębiorcy. Na szczególne wyróżnienie zasługuje Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły mające swą siedzibę w Grucznie, organizator najważniejszego w regionie wydarzenia turystyczno-kulturowego jakim jest Festiwal Smaku ale również wielu innych inicjatyw opierających się na wykorzystaniu miejscowych zasobów kulturowych. Stowarzyszenie ściśle współpracuje z Zespołem Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą (do lipca 2018 r. Zespołem Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego), którego dyrekcja mieści się w Świeciu. Podobną rolę ale w odniesieniu do obszaru wysoczyznowego pełni w powiecie Wdecki Park Krajobrazowy z siedzibą w Osiu. Po drugie powiat świecki jest obszarem bardzo zróżnicowanym pod względem krajobrazowym, przyrodniczym, historycznym i kulturowym. Generalizując obejmuje on fragmenty trzech jednostek geograficzno-etnograficznych: Dolinę Dolnej Wisły, Kociewie i Bory Tucholskie. Mimo iż powiat świecki jako całość stanowi miejsce przenikania się różnorodnych wpływów kulturowych, faktem pozostaje wyraźna odrębność wymienionych obszarów pod względem posiadanych zasobów i dominującego kierunku w rozwoju usług turystycznych. Ponadto już samo położenie dwóch głównych jednostek osadniczych i administracyjnych tzn. Świecia i Nowego tuż przy wschodniej granicy powiatu przebiegającej wzdłuż Wisły raczej nie sprzyja scentralizowanemu zarządzaniu w organizacji turystyki w całym regionie i określeniu wspólnej dla regionu wizji jej rozwoju. Jak się wydaje z przytoczonych powyżej powodów powiat jako jednostka administracji samorządowej w analizowanym regionie koncentruje się finansowym wspieraniu lokalnych inicjatyw oraz promocji inwentaryzowanych na bieżąco walorów turystycznych. W wielu podobnych do świeckiego powiatach, gdzie głównym ośrodkiem administracyjnym jest niewielkie miasto, istotną rolę integrującą cały obszar pod względem kulturalnym odgrywa muzeum regionalne gromadzące i eksponujące zbiory o znaczeniu co najmniej adekwatnym do rangi oraz dysponujące zapleczem naukowo-badawczym. W analizowanym przypadku taka placówka nie występuje a z pewnością byłaby niezwykle pożyteczna.
Biorąc pod uwagę aktualny potencjał turystyczny mikroregionu (nie tylko w zakresie turystyki kulturowej), stan rozwoju infrastruktury noclegowej na jego obszarze można uznać za odpowiadający zapotrzebowaniu. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2016 r. powiat świecki pod względem liczby turystycznych obiektów noclegowych posiadających co najmniej 10 miejsc noclegowych zajmował 9 miejsce w województwie kujawsko-pomorskim. Dla porównania sąsiadujący z nim powiat chełmiński zajął w tej samej kategorii dopiero 16 lokatę. Zdecydowanie najliczniejszymi podmiotami oferującymi usługi noclegowe w powiecie świeckim są gospodarstwa agroturystyczne z których znaczna część w swojej ofercie odwołuje się do miejscowej kultury ludowej, np. tradycji kulinarnych. Spośród kategoryzowanych obiektów noclegowych wyróżnić należy hotele zlokalizowane w zrewitalizowanych rezydencjach szlacheckich w Polednie, Rulewie i Jastrzębiu. Wyjątkowo bogatą bazą noclegową dysponuje Tleń (gm. Osie), popularna w regionie już od lat dwudziestych XX wieku miejscowość letniskowa.
Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku bazy gastronomicznej. Podmioty działające w tej branży są liczne, zróżnicowane pod względem przyjętego profilu i cen, w dodatku są dość równomiernie rozmieszczone na terenie powiatu. Dla porównania w powiecie chełmińskim obiekty gastronomiczne są wyraźnie skoncentrowane na terenie Chełmna, co stanowi istotne utrudnienie przy planowaniu dłuższych wycieczek poza miasto, zwłaszcza wyjazdów grupowych. Tutaj problem ten w zasadzie nie występuje. Poza Świeciem (największa liczba lokali) restauracje zlokalizowane są wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych, przede wszystkim DK 91 oraz przy wylotach z autostrady A1 a także w gminie Osie w Tleniu i jego okolicach. W ofercie dominują przede wszystkim potrawy kuchni polskiej, chociaż nie brak również restauracji, w menu których występują potrawy typowo regionalne, np. rybne nad Wisłą i Wdą. Oczywiście jak wszędzie indziej liczne są lokale typu fast-food, w powiecie świeckim jednak to nie one nadają ton branży gastronomicznej. Spora liczba obiektów zorientowana jest na obsługę imprez okolicznościowych (wesela, komunie, stypy itp.), co trzeba uwzględnić planując w nich wizytę zwłaszcza w czasie weekendu.
