Recenzje

Jakub Rebelski

Szczecin - praktyczny przewodnik turystyczny
B. Kozińska, M. Słomiński, S. Jeż

          Szczecin jest miastem stosunkowo mało znanym, mimo swojej wyjątkowej lokalizacji, sporej ilości zabytków architektury, rozwiązań urbanistycznych czy interesujących obiektów przyrodniczych - od takiego stwierdzenia rozpoczyna się publikacja pt.: Szczecin - praktyczny przewodnik turystyczny. Według jej autorów, Szczecin jest miastem trudnym w odbiorze. Większość tkanki architektonicznej miasta została zniszczona podczas II wojny światowej, a decyzja o zaniechaniu odbudowy Starego Miasta, rzutuje na jego atrakcyjność dzisiaj. Wędrując po Szczecinie wyznaczonymi szlakami czy też własnymi ścieżkami, docierając do zabytków będącymi atrakcjami, ma się wrażenie wyrwania ich z kontekstu otoczenia. W przestrzeni staromiejskiej pozostało też za mało śladów by zobrazować historię tego miasta. Autorzy Praktycznego przewodnika podjęli się więc trudnego zadania: poprowadzenia turysty tak, by zrozumiał nie zawsze widoczne ramy pewnej całości.
          Biorąc przewodnik do ręki od razu docenia się jego format: jest mniej więcej wielkości kartki zeszytowej A5, a przy objętości 288 stron nie ciąży w dłoni. Dzięki twardej okładce idealny jest do noszenia w podręcznej torbie. Logo miasta znajdujące się na okładce sygnalizuje, że mamy do czynienia z "oficjalnym" przewodnikiem miejskim, a pocztówkowe zdjęcia wpasowują się w tę konwencję.
          Szczecin - Floating Garden 2050" jest to hasło promujące miasto (określane marką miasta), zapisane w logo charakterystyczną niebiesko-zieloną czcionką. Czytelnika zastanowi niewątpliwie kwestia, jak ta marka miasta ma się do przewodnika turystycznego? Otóż, poza umieszczeniem logo na okładce i jeszcze innych dwóch stronach, autorzy na łącznie 12-stu stronach, omawiają skrupulatnie w jednym z rozdziałów co składa się na markę miasta. Odpowiadają również na kilka zadanych czytelnikowi pytań takich jak: Dlaczego miasto zdecydowało się na budowanie marki, dlaczego miasto zdecydowało się na takie logo, dlaczego kolorystyka jest zielono-niebieska... itp. Cel powyżej przedstawionej treści nie jest adekwatny do funkcji jaką ma spełniać przewodnik turystyczny. Bardzo możliwym jest, że została ona narzucona przez wydawcę. Przeciętnego turystę interesować jednak będzie (i ma interesować) miasto, a nie wykładnia filozofii działań public relations miasta.
W przewodniku, zaraz po słowie od wydawcy, zawarte zostały dane topograficzne Szczecina i jego podział administracyjny, zobrazowane m.in. zdjęciami satelitarnymi miasta. Dobry krok na początek, będący pomocą w zrozumieniu kolejnego rozdziału zatytułowanego "Historia Szczecina". Rozdział ten jest sprawnie napisany, w przystępny sposób opowiadający skomplikowane dzieje miasta. Wraz ze zdjęciami i reprodukcjami rycin daje czytelnikowi solidną podstawę do rozpoczęcia zwiedzania i nasuwa wiele pytań, na które ma się ochotę znaleźć odpowiedzi w przestrzeniach miasta.
          Główną częścią przewodnika jest rozdział zatytułowany "Zwiedzanie miasta", podzielony na kilka podrozdziałów (omawiających Zamek Książąt Pomorskich, Podzamcze, Bazylikę Archikatedralną, obrzeża Starego Miasta itd.).
