|
Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli „Wędrować każdy
może...”: wybrane aspekty
Pod red. Poli Kuleczki
Klub PTTK Edukacji Krajoznawczej i Regionalizmu przy Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Sulechowie oraz Zarząd Głowny PTTK
Wyd. „Edytor” Kalisz 2008
308 s.; tab., wykr., il.;
ISBN 978-83-60579-40-4
|
Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych,
czyli „Wędrować każdy
może...”: wybrane aspekty
Ze wstępu Poli Kuleczki.
W czasach, gdy na rynku czytelniczym pojawia się coraz więcej książek dotyczących turystyki kulturowej i jej humanistycznych aspektów warto przywołać słowa Krzysztofa Przecławskiego, który już dawno zauważył i mocno podkreślał, że: „nie można zrozumieć prawidłowości rządzących zjawiskiem turystyki bez zrozumienia człowieka. Człowieka jako jednostki myślącej, poznającej, czującej, twórczej, dokonującej wyborów. Człowieka w grupie i j ego roli społecznej, człowieka gospodarującego i organizującego przestrzeń. Po prostu – człowieka tworzącego kulturę”. W każdej, bowiem, istocie ludzkiej ukryte jest pragnienie poznawania świata, natury i kultury, miejsc zwyczajnych i wyjątkowych, zaś fenomen przemieszczania się jest wciąż tak samo interesujący i fascynujący dla wszystkich, także niepełnosprawnych. Oni również powinni mieć możliwość wypowiadania i odzwierciedlania upodobań i nastrojów, a uczestnicząc bezpośrednio w życiu społecznym i kulturalnym artykułować odważnie własne zapotrzebowania estetyczne. Zamierzeniem realizatorów projektu było staranie o to, by turystyka i krajoznawstwo stawało się udziałem każdego człowieka, o rożnym stopniu sprawności fizycznej i intelektualnej. […]
Publikacja niniejsza jest trudną próbą połączenia w całość artykułów o różnorodnej wartości i walorach poznawczo-metodologicznych. Postanowiliśmy, jednak, nie rezygnować z żadnych wyjaśnień, a nawet tekstów dotyczących odczuć i refleksji osobistych uczestników biorących udział w projekcie, gdyż wszystkie one pokazują, jak ważną kwestię podjęliśmy. Przedsięwzięcie to jest tym cenniejsze, co zauważyli Panowie Recenzenci, że jego pomysłodawcami i realizatorami są głównie młodzi ludzie – członkowie Klubu PTTK Edukacji Krajoznawczej i Regionalizmu, przy PWSZ w Sulechowie. Niektóre teksty są opracowane zgodnie z wymaganiami stricte naukowymi, inne zawierają „cenne wartości informacyjne i instruktywne, a przez to inspirujące [...] cechy trudnej sztuki dobrej popularyzacji [...]. Ciekawe i pożyteczne są też prace mające charakter przyczynkowy, poruszające problemy szczegółowe, ponieważ mogą one pomoc w rozwiązywaniu konkretnych problemów niepełnosprawnych turystów przez aktywizowanie na ich rzecz społecznych działań”. Postawiono szereg tez (nie wszystkie zostały dowiedzione), które nie są zawieszone w próżni.
Opracowania zamieszczone w książce pochodzą wszakże z rożnych porządków, ale dla omawianej problematyki są istotną ilustracją, argumentem, by nie rzec świadectwem. Niektóre aspekty zagadnienia mają charakter przyczynkarski, bez mała fragmentaryczny, a nawet pozornie wydać się mogą do całości mało przystawalne. Zdarza się, że na pozór mniej ważne wypowiedzi, są dowodem nie tyle łatwych uogólnień, ale i przeżyć nadających im swoistą wyrazistość, co pozwala – miejmy nadzieję – dostrzec walor edukacyjny i wychowawczy, a może nawet terapeutyczny. I choć nie wszyscy autorzy artykułów zawsze przywołują fakty dotąd nie odkryte, bądź zupełnie nieznane, to przecież ukazują, jak wiele jeszcze trzeba dokonać w tym względzie. Prowadzenie skutecznej pracy turystyczno-krajoznawczej wymaga wiedzy i umiejętności o charakterze prawnym, medycznym, psychologicznym, pedagogicznym, technicznym czy sportowo-rekreacyjnym. Nie wszystkie istotne kwestie zostały poruszone, a niektóre nie znalazły właściwych i pełnych rozstrzygnięć, to jednak uważny czytelnik znajdzie w tej książce wiele faktów, przemyśleń i inspiracji do działań. Rozpoczęta debata nie powinna być przerwana, gdyż nadal istnieje silna potrzeba integrowania środowisk dla wspólnego dobra i pożytku. Niniejsze wydawnictwo nie jest ostatnim słowem w sprawie krajoznawstwa i turystyki niepełnosprawnych, ma raczej być pretekstem do lepszego poznania zagadnienia oraz wyjaśnienia kwestii dotąd wciąż niepodejmowanych czy przemilczanych. Wynika stąd niemal jednoznacznie niewątpliwa konieczność tworzenia nowej orientacji postaw ukierunkowanych na – jak zauważyła Bożena Markowska – „pozytywne aspekty relacji człowiek-przyrodą”. Tego typu spotkania urozmaicają, bowiem, życie, odrywają od rzeczywistości, szarego, codziennego dnia, pełnego zmagań, czasem także od cierpienia i traumatycznych przeżyć.