Mikroregion cechuje się dobrą dostępnością komunikacyjną. Przez teren powiatu przebiega odcinek Autostrady Bursztynowej A1 z dwoma zjazdami w jego północno-wschodniej części (Nowe Marzy i Warlubie). Stanowi ona obecnie główną arterię drogową łączącą Górny Śląsk z Wybrzeżem. W samym Świeciu zbiegają się drogi krajowe: DK 91 (Gdańsk-Toruń) oraz DK 5 (E261, Świecie-Wrocław-Kudowa-Zdrój), natomiast od miejscowości Dolna Grupa do przejścia granicznego z Litwą w Ogrodnikach biegnie DK 16. W trakcie budowy na terenie powiatu znajduje się droga ekspresowa S5, która docelowo będzie stanowić główny szlak komunikacyjny pomiędzy Wybrzeżem a Dolnym Śląskiem. Sieć drogową uzupełnia 12 odcinków dróg wojewódzkich. Świecie posiada dobrze rozwiniętą komunikację autobusową. Głównym przewoźnikiem jest tu PKS Bydgoszcz, chociaż na terenie powiatu kursują także autobusy takich przedsiębiorstw jak Arriva Toruń, PKS Grudziądz, PKS Iława, PKS Chojnice i PKS Łódź. Przez powiat przebiega również dwutorowa magistrala kolejowa Gdynia-Śląsk z ważnym węzłem w Laskowicach Pomorskich, gdzie krzyżuje się ona z liniami biegnącymi na zachód (do Chojnic) i na wschód (do Brodnicy). Świecie jest także dobrze skomunikowane z portem lotniczym w Bydgoszczy (50 km, aktualnie 60 min. na dojazd). Alternatywą jest port lotniczy w Gdańsku (ok. 120 km, ale tylko 90 min. na dojazd) o zdecydowanie bardziej rozbudowanej sieci połączeń. Wypada również wspomnieć o Wiśle stanowiącej wschodnią granicę powiatu, wzdłuż której przebiegają dwie europejskie drogi wodne E70 (łączącej Atlantyk z Bałtykiem) oraz E40 (pomiędzy Bałtykiem a Morzem Czarnym). Co prawda obecnie żegluga śródlądowa na tym odcinku Wisły praktycznie nie funkcjonuje, to jednak sam w sobie posiada on duży potencjał rozwojowy w przypadku turystyki wodnej, nawiązującej do bogatych tradycji spławu wiślanego.

IV. Postulaty dotyczące rozwijania turystyki kulturowej
Ta część waloryzacji turystyczno-kulturowej zawiera spostrzeżenia, refleksje i zalecenia dla miejscowych organizatorów turystyki, jakie nasunęły się autorom w trakcie badań kameralnych i terenowych oraz analizy ich wyników. Specyfika niniejszego opracowania nie pozwala na przedstawienie tych zagadnień w sposób inny niż sygnalny, mimo iż z pewnością wymagają one zdecydowanie bardziej pogłębionych studiów. Taki wniosek można wysnuć po zapoznaniu się z wykonanymi dotychczas na zlecenie samorządu dokumentami strategicznymi. Na chwilę obecną jedynie gmina Świecie oraz gmina Osie dysponuje opracowaniami stricte poświęconymi znaczeniu turystyki (wszystkich jej występujących tu form) w gospodarce regionu i perspektyw jej rozwoju. Materiały te pochodzą z pierwszej dekady XXI w., tak więc z pewnością wymagają aktualizacji i być może nowego spojrzenia na sprawę. Natomiast w odnoszących się do całego powiatu w dokumentach planistycznych turystyka pojawia się raczej w sposób zdawkowy i powierzchowny. Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt wznowienia w 2016 roku przez samorząd powiatu bardzo udanej pozycji skierowanej do turystów jaką jest "Informator turystyczny powiatu świeckiego", zbiorowej pracy pod redakcją Michała Binieckiego. Podstawową zaletą tej pozycji jest to, że jej autorzy oprócz szczegółowego zestawienia atrakcji turystycznych w powiecie świeckim zawarli również informacje o ich aktualnej dostępności dla turystów. W przypadku tego typu opracowań nie jest to niestety wcale tak oczywiste i częste. Natomiast można mieć pewne zastrzeżenia co do najnowszego kierunku działań promujących powiat świecki i wiązania go w całości z Kociewiem. Wątpliwości wynikają z dwóch różnych przesłanek. Po pierwsze granice tej geograficzno-etnograficznej krainy nie zostały jak dotąd precyzyjnie ustalone. Być może nigdy nie będzie to zresztą możliwe. Na przykład przyjmując, że są one oparte na Wdzie blisko połowa powiatu świeckiego do Kociewia jednak nie należy. Jeszcze trudniejsze jest rozdzielenie Kociewia i Borów Tucholskich. Bez względu na przyjęte kryteria podziału (badanie różnic językowych wcale nie upraszcza sprawy) i jego efekty Świecie cechuje co najwyżej peryferyjne położenie w regionie kociewskim. Po drugie motyw Kociewia i odwołania do kociewskich tradycji są od dłuższego czasu eksploatowane w strategii promocji turystyki na terenie innych powiatów, by wymienić tylko tczewski i starogardzki. Wydaje się więc, że zdecydowanie bardziej zgodne ze stanem faktycznym i sprzyjające budowaniu lokalnej tożsamości było by nazywanie powiatu świeckiego regionem na styku trzech kultur kociewiaków, borowiaków i olendrów.
W maju tego roku w podtoruńskiej Małej Nieszawce został otwarty Olenderski Park Etnograficzny stanowiący nowy oddział Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Należy zakładać, że nowoutworzona placówka przyczyni się do wzrostu zainteresowania historią i dziedzictwem tej typowej dla doliny Wisły grupy ludności oraz zachęci turystów do odwiedzania miejscowości niegdyś przez olendrów zamieszkanych. Jak się wydaje jedynie kwestią czasu jest opracowanie tematycznego szlaku kulturowego prezentującego przykłady architektury charakterystycznej dla osadników olenderskich po obydwu stronach Wisły, na trasie którego nie może zabraknąć powiatu świeckiego. Warto zauważyć, że na 6 zabytkowych budynków znajdujących się na terenie skansenu 2 zostały relokowane z obszaru powiatu świeckiego. Jest to jedyna zachowana do dziś zagroda z częścią mieszkalną, inwentarską i stodołą pod jednym dachem pochodząca ze wsi Niedźwiedź (ok. 1790) oraz jedyny wolno stojący spichlerz z Wielkiego Zajączkowa z początku XIX.
Biorąc pod uwagę aktualną frekwencję największy ruch turystyczny generują na terenie powiatu dwie atrakcje: rejon miejscowości wypoczynkowej Tleń oraz Festiwal Smaku w Grucznie. Są to dwa przypadki w których jest realna okazja dotrzeć z ofertą turystyczną prezentującą walory turystyczne w całym regionie do szerszego grona odbiorców. W obydwu przypadkach wskazane jest więc zorganizowanie powiatowego punktu informacji turystycznej działającego czasowo lub sezonowo, dobrze wyposażonego w materiały informacyjne, mapy, foldery, gadżety itp. Niezwykle ważną kwestią jest utrzymywanie w dobrym stanie technicznym i estetycznym najważniejszych w powiecie zabytków. Tymczasem pozostałości murów miejskich na terenie Starego Miasta w Świeciu są wyjątkowo zaniedbane i praktycznie niedostępne dla turystów. Podobnie jest w przypadku miejskich fortyfikacji w Nowem. Aktualnie prowadzone są na niewielkim ich odcinku prace ratunkowo-konserwacyjne. Nie zmienia to jednak faktu iż mury w Nowem w znacznej części zostały odcięte od szlaków komunikacyjnych przez wygradzanie prywatnych posesji a przez to stały się niedostępne dla zwiedzających miasteczko. W tym przypadku zarówno dla Świecia jak i Nowego wzorem prawidłowego utrzymywania i skutecznego eksponowania murów miejskich powinno być Chełmno. A przecież nie tak dawno w przypadku tego miasta ich fatalny stan groził katastrofą budowlaną. Jednak według autorów tym co decyduje dziś o potencjale turystycznym powiatu są walory przyrodnicze oraz tradycje kulinarne regionu. W tych kierunkach zatem powinno się podążać wzmacniając rozpoznawalność tych zasobów, jednocześnie inicjując i rozwijając wątki poboczne które z czasem być może pozwolą na stworzenie produktu turystycznego o randze ponadregionalnej. Jednym z nich mogłaby być duża impreza z rodzaju inscenizacji historycznej nawiązująca do faktu koncentracji wojsk krzyżackich pod Świeciem przed stoczeniem bitwy pod Grunwaldem, której rekonstrukcja należy do największych tego imprez w Europie. Byłaby to okazja do spotkania się na terenie powiatu świeckiego zdecydowanie szerszej niż dziś ma to miejsce liczby grup rekonstrukcyjnych a więc również widzów. Obecnie głównym eventem nawiązującym do średniowiecznych dziejów Świecia jest Dzień Kultury Średniowiecznej na zamku w Świeciu. Jeszcze do niedawna nosił on nazwę Dni Kultury Średniowiecznej, co wskazuje na regres w organizacji i popularności tego wydarzenia. Rozpropagowaniu tego typu imprezy ale bez wyraźnego kontekstu historycznego nie sprzyja zapewne obecność Turnieju Rycerskiego w Świeciu, tyle że nad Osą.