          Zastanawiające są mapki ukazujące się po rozłożeniu okładek książki, zarówno frontowej jak i tylnej. Przedstawiają one miasto z naniesionymi dwoma liniami (czerwoną i żółtą) i liczbami przy wielu punktach. Legendy do nich można doszukać się niestety dopiero na stronie 252 w podrozdziale "Poruszanie się po mieście", w którym turysta dowiaduje się, że przedstawiają one Miejski i Złoty Szlak Turystyczny. Do każdego z 42 punktów z pierwszego szlaku i 12 z drugiego przypisano nazwę atrakcji turystycznej. Niestety próżno w przewodniku doczytać się w opisywanych w rozdziale "Zwiedzanie miasta" przypisanych punktom liczb. Opis zabytków został przedstawiony w innej chronologii niż zakładana w szlakach kolejność zwiedzania. Kolejnym błędem jest brak jednego z wymienionych punktów na tzw. "czerwonym szlaku". Obydwie mapki okazują się zbyteczne dla osoby niemającej nigdy styczności ze Szczecinem. Nawiasem mówiąc, każdemu turyście w informacji turystycznej proponowane jest kupno dodatkowej mapki z wyrysowanymi izometrycznie konturami atrakcji, odpowiednio ponumerowanymi i krótko opisanymi, albowiem te przewodnikowe są mało użyteczne.
          Przedstawienie każdego obiektu szlaków zaczyna się od nakreślenia jego historii. Jest to najbardziej wartościowa część przewodnika wraz z schematami pierwszorzędnych atrakcji. Właściwy opis w każdym przypadku przeładowany jest z kolei językiem typowym dla historyka sztuki, datami i nazwiskami artystów. Wszystko to okraszone zostało pięknymi ilustracjami, lecz bez podpisów. Trudno znaleźć w tym sedno zwiedzania, poznanie nieznanego, skonfrontowanie ze znanymi miejscami, jakąkolwiek rozrywkę czy choćby zapamiętanie czegokolwiek poza nazwą obiektu. Autorzy są niekonsekwentni. Przy najważniejszych atrakcjach, czego można domyśleć się jedynie dzięki ilości tekstu na nie przeznaczonego, turysta nie dowie się o godzinach otwarcia obiektu, mimo informacji o istniejącym w środku np. muzeum. Wyjątkiem od tej reguły jest podziemny schron pod Dworcem Głównym, o którym podano dokładniejsze informacje.
          Jedną z pomocy ułatwiających poruszanie się po Szczecinie z Praktycznym przewodnikiem w ręku są mapki z zaznaczonym kółkiem terenie, o którym będzie mowa. Szkoda tylko, że opisywane obiekty nie zostały na nie naniesione i że w części, w której opisywane są przedmieścia Szczecina, tych mapek zabrakło.
W ostatnim rozdziale publikacji, zatytułowanym "Informacje praktyczne" można dowiedzieć się m.in. tego jak dotrzeć do Szczecina. Cieszy podanie stron internetowych i numerów telefonu portu lotniczego i przewoźników autobusowych kursujących do Berlina. Następnie dowiadujemy się gdzie mieszczą się punkty informacji turystycznej i jakie zniżki oferuje Szczecińska Karta Turystyczna, jak poruszać się po mieście rowerem, gdzie są ich wypożyczalnie oraz o działaniu komunikacji miejskiej. Plusem jest umieszczenie schematów cen biletów, wysokości opłat za parkowanie i strony internetowej by móc sprawdzić ich aktualność. Jako ciekawostkę podano również informację o kursach tramwajowej linii turystycznej. Poza kalendarzem imprez kulturalnych zwraca uwagę podrozdział o lokalnych potrawach i produktach. Oprócz ich historii podane są też przykładowe miejsca gdzie możemy ich skosztować.
          Podsumowując, z racji niewielkiej konkurencji na rynku księgarskim w zakresie przewodników po Szczecinie, turyści chcący dowiedzieć się czegoś o nim, będą niejako "skazani" na Praktyczny przewodnik. Przekazane w nim informacji krajoznawcze są jednak zbyt trudne w odbiorze. Dobrze wprowadzające w "klimat" miasta części traktujące o historii to za mało by nasycić ciekawość turystów. Plusem, w porównaniu do poprzedniego wydania, są schematy niektórych atrakcji i zdjęcia. Możliwe, że wraz z trzecim wydaniem - jeśli do takiego dojdzie - zmieni się charakter tego przewodnika i uczyni on zwiedzanie Szczecina bardziej satysfakcjonującym.