|
Paulina Ratkowska
Wiosna dźwięcząca muzyką
40. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej,
“Poznańska Wiosna Muzyczna” 16-28 III 2010 r.
Chciałoby się powtórzyć za scenarzystami pewnego polskiego filmu „czterdzieści lat minęło, jak jeden dzień”. Ale nie był to lekki i przyjemny dzień dla szacownego jubilata – „Poznańskiej Wiosny Muzycznej”, która w tym roku będzie odbywać się po raz czterdziesty właśnie. Imprezę zainicjowali w 1961 roku Tadeusz Szeligowski i jego uczeń, Florian Dąbrowski. Pierwszy festiwal odbywał się w ramach II Wielkopolskiego Festiwalu Kulturalnego i prezentował przede wszystkim twórczość kompozytorów z Poznania. W trakcie tej premierowej odsłony odbyło się kilkanaście koncertów – instrumentalnych i chóralnych – oraz spotkań poświęconych szeroko pojętej muzyce współczesnej. Po śmierci Szeligowskiego (1963) imprezą zarządzał już tylko Dąbrowski, który umocnił jej rangę w skali ogólnopolskiej i już od 1964 roku festiwal okraszony był podtytułem „Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej“. Prezentowano wówczas twórczość kompozytorów z całego kraju – niezależnie od uprawianego przez nich stylu muzycznego ani stosowanej techniki. Występowali praktycznie wszyscy, zarówno ci o ugruntowanej już renomie (m.in. Lutosławski, Baird, Bacewicz, Serocki), jak i ci, którzy dopiero wówczas zaczynali (m.in. Górecki, Penderecki, Kilar).
Lata 70-te przyniosły dopracowanie konstrukcji organizacyjnej imprezy, a co za tym idzie – największe sukcesy. Ówczesny dyrektor, Alojzy Andrzej Łuczak, przeprowadził proces instytucjonalizacji festiwalu, nad którym pieczę w owym czasie objęła Filharmonia Poznańska, a Zarząd Główny Związku Kompozytorów Polskich wraz z Ministrem Kultury i Sztuki, występowali w charakterze oficjalnego protektora. Łuczak doprowadził także do powstania komitetu organizacyjnego i komisji repertuarowej festiwalu, a także przyczynił się do stworzenia szczegółowego regulaminu, który obowiązywał, z niewielkimi zmianami, aż do końca lat 90-tych. Na jego mocy do prezentacji dopuszczano utwory napisane w ciągu kilku lat poprzedzających edycję festiwalu autorstwa jedynie polskich kompozytorów. Jako imprezy towarzyszące prezentowano kompozycje zagraniczne oraz awangardowe, a także muzykę elektroniczną i elektroakustyczną. Lata 70-te to także okres, gdy na poznańskich scenach prezentowano specjalnie zamawiane na festiwal utwory, czasy gdy poznańska publiczność słuchała polskich utworów w wykonaniu zagranicznych artystów. Od początku kolejnej dekady (od 1981) zaczęto doceniać także tych ostatnich, dla których wprowadzono nagrody dla najlepszych wykonawców festiwalu – zarówno solistów jak i zespołów. W Poznaniu prezentowali się najwięksi kompozytorzy – Lutosławski, Baird czy Serocki, na scenach festiwalowych przedstawiano duże formy muzyczne – opery, balety, a nawet formy oratoryjno-kantatowe.
Niestety wraz z zawirowaniami lat 80-tych osłabła pozycja festiwalu. Niepewna sytuacja gospodarczo-polityczna, a także coraz słabszy poziom muzyczny prezentowany przez artystów przyczyniły się do ograniczania środków, prawie zupełny brak reklamy, częste zmiany kadry kierowniczej oraz niestabilność programową, co z kolei przełożyło się na coraz mniej wyrazisty profil imprezy i niższe zainteresowanie ze strony publiczności. Początek kolejnej dekady nie przyniósł poprawy, a wręcz przeciwnie – od 1995 roku, z braku środków, doroczny dotychczas festiwal przekształcono w biennale, a jego następne trzy edycje zostały zdegradowane do poziomu lokalnego i zmieniły nazwę z używanej od początku „Poznańskiej Wiosny Muzycznej” na „Dni Kompozytorów Poznańskich”.
Kolejnym przełomem w historii festiwalu była zmiana dyrektora w 1999 roku i powrót do pierwotnej nazwy. „Wiosnę…” przejęli – muzykolog Maciej Jabłoński, któremu towarzyszył, odpowiedzialny za dobór repertuaru kompozytor – Krzysztof Meyer. Duet ten stworzył nowy profil imprezy. W trakcie jej odsłon można prezentować jedynie prawykonania utworów polskich kompozytorów, chociaż wykonywać je mogą zarówno artyści polscy jak i zagraniczni. Stworzono także cykl prezentacji klasyki XX-wiecznej oraz muzyki członków Koła Młodych Związku Kompozytorów Polskich. Wprowadzono również tematyzację następnych edycji, przy założeniu, że każda z nich nosi tytuł przewodni, według którego dobierane są utwory. Jej doprecyzowaniu służą podjęte, jak za danych lat, konferencje naukowe z udziałem zaproszonych filozofów i muzykologów. Wcześniejsze sesje odbywały się sporadycznie, a materiały pokonferencyjne nigdy nie zostały opublikowane. I tak kolejne odsłony poświęcone były: „Sacrum w muzyce” (2000), związkowi „Muzyka-erotyzm – kultura” (2002) czy „Pokoleniu X”, czyli pokoleniu najmłodszych twórców (2004). W 2004 roku dołączono następne cykle – prezentacji muzyki narodowej innych państw w oglądzie XX-wiecznym oraz seminaryjny cykl „Wielkie triady” poświęcony wielkim dziełom literackim, które zostały umuzycznione w XX w. przez wielkich twórców tworząc nowe wspaniałe dzieła, jak np. „Śmierć w Wenecji” Tomasza Manna.
Zbliżająca się wielkimi krokami 40. Edycja „Poznańskiej Wiosny Muzycznej” zaprasza na koncerty do Auli Novej, Auli UAM, Auli ASP, kościoła farnego, kościoła oo. Dominikanów oraz do Muzeum Narodowego. Przez blisko dwa tygodnie będzie można usłyszeć tam m.in. koncert muzyki organowej, smyczkowej, chóralnej, elektroakustycznej czy filmowej, w wykonaniu: Wieniawski KWARTET, Chóru Kameralnego UAM, Orkiestry Muzyki Nowej czy Orkiestry Kameralnej PR Amadeus.
Festiwal w 2003 roku doczekał się monografii autorstwa Magdaleny Dzidek „Moda na Wiosnę. Festiwal Poznańska Wiosna Muzyczna 1961-2002”, w której autorka, na podstawie materiałów prasowych, analizuje kolejne odsłony imprezy. „Poznańska Wiosna…“ jest organizowana obecnie przez Związek Kompozytorów Polskich, oddział w Poznaniu przy współudziale Fundacji Nuova, Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego oraz Akademii Sztuk Pięknych. Sponsorami generalnymi festiwalu są Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd Marszałkowski województwa Wielkopolskiego, Urząd Miasta Poznania oraz Senat Miasta Berlina. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie internetowej: www.pwm.lh.pl.
|