Zgromadzony materiał zamieszczono w podzielonym na części wydawnictwie. Pierwsza ma dostarczyć niejako oglądu zewnętrznego, druga – ukazać zakres wiedzy (zgromadzonej dzięki badaniom) i ustalenia empiryczne (dotyczące literatury beletrystycznej bądź wybranych grup respondentów). Podjęta problematyka usytuowana została w dwóch kontekstach społeczno-kulturowych – realnym (badawczym) i literackim. Oba te zjawiska – omówione w poszczególnych opracowaniach – tworzą zbiór wyobrażeń symbolicznych, by nie powiedzieć stereotypów zachowań. W interpretacyjnej części podjęto próbę zastosowania ujęcia ze wszech miar praktycznego. W niektórych tekstach aparat naukowy został zredukowany, gdyż zrezygnowano z pedantycznej dokumentacji, na rzecz zachęcania młodych ludzi do podejmowania problemów badawczych na miarę ich możliwości i umiejętności, stąd też, niektóre propozycje zmierzają bardziej w stronę raczej swobodnej wypowiedzi, niż rygorystycznego, scjentystycznego dyskursu.[…]
Spis treści
● Pola Kuleczka: Bo życie jest podrożą
● Kazimierz Denek: Recenzja kwartalnika ,,Wędrujemy” (2004-2008)
1. TURYSTYKA I KRAJOZNAWSTWO NIEPEŁNOSPRAWNYCH – POWRÓT DO WARTOŚCI CZY ICH ODKRYWANIE
● Andrzej Gordon: Kształtowanie turystyki osób niepełnosprawnych w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym
● Pola Kuleczka: Aktywnie i godnie żyć
● Janusz Zdebski, Monika Kozicka: Bariery mentalne w turystyce osób niepełnosprawnych
● Jan Grzesiak: Patriotyzm wartością w turystyce niepełnosprawnych dzieci i dorosłych
● Rafał Michałowski: Integracja niepełnosprawnych we wspólnotach Ruchu ,,Wiara i Światło”
2. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ A UWARUNKOWANIA PRAWNE
● Tadeusz Biliński: Ochrona praw niepełnosprawnych oprawo budowlane
● Tadeusz Biliński: Wybrane zagadnienia ochrony praw niepełnosprawnych
● Wojciech Robaczyński: Prawne aspekty turystyki niepełnosprawnych (wybrane problemy)
3. NIEPEŁNOSPRAWNI NA SZLAKU
● Hanna Grabowska-Pałecka: Turystyka niepełnosprawnych w miastach zabytkowych
● Małgorzata Jagiełło: Osoba niepełnosprawna na wózku inwalidzkim w Krakowie
● Witold Gostyński Jak powstał przewodnik turystyczny dla niepełnosprawnych
● Piotr Poślednik: Niepełnosprawny turysta na sulechowskich szlakach
● Katarzyna Kochan: Język migowy na szlaku
● Narcyz Piorecki, Piotr Szkołut: Uniwersalny Ogrod Sensualny w arboretum w Bolestraszycach
● Tadeusz Czwałga: Z niepełnosprawnym na przyrodniczym szlaku
● Anna Pachołek: Ludzie z SM a rehabilitacja przez turystyką
● Kornela Januszewska: Uprawianie ,,elementarnej” turystyki kwalifikowanej przez osoby niepełnosprawne: literackie relacje autobiograficzne
● Anna Kołodziejczak: Informacje internetowe o bazie noclegowej w Polsce dla niepełnosprawnych ruchowo: analiza i ocena
4. WĘDRÓWKA PRZEZ ŻYCIE: STAROŚĆ A NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
● Grzegorz Chojnacki: „Homo viator”
● Karolina Dębicka: Turystyka osób starszych – mity i stereotypy starości
● Ewa Joźwiak: Wędrówki z wnukami
● Justyna Wypychowska: Starcy i (nie) starcy w baśniach
● Beata Szymerowska: Sposoby opisywania w beletrystyce wędrówki seniorów i ludzi z dysfunkcją
5. „WĘDROWAĆ KAŻDY MOŻE...”
● Ewa Joźwiak: Sprawozdanie z sesji naukowej „Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli wędrować każdy może...”
● Karolina Dębicka: Uczestnicy konferencji o niepełnosprawności
● Konferencja naukowa nt. „Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli wędrować każdy może...” – 14.05.2008: opinie, wrażenia, wnioski
● Arieta Adamowicz, Justyna Gil, Magdalena Majewska: Wędrówka zbliża
● Warsztaty integracyjne – 28.06.2008: opinie, wrażenia
● Karolina Dębicka: Wędruj z nami
● Warsztaty rehabilitacyjne – 23.10.2008. Opinie uczestników
INDEKS OSOBOWY
INFORMACJE O AUTORACH
ANEKS
● Spis osób biorących udział w sesji naukowej nt. „Turystyka i krajoznawstwo niepełnosprawnych, czyli wędrować każdy może...”
● Spis osób biorących udział w warsztatach integracyjnych
● Spis uczestników warsztatów rehabilitacyjnych „Wędrować każdy może”.
Publikacja została wydana nakładem Klubu PTTK Edukacji Krajoznawczej i Regionalizmu, którego opiekunem jest prof. nadzw. dr hab. Pola Kuleczka, kierownik Zakładu Krajoznawstwa i Regionalistyki Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sulechowie.
Nakład poszczególnych publikacji jest niewielki, w zasadzie rozprowadzany jest jedynie wśród członków Klubu lub uczestników konferencji oraz imprez turystycznych i krajoznawczych organizowanych przez Klub.
Dokument online: http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/24020
Kontakt: prof. nadzw. dr hab. Pola Kuleczka, email p.kuleczka@pwsz.sulechow
|