Bardzo duży ale zdecydowanie niewykorzystany potencjał turystyczny tkwi w funkcjonujących na terenie powiatu świeckiego zakładach przemysłowych. W pierwszym rzędzie dotyczy to przedsiębiorstwa Mondi S.A., jednego z największych w kraju zakładów działających w branży celulozowo-papierniczej. W Europie ale również w Polsce można spotkać szereg przykładów tworzenia bardzo ciekawej, czy wręcz unikalnej oferty turystycznej w oparciu o działające zakłady przemysłowe. A możliwości w przypadku Świecia wydają się ogromne, począwszy od specyfiki wykorzystywanego surowca (oczywiste nawiązanie do terenów leśnych w powiecie świeckim) po używany powszechnie a więc powszechnie kojarzony produkt finalny. Organizacja Biegu Rycerskiego czyli typowej imprezy sportowo-rekreacyjnej, w dodatku o mało trafionej nazwie (wynikającej zapewne z faktu, iż bieg rozpoczyna się pod zamkiem świeckim) prezentuje się raczej skromnie. Podobnie niewykorzystany pozostaje potencjał zakładów meblarskich w Nowem (obecnie należących do przedsiębiorstwa Klose) odwołujących się do ponad 100. letnich tradycji branży w tym mieście.
Bolączką znacznej części nadwiślańskich powiatów jest brak pomysłu na ożywienie żeglugi rzecznej, pomimo deklarowania przez nie silnego związku z rzeką. Nie inaczej jest w przypadku powiatu świeckiego. Pierwszym krokiem na drodze do zmiany tej sytuacji mogło by być tworzenie przystani rzecznych, miejsc biwakowych nad Wisłą czyli podstawowej infrastruktury służącej wodniakom. Warto również rozważyć uruchomienie jako atrakcji turystycznej rejsów sezonowych pomiędzy Nowem a Grudziądzem oraz wznowienie przepraw łączących obydwa brzegi Wisły np. z wykorzystaniem tradycyjnych łodzi drewnianych , między Świeciem a Chełmnem oraz Grudziądzem i Michalem. Natomiast kierując się interesem turystyki kulturowej z bardzo dużym dystansem należy podchodzić do pojawiających się co jakiś czas planów kaskadyzacji dolnej Wisły i tym samym jej przystosowania do współczesnych wymagań towarowej żeglugi śródlądowej, nawet jeśli realizacja tego przedsięwzięcia wydaje się na obecną chwilę mało prawdopodobna Według pierwotnych założeń stopnie wodne podobne do włocławskiego miały zostać zlokalizowane poniżej Nowego (w Opaleniu) oraz w Chełmnie. Ze względu na wywołane w ten sposób piętrzenie wody na Wiśle dla powiatu świeckiego oznacza to trwałą utratę większości zasobów przyrodniczych i kulturowych o znaczeniu turystycznym w dolinie tej rzeki. A więc zdecydowanie więcej strat niż hipotetycznych zysków.
O zdecydowanie ponadprzeciętnej i godnej naśladowania aktywności Towarzystwa Przyjaciół Dolnej Wisły w popularyzacji dziedzictwa kulturowego wspomniano już wcześniej. W tym miejscu warto jeszcze wspomnieć, że dotyczy to również działalności wydawniczej. Oferta w tym przypadku jest bardzo bogata i wszechstronna. Składają się na nią prace monograficzne, przewodniki turystyczne, mapy, foldery, plansze, reprinty, pocztówki i wiele innych, które można zakupić osobiście lub przez prowadzony przez TPDW sklep internetowy. Przy ich opracowaniu oprócz członków często biorą udział naukowcy z różnych ośrodków badawczych (w tym także z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy). Jeśli sformułować można jakiś postulat dotyczący tego właśnie aspektu działalności towarzystwa, to chyba taki, aby dbać o dostępność wydawanych publikacji, a w przypadku wyczerpania ich nakładu dokonywać wznowień. Działalność TPDW podobnie Zespołu Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą oraz Wdeckiego Parku Krajobrazowego wskazuje jak duże korzyści można osiągnąć dzięki współpracy sąsiedzkiej ponad podziałami i niezależnie od granic administracyjnych. Jest to droga, którą powinien podążać także powiat świecki.

Nasi Partnerzy