Recenzje

Ewa Malchrowicz

Hiszpania. 100 najbardziej kultowych rzeczy, zjawisk i miejsc 

     Hiszpania. 100 kultowych rzeczy, zjawisk i miejsc to jedna z pozycji, która weszła w skład wartej uwagi serii "Rzeczpospolitej" ukazującej się pt. "Cuda świata". Jak reklamował serię wydawca: "to ekskluzywna kolekcja 25 albumów. Każdy z nich to wyczerpująca i barwna publikacja przybliżająca czytelnikowi kraj, jego kulturę oraz najważniejsze miejsca i obiekty z prestiżowej listy Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO. Każdy tom kolekcji zawiera opis 100 najważniejszych zjawisk, miejsc, rzeczy, które tworzą niepowtarzalny klimat przedstawianego państwa". Mimo, iż seria została wydana w roku 2008, to po dziś dzień te podróżnicze albumy są dostępne w wybranych księgarniach w cenie 19,99 zł lub mniej za sztukę.
     Omawiana książka o Hiszpanii to barwna i atrakcyjnie wydana propozycja przybliżająca Czytelnikom ojczyznę Don Kichota, jej kulturę oraz najciekawsze obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w tym kraju. Każdy omawiany w książce aspekt zawiera rys historyczny oraz odniesienie do chwili obecnej, w tym ważne dla turystów informacje praktyczne, m.in. o faktycznej dostępności obiektu dla zwiedzających. Recenzowana pozycja jest godna polecenia zwłaszcza dla miłośników turystyki kulturowej lubujących się w podróżach na Półwysep Iberyjski, ale nie tylko, gdyż sporo miejsca poświęcono także cudom natury. Powinien więc po nią sięgnąć także amator turystyki aktywnej i przyrodniczej.
     Książka została podzielona na działy tematyczne. Pierwszy dział to Perły architektury i sztuki, w którym opisane oraz zaprezentowane na fotografiach zostały takie skarby jak m.in. Eskurial pod Madrytem, starożytne metropolie Imperium Romanum nieopodal Tarragony, Altamira - paleolityczna "kaplica sykstyńska", zamki Aragonii, katalońskie dzieła Gaudíego, Giełda Jedwabiu w Walencji, akwedukty w Segowii, a także złociste budowle "małego Rzymu" - Salamanki, miasta św. Teresy - Ávili oraz Toledo - miasta mistrza z Krety - El Greco. Nie zapomniano także o skarbach Andaluzji - zabytkach Sewilli, Kordowy oraz Grenady, z majestatyczną Alhambrą na czele;
     Dział kolejny: Magia przyrodyzaznajamia czytelnika ze skarbami hiszpańskiego świata natury, takimi jak: Picos de Europa (najwyższe szczyty Gór Kantabryjskich), Park Narodowy Doñana chroniący florę i faunę zamieszkującą podmokłe okolice Gwadalkiwiru, starożytny gaj palmowy w Elche, pirenejskie doliny i formacje skalne, winnice w słynnym regionie winiarskim La Rioja, Mulhacén - najwyższy szczyt gór Sierra Nevada, pustynia Tabernas, wulkaniczny krajobraz parku krajobrazowego Cabo de Gata-Níjar, niebiański archipelag Balearów, a także Wysp Kanaryjskich - hiszpańskich "okruchów" Afryki;
     Niezwykle ciekawy jest dział, który został poświęcony Skarbom tradycji. Czytelnik znajdzie w nim szereg informacji i ciekawostek z zakresu życia codziennego Hiszpanów. Omówiony został fenomen pielgrzymowania na Półwyspie Iberyjskim - do Santiago de Compostela oraz do El Rocío, ukazana została specyfika barwnych hiszpańskich fiest, takich jak Semana Santa (obchody Wielkiego Tygodnia), Moros i Cristianos (inscenizacje bitew pomiędzy Maurami i Chrześcijanami), gonitwa z bykami w Pampelunie i Las Fallas (święto ognia) w Walencji. Autorzy spróbowali wyjaśnić, dlaczego Hiszpanie lubują się np. w budowaniu żywych wież z ludzi czy też obrzucaniu się pomidorami. Uwagę poświęcono także lokalnym sposobom obchodzenia takich świąt jak Boże Narodzenie czy Wszystkich Świętych. Jest to ciekawy fragment książki, gdyż pozwala polskiemu czytelnikowi na porównanie sposobów obchodzenia podobnych świąt w dwóch katolickich krajach, jakimi są Hiszpania i Polska. Z kolei w dziale: Ludzie i styl życia poruszono takie ważne aspekty hiszpańskiego życia, jak m.in. dążenie mieszkańców Kraju Basków do jak największej swobody w wyrażaniu ich odrębności kulturowej.
     W książce poświęconej Hiszpanii nie mogło zabraknąć także oczywiście corridy oraz flamenco. Nie poświęcono im tu jednak więcej miejsca niż innym aspektom hiszpańskiej kultury, jak to w wielu tego typu publikacjach bywa. Apetycznie zaprezentowano za to kulinarne dziedzictwo półwyspu, wraz z notką historyczną o procesie kształtowania się zwyczaju serwowania tapas. "Na deser" zaproszono natomiast czytelnika na spotkanie z Don Kichotem oraz zachęcono do złożenia wizyty w hiszpańskich muzeach. Nie pominięto także przejawów hiszpańskiej kultury współczesnej - przybliżona została m.in. sylwetka Pedro Almodóvara oraz jego muzy - Penelope Cruz.
     To, co uważam za główny atut tej książki to fakt, że nie tylko zachęca ona do złożenia wizyty na Półwyspie Iberyjskim w celu odkrywania skarbów hiszpańskiego dziedzictwa (co udaje się przecież także wielu innym atrakcyjnie wydawanym obecnie na rynku przewodnikom turystycznym), ale zachęca także do śledzenia tego, co w Hiszpanii dzieje się aktualnie - "tam i teraz".
     Publikacja została opatrzona wyrazistymi fotografiami oddającymi "ducha hiszpańskości", a także mapkami ze wskazaniem lokalizacji poszczególnych obiektów. Warto dodać, że autorzy omawianej publikacji starali się zachować duży obiektywizm przy przedstawianiu walorów turystycznych Hiszpanii. Omawiając np. rytuał walki z bykami, przedstawili opinie na jej temat zarówno jej zwolenników, jak i przeciwników. Dzięki takim zabiegom Czytelnik sam może sobie wyrobić własne zdanie na temat kultowych rzeczy, miejsc i zjawisk, które dzieją się w Hiszpanii. Po przeczytaniu tej książki każdy z pewnością zda sobie również sprawę, że España to nie tylko kraj corridy i flamenco, jak się powszechnie uważa. Książka zachęca bowiem do tego, aby spojrzeć na ten kraj oczami szerzej otwartymi - bo Hiszpania to przecież nie tylko słońce, plaża, gorące rytmy czy byki, a tak od lat próbują nam wmówić organizatorzy turystyki wypoczynkowej. Szkoda tylko, że autorzy omawianej publikacji w żadnym miejscu nie wyjaśniają, dlaczego akurat te, a nie inne aspekty Hiszpanii uznali za kultowe. Być może jest w takim wyborze jakiś klucz, jednak czytelnik nie został o nim poinformowany. Również niektóre opisy rzeczy, zjawisk i miejsc wydają się być "przypadkowe", co sprawia, że jest to książka po trochu o wszystkim - nie ma więc sensu, aby sięgał po nią ktoś, kto poszukuje głębszej syntezy na temat Hiszpanii.